SINIF ÖĞRETMENLERİNİN SOSYAL BİLGİLER DERSİ ÖĞRETİM UYGULAMALARI İÇİN ÖĞRETİM TEKNİKLERİNİN SEÇİMİNE YÖNELİK YETERLİK ALGILARI VE GÖRÜŞLERİ

Bu araştırmanın amacı sınıf öğretmenlerinin ilkokul 4. sınıf sosyal bilgiler dersi öğretme-öğrenme sürecinde kullanmak üzere öğretim tekniklerinin seçimine yönelikyeterlik algılarını belirlemek ve öğretim tekniklerini uygulama durumlarına yönelikgörüşlerini almaktır. Araştırma bir karma yöntem çalışması olup, çeşitleme (üçgenleme) deseni kullanılarak yürütülmüştür. Araştırmanın nicel verileri, Fırat-Durdukoca,Yardımcıel, Beşeren ve Özbek (2017) tarafından geliştirilen “Öğretmen Adaylarının Öğretim Tekniklerini Seçme Yeterliklerine İlişkin Algı Ölçeği” kullanılarak; nitel verileri ise yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılarak toplanmıştır. Araştırmanın sonucunda, öğretmenlerin; sosyal bilgiler dersi öğretim uygulamaları içinöğretim tekniklerinin seçimine yönelik yeterlik algılarının yüksek düzeyde olduğu,derslerinde sıklıkla öğretmen merkezli öğretim tekniklerini kullanmayı tercih ettikleri, öğretim strateji, yöntem ve teknik kavramlarına yönelik kavram kargaşası içindeoldukları tespit edilmiştir. Ayrıca araştırmada öğretmenlerin; öğretim tekniklerininseçiminde öğretmen kılavuz kitaplarının kendilerini sınırlandırdığını, sosyal bilgilerdersinde kullanmak üzere etkili öğretim tekniklerinin seçimine yönelik mesleki gelişim ihtiyacı duymadıklarını ifade ettikleri sonuçlarına da ulaşılmıştır.

PRIMARY SCHOOL TEACHER’S VIEWS AND COMPETENCE PERCEPTION ON THE SELECTION OF TEACHING TECHNIQUES FOR SOCIAL STUDIES TEACHING PRACTICES

The purpose of this research is to determine the primary school teacher’s qualification perceptions on the selection of teaching techniques for use in the teaching-learning process of the 4th grade social studies course and reveal their views on the application of teaching techniques. The research is a mixed method study, conducted using triangulation design. The quantitative data of the study were collected by using the “The Perception Scale of Teachers’ Applicants Capacity to Choose Teaching Technics” developed by Fırat-Durdukoca, Yardımcıel, Beşeren and Özbek (2017); the qualitative data of the study were collected by using semi-structured interview technique. As a result of the research, it has been determined that the primary school teachers’ qualification perceptions on the selection of teaching techniques for social studies course teaching practices are high. They constantly prefer to use teacher-centered teaching techniques in their lessons, teachers are confused about the concepts of teaching strategies, methods and techniques. In addition, it has also been found out in the research that teachers have stated that teacher guide books limit themselves in selecting teaching techniques, and they do not need professional development for the selection of effective teaching techniques in social studies lessons.

