TÜRKİYE’DE UYGULANAN NÜFUS POLİTİKALARININ COĞRAFYA DERSİNDEKİ NÜFUS– KONULARINA YANSIMASI

Bu araştırmanın amacı Türkiye’de uygulanan nüfus politikalarının lise coğrafya ders kitaplarında yer alannüfus konularına etkisini incelemektir. Bu amaç doğrultusunda 1923-1963, 1964-1982, 1983 yılı vesonrasında lise düzeyinde okutulan ders kitapları incelenmiştir. Araştırmada, genel tarama modelikullanılmıştır. Elde edilen veriler, nitel araştırma analizlerinden biri olan doküman incelemesiyle analizedilmiştir. Verilerin analiz edilmesiyle birlikte 1923-1963 yılları arasındaki uygulanan nüfusu artırmayayönelik politikaların ders kitaplarına yansıdığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu dönemde izlenilen nüfuspolitikası ders kitaplarında, doğal nüfus artışının yeterli olmadığı ve kalkınma için daha fazla artışınsağlanması gerektiği şeklinde vurgulanmaktadır. 1964-1982 yılları arasında nüfus artış hızını azaltmayayönelik politika yapılmıştır. Bu dönemde yapılan politikalar ilk yıllardaki ders kitaplarına yansımamışancak sonraki yıllarda okutulan ders kitaplarında yer almıştır. Bu kitaplarda nüfusun hızlı artışınınüzerinde durulması gereken bir sorun olduğu ve bağımlı nüfusu artırdığı gibi ifadelerin yer aldığıgörülmektedir. 1983 ve sonrasındaki dönemde okutulan ders kitaplar incelendiğinde belirli birplanlamanın yapılması gerekliliği üzerinde durulduğu görülmektedir. Sonuç olarak ders kitaplarındanüfusu artışını yükseltmeye yönelik politikaların izlendiği dönemde nüfus artışının sürekli olarak olumluyönlerinden, nüfusu artış hızını azaltma yönünde politikaların izlenildiği dönemde ise nüfus artışınınolumsuz yönlerine vurgu yapıldığı görülmektedir. Daha nitelikli bir eğitim süreci için öğretilecekkonuların farklı boyutları birlikte ele alınmalıdır.

THE REFLECTION OF POPULATION POLICIES APPLIED IN TURKEY ON POPULATION TOPICS IN THE GEOGRAPHY COURSE

The purpose of this research is to examine the effect of population policies enacted in Turkey on population topics in high school textbooks for geography course. For this purpose, the textbooks that were taught at high school level in 1923-1963, 1964-1982, and 1983 were examined. General screening model was used in the study. The data were analysed by document analysis which is one of the qualitative research analyses. As a result of the analysis of the data, it is seen that the policies towards increasing the population between the years 1923-1963 were reflected in the textbooks. For this period, the implemented population policy was reflected in textbooks stating that the natural increase of population was not sufficient and a steady increase in population was needed for development. Between 1964 and 1982, a policy was made to reduce the population growth rate. The policies made in this period were reflected in the textbooks during not the first years, but the following years. In the text books of those times, it is seen that the rapid increase in the population was regarded as a problem and it increased the dependent population. When we examine the textbooks that were taught in the year 1983 and later, it is seen that there is a need for a certain planning. As a result, in the textbook, in the periods when policies towards increasing population growth were observed, it was observed that population increase was reflected as positive, while in the periods when policies towards decreasing population growth were followed, negative aspects of population growth were emphasized. For a more effective education process, diverse aspects of the content to be taught need to be taken into consideration.

