1912

TANZİMAT DÖNEMİ HUKUKTA MODERNLEŞME

Tanzimat dönemi, Osmanlı İmparatorluğu’nun 19. Yüzyılın zorlayıcı koşullarına uyum sağlamak için geçirdiği değişimi ifade eder. Tanzimat döneminin en önemli yönü ise, Osmanlı’nın hukuk alanında gerçekleştirdiği değişimdir. Bu değişim, Batı hukuku yönünde olmuş; böylelikle Cumhuriyet dönemi hukuk anlayışından günümüze uzanan hukuk siteminin temelleri bu dönemde atılmıştır. Önce anayasal belgeler olan Tanzimat ve Islahat Fermanları ile temel ilkeler kabul edilmiş, ardından bu ilkeler gözetilerek Batı hukukuna ait kanunlar Osmanlı hukuk düzenine adeta kül halinde alınmıştır. Bu değişim sürecinde, hukukta Batılılaşma sağlanırken hala eskiyi koruma anlayışı nedeniyle ikili (düalist) yapıda bir hukuk sistemi kurulmuştur. Değişim Osmanlı’nın kendi içinden gelen dinamiklerle değil, buna mecbur olmasına neden olan dış dinamikler ile gerçekleşmiştir. Bu nedenle Osmanlı Devleti’nin hukukta modernleşmesi kendine özgülükten büyük oranda uzak niteliktedir denebilir. Buna karşılık bu dönemde günümüz kamu hukukunun ve özellikle idare hukukunun temelleri atılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Osmanlı Hukukunda modernleşme, Tanzimat Fermanı, Islahat Fermanı, Kanunlaştırma Hareketi, Adli ve İdari Yargı Ayrılığı, İdari Yargı, İdari Teşkilat, Belediye, Şûray-ı Devlet

MODERNIZATION IN LAW DURING THE TANZIMAT ERA

PDF

___

Abadan Y. (2006). Tanzimat Fermanının Tahlili. Halil İnalcık, Mehmet Seyitdanlıoğlu (Der.), Tanzimat: Değişim Sürecinde Osmanlı İmparatorluğu içinde (ss.37-63). Ankara: Phoenix.
Akyıldız A. (1993). Tanzimat Dönemi Osmanlı Merkez Teşkilâtında Reform: 1836-1856, İstanbul: Eren.
Arslan A. (1992). Geleneksel Osmanlı Devlet ve Siyaset Felsefesi ve Tanzimat, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü, Sempozyum Bildirileri (İzmir 6-7 Kasım 1989) içinde (ss.15-31). İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
Aybay R. (2004). Vatandaşlık Hukuku. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Berkes N. (2007). Türkiye’de Çağdaşlaşma. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Bozkurt G. (1994). Tanzimat ve Hukuk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Bozkurt G. (1996). Batı Hukukunun Türkiye’de Benimsenmesi. Ankara: Türk tarih Kurumu.
Eryılmaz B. (1992). Tanzimat ve Yönetimde Modernleşme. İstanbul: İşaret.
Gözler K. (1999). Anayasa Hukuku Metodolojisi. Bursa: Ekin.
Gözler K. (2018). Anayasa Hukukunun Genel Teorisi I. Bursa: Ekin.
Gözler K. (2018). Türk Anayasa Hukuku. Bursa: Ekin.
İnalcık H. (2006). Tanzimat Nedir?. Mehmet Seyitdanlıoğlu, Halil İnalcık (Der.), Tanzimat: Değişim Sürecinde Osmanlı İmparatorluğu içinde (ss.13-35). Ankara: Phoenix.
Karal E. Z. (1976). Osmanlı Tarihi VI, Islahat Fermanı Devri 1856-1861. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
Karal, E. Z. (1988). Osmanlı Tarihi V, Nizamı Cedid ve Tanzimat Devirleri 1789-1856. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
Karal, E. Z. (2006). Gülhane Hatt-ı Hümayunu’nda Batı’nın Etkisi. Mehmet Seyitdanlıoğlu, Halil İnalcık (Der.), Tanzimat: Değişim Sürecinde Osmanlı İmparatorluğu içinde (ss.65-82). Ankara: Phoenix.
Kelsen H. (1999). Théorie pure du droit. Charles Eisenmann (Çev.). Paris: LGDJ.
Kılıçbay M. A. (1985). Osmanlı Batılılaşması. Murat Belge (Der.), Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi I içinde (ss.147-152). İstanbul: İletişim.
Kubalı H.N. (1960). Türk Esas Teşkilat Hukuku Dersleri. İstanbul: Tan.