PDF

___

Alkan, C. ve Kurt, M. (1998). Özel Öğretim Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
Altınordu, L. (2005). İlköğretim okulları 4. ve 5. sınıflar sosyal bilgiler dersinde kullanılan eğitim ve öğretim yöntemleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Akgül, İ. H. (2006). Sınıf Öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler Öğretiminde Kullandıkları Yöntemler ve Karsılaşılan Sorunlar (Niğde ili örneği). (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
Avcı, C. , Öner, G. (2015). Tarihi mekânlar ile sosyal bilgiler öğretimi: Sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüş ve önerileri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15 (USBES Özel Sayısı I), 108-133.
Aykaç, N. (2014). Öğretim Ilke ve Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi. Bilen, M. (2002). Plandan Uygulamaya Öğretim. Ankara: Anı Yayıncılık.
Bilen, M. (2010). Öğretim, Öğretme Yöntemleri. İçinde Eğitimde İlke ve Yöntemler (Edt: Bilen, M.). Ankara: Betik Kitap.
Balcı, A. (2005). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik ve İlkeler. Ankara: PegemA Yayıncılık.
Borko, H. (2004). Professional Development and Teacher Learning: Mapping the Terrain. Educational Researcher, 33(8), 3-15.
Caswell, L. H. ve Campbell, S. D. (1935). Curriculum Development. Newyork: Amerikan Book Company.
Cengizhan, S. (2016). Öğretim yöntemleri. İçinde Öğretim ilke ve yöntemleri. (Edt: Yanpar-Yelken, T. ve Akay, C.) Ankara: Anı Yayıncılık.
Creswell, J. W. (2003). Research Design: Qualitative, Quantitative, And Mixed Methods Approaches. Thousand Oaks, CA: Sage Publications. Creswell, J. W. ve Clark, P. L. (2008). Mixed Methods Reader. California: Sage.
Çalışkan, H. (2000). İlköğretim okulları I. kademesi 4. ve 5. sınıflar sosyal bilgiler dersinde kullanılan eğitim ve öğretim yöntemleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
Çelikkaya, T. ve KUŞ, Z. (2009). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Kullandıkları Yöntem ve Teknikler. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, XXII (2), 741-758.
Çetin, T., Kuş, Z. ve Karatekin, K. (2010). Sınıf ve Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Gezi-Gözlem Yöntemine İlişkin Görüşleri. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2, 158-180.
Çiftçi, S., Sünbül, M. A. ve Köksal, O. (2013). Sınıf Öğretmenlerinin Yapılandırmacı Yaklaşıma Göre Düzenlenmiş Mevcut Programa İlişkin Yaklaşımlarının ve Uygulamalarının Eğitim Müfettişlerinin Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 281-295.
Darlıng-Hammond, L. (2000). Teacher Quality And Student Achievement: A Review Of State Policy Evidence. Educational Policy Analysis Archives, 8(1), 1-44.
Demir, S. ve Özden, S. (2013). Sınıf Öğretmenlerinin Öğretimsel Stratejilere Yöntemlere ve Tekniklere İlişkin Görüşleri: Hayat Bilgisi Dersine Yönelik Tanılayıcı Bir Çalışma. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 59-75.
Demircioğlu, H. İ. (2004). Öğretim Stratejileri. İçinde Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi. (Edt: Öztürk, C. ve Dilek, D.) Ankara: PegemA Yayıncılık.
Demircioğlu, İ. H., Genç, İ., Demircioğlu, E. (2015). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Öğretim Strateji, Yöntem ve Teknikleriyle İlgili Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(USBES Özel Sayısı I), 18-34.
Demirel, Ö. (2012). Eğitimde Program Geliştirme Kuramdan Uygulamaya. Ankara: Pegem Akademi.
Demirkan, Ö. ve Saraçoğlu, G. (2016). Anadolu Lisesi Öğretmenlerinin Derslerde Kullandıkları Öğretim Yöntem ve Tekniklerine İlişkin Görüşleri. The Journal of International Lingual, Social And Educational Sciences, 2(1), 1-11.
Ekiz, D. (2003). Eğitimde Araştırma Yöntem ve Metotlarına Giriş. Ankara: Anı Yayıncılık.