PDF

___

Akbaba, B. (2014). Türkiye cumhuriyetinin kuruluşundan günümüze lise tarih ders kitaplarında TürkArap ilişkilerinin sunumu ve arap imajı. GEFAD / GUJGEF, 34(3), 337-356. Erişim adresi: http://gefad.gazi.edu.tr/
Aras, S., & Çalışkan, V. (2002). Türkiye'nin beşerî ve ekonomik coğrafyası. İstanbul: Millî Eğitim.
Aydoğan, E., & Çoban, E. (2016). Türkiye’de nüfus sayımları ve uygulanan nüfus politikaları. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 6(2/1), 113-126. Erişim adresi: HYPERLINK "https://dergipark.org.tr/tr/pub/buyasambid" https://dergipark.org.tr/tr/pub/buyasambid
Balta, E., & Demir, S. (2016). Tarih, kimlik ve dış politika: Rusya Federasyonu güncel tarih ders kitaplarında osmanlı-Türk imajı. Bilig(76), 1-31. Erişim adresi: HYPERLINK "https://dergipark.org.tr/tr/pub/bilig" https://dergipark.org.tr/tr/pub/bilig Başar, E. (2010). Demografiye giriş. Ankara: Gazi.
Bilton, T., Bonnet, K., Jones, P., Lawson, T., Skinner, D., Stanwort, M., & Webster, A. (2008). Sosyoloji. (K. İnal, Çev.) Ankara: Siyasal.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri (22. b.). Ankara: Pegem Akademi.
Canbaba, Z. (2018). Ortaöğretim öğrencilerinin nüfus ve göç kavramına ilişkin algılarının metafor yöntemi ile incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi) Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Darkot, B. (1942). Türkiye coğrafyası. İstanbul: Maarif Matbaası.
Demir, O. (2016). Nüfus politikaları ve çin, fransa ve türkiye örneklerinin değerlendirilmesi. Social Sciences (NWSASOS), 11(1), 41-61. Erişim adresi: HYPERLINK "http://dergipark.ulakbim.gov.tr/nwsasocial/article/view/5000164513" http://dergipark.ulakbim.gov.tr/nwsasocial/article/view/5000164513
Demirel, Ö. (2012). Öğretim ilke yöntemleri öğretme sanatı (19. b.). Ankara: Pegem Akademi.
Doğan, M. (2011). Türkiye’de uygulanan nüfus politikalarına genel bakış. Marmara Coğrafya
Dergisi(23), 293-307. Eriişim adresi: HYPERLINK "http://dspace.marmara.edu.tr/handle/11424/2618" http://dspace.marmara.edu.tr/handle/11424/2618
DPT. (1963, Ocak). Kalkınma planı (Birinci beş yıl) 1963-1967.
DPT. (1967). İkinci beş yıllık kalkınma planı 1968-72. Ankara: T.C Başbakanlık Devlet Planlama Telkilatı Müsteşarlığı.
Emler, N., & Frazer, E. (2010). Politics: the education effect. Oxford Review of Education, 25(1-2), 251- 273. doİ: HYPERLINK "https://doi.org/10.1080/030549899104242" 10.1080/030549899104242
Erbaş, S. (2018). Sosyal bilgiler eğitimi lisans öğrencilerinin millî kimlik algılarının incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi) Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Erinç, S., & Öngör, S. (1977). Türkiye coğrafyası. İstanbul: Milli Eğitim.
Eryurt, M., Canpolat, Ş., & Koç, İ. (2013). Türkiye’de nüfus ve nüfus politikaları: öngörüler ve öneriler. Amme İdaresi Dergisi, 46(4), 129-156. Erişim adresi: HYPERLINK "http://ammeidaresi.hacibayram.edu.tr/Dergiler" http://ammeidaresi.hacibayram.edu.tr/Dergiler Fidan, N. (2012). Okulda öğrenme ve öğretme (3.Baskı b.). Ankara: Pegem Akademi.
Gül, F. (2013). İnsan-doğa ilişkisi bağlamında çevre sorunları ve felsefe. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(14), 17-21. Erişim adresi: HYPERLINK "https://dergipark.org.tr/tr/pub/pausbed" https://dergipark.org.tr/tr/pub/pausbed
Gültepe, A., Güncegörü, B., Kılıçarslan, S., Pural, A., Aydın, A., Turoğlu, B., Zeytçioğlu, S. (2009). Ortaöğretim coğrafya ders kitabı 11. Ankara: İmaj İç ve Dış Tic. A.Ş.
İlhan Beyaztaş, D., Kaptı, S., & Senemoğlu, N. (2013). Cumhuriyetten günümüze ilkokul/ilköğretim programlarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 46(2), 319-344. Erişim adresi: HYPERLINK "https://www.researchgate.net/publication/312496362" https://www.researchgate.net/publication/312496362
İzbırak, R. (1986). Liseler için coğrafya II (2. b.). Ankara: Millî Eğitim.
Karakuş, U. (2012). Coğrafya eğitimi için önemli bir kaynak: birinci türk coğrafya kongresi. Marmara Coğrafya Dergisi, 198-212. HYPERLINK "http://dspace.marmara.edu.tr/handle/11424/2660" http://dspace.marmara.edu.tr/handle/11424/2660
Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri (27. b.). Ankara: Nobel Akademik. Kaya, Y. (2015). İnsan yetiştirme düzenimiz (6.Baskı b.). Ankara: Pegem Akademi.
Koç, H., & Aksoy, B. (2012). Coğrafya eğitiminde bölge kavramı. Marmara Coğrafya Dergisi(25), 319- 339. Erişim adresi: HYPERLINK "https://dergipark.org.tr/tr/pub/marucog/issue/472/3867" https://dergipark.org.tr/tr/pub/marucog/issue/472/3867
Miral, R., & Seçkin, N. (1955). Türkiye coğrafyası. İstanbul: Maarif Basımevi.
Oktay, E. (2014). Türkiye’de cumhuriyet’in ilanından günümüze uygulanan nüfus politikaları. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 4(7), 31-53. Erişim adresi: HYPERLINK "http://yusbed.yalova.edu.tr/article/view/5000011253" http://yusbed.yalova.edu.tr/article/view/5000011253
Sabri, F. (1929). Türkiye coğrafyası. İstanbul: Devlet Matbaası.
Sağlam, M., Özüdoğru, F., & Çıray, F. (2011). Avrupa Birliği eğitim politikaları ve Türk eğitim sistemi’ne etkileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, VIII(I), 87-109. Erişim adresi: HYPERLINK "http://efdergirevize.yyu.edu.tr/uploads/ebiepomedyyuefd1309201y-1542217711.pdf" http://efdergirevize.yyu.edu.tr/uploads/ebiepomedyyuefd1309201y-1542217711.pdf
Soyak, A. (2003). Türkiye'de iktisadi planlama: DPT'ye ihtiyaç var mı? Doğuş Üniversitesi Dergisi, 4(2), 167-182. Erişim adresi: HYPERLINK "http://journal.dogus.edu.tr/index.php/duj/article/view/173" http://journal.dogus.edu.tr/index.php/duj/article/view/173
Şahin, S. (2015). Geçmiş, günümüz ve gelecekte nüfus gerçeği (3.Baskı b.). Ankara: Pegem.
Şişman, M. (2007). Eğitim bilimine giriş (3. b.). Ankara: Pegem A.
T.C. Kalkınma Bakanlığı. (2013). Onuncu kalkınma planı 2014-2018. Ankara: Kalkınma Bakanlığı.
Tanoğlu, A. (1969). Nüfus ve yerleşme. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü. T.C. Resmi Gazete. (1965, 4.10). Nüfus plânlaması hakkında kanun (11976).
Taş, H. İ. (2005). Cumhuriyetin kuruluşundan günümüze ilköğretim ıı. kademe ve liselerde coğrafya dersi ve müfredatının değişimi. Doğu Coğrafya Dergisi, 10(14), 311-330. Erişim adresi: HYPERLINK "http://e-dergi.atauni.edu.tr/ataunidcd/issue/view/1021000427/showToc" http://edergi.atauni.edu.tr/ataunidcd/issue/view/1021000427/showToc
TBMM. (2006, Temmuz 1). Dokuzuncu kalkınma planı (2007-2013). TBMM Kararı. Resmi Gazete.
Tezcan, M. (1985). Eğitim sosyolojisi (4. b.). Ankara: Ankara Üniversitesi.
Türkez, K., Karakoç, M., Balşen, N., & Pektaş, T. (2018). Ortaöğretim coğrafya 11 ders kitabı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
Üste, R. (2006). Türkiye'de siyasal iktidara gelen partilerin aet/at/ab ilişkleri hakkında görüşleri ve yönetim yapısına etkileri. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(3), 332-349. Erişim adresi: HYPERLINK "http://www.sbe.deu.edu.tr/dergi/ARSIV_8_3.htm" http://www.sbe.deu.edu.tr/dergi/ARSIV_8_3.htm
Yaman Kocadağlı, A. (2013). Nüfus coğrafyası açısından bir inceleme: Beypazarı. Sosyoloji Dergisi, 3(27), 41-72. Erişim adresi: HYPERLINK "https://dergipark.org.tr/tr/pub/iusosyoloji/issue/540/4995" https://dergipark.org.tr/tr/pub/iusosyoloji/issue/540/4995