Emir, S. (2010). Temel Öğretme ve Öğrenme Stratejileri. İçinde Eğitimde Ilke ve Yöntemler. (Edt: Bilen, M.) Ankara: Betik Kitap.
Erciyeş, G. (2009). Öğretim Yöntem ve Teknikleri. İçinde Öğretim ilke ve yöntemleri. (Edt: Tan, Ş.). Ankara: Pegem Akademi.
Fırat, Durdukoca, Ş., YardımcıeL, E., Beşeren, H. ve Özbek, S. (2017) Öğretmen Adaylarının Öğretim Tekniklerini Seçme Yeterliklerine İlişkin Algı Ölçeği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(61), 397-411.
Göçer, A. (2011). İlköğretim İkinci Kademe Türkçe Öğretmen Kılavuz Kitaplarının İşlevselliğinin Belirlenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(16), 154-164.
Göçer, A. ve Aktürk, Y. (2015). İlk ve Ortaokul Öğretmenlerinin Öğretmen Kılavuz Kitabına Yönelik Algıları: Metafor Analizi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 186-199.
Gökalp, M. (2016). Öğretim İlke ve Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
Holubová, R. (2010). Improving The Quality Of Teaching By Modern Teaching Methods. Problems Of Education In The 21st Century, 25, 58-66.
Johnson, R. B. ve Onwuegbuzıe, A. J. (2004). Mixed Methods Research: A Research Paradigm Whose Time Has Come. Educational Researcher, 33(7), 14-26.
Kan, Ç. (2006). Etkili Sosyal Bilgiler Öğretimi Arayışı. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(2), 537-544.
Kubat, U. (2016). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Öğrenme Öğretme Sürecinde Kullandıkları Öğretim Yöntem-Teknikleri ve Kullanım Amacının Belirlenmesi. Qualitative Studies (NWSAQS), 11(4), 39-47.
Kulantaş, N. (2007). 4. ve 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Kullanılan Öğrenci Ders ve Çalışma Kitapları İle Öğretmen Kılavuz Kitaplarının, Öğretmen, Öğrenci ve Veli Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Küçükahmet, L. (2009). Program Geliştirme ve Öğretim. Ankara: Nobel Yayıncılık.
MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI (MEB) (2004). Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı ilköğretim okullarında okutulacak ders kitaplarının yarışma yoluyla hazırlanmasına ilişkin şartname. Http://Ttkb.Meb.Gov.Tr/ 23.03.07. Erişim Tarihi: 08.08.2017
MEB (2009). Sosyal bilgiler 4-5. sınıf programı. Http://Ttkb.Meb.Gov.Tr/ Www/Ogretim-Programlari/İcerik/72 Erişim Tarihi:16.06.2017
MEB (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı. Http://mufredat.meb. gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=354 Erişim Tarihi: 27.02.2018
Memişoğlu, H. ve Öner, G. (2013). Sosyal Bilgiler Dersinde Öğrenci ve Öğretmen Görüşlerine Göre Coğrafya Konularının Öğretimi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(3), 335-354.
Mıles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook. California: Sage Publications.
Mustan, T. (2002). Dünyada ve Türkiye’de Öğretmen Yetiştirmede Yeni Yaklaşımlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 29, 115-127.
Senemoğlu, N. (2002). Gelişim Öğrenme ve Öğretim Kuramdan Uygulamaya. Ankara: Gazi Kitapevi.
Sönmez, V. (2008). Öğretim İlke ve Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık. Şimşek, H., Hırça, N. ve Coşkun, M. (2012). İlköğretim Fen ve Teknoloji Öğretmenlerinin Öğretim Yöntem ve Tekniklerini Tercih ve Uygulama Düzeyleri: Şanlıurfa İli Örneği. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(18), 249-268
Taşpınar, M. ve Atıcı, B. (2002). Öğretim Model, Strateji, Yöntem ve Becerileri/Teknikleri: Kavramsal Boyut. Eğitim Araştırmaları, 2(8), 207–215.
Tekeli-Yıldızhan, N. (2010). İlköğretim 4. ve 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Öğretmen Kılavuz Kitabının Öğretmen Görüşleri Doğrultusunda Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Turan, İ. ve Karabacak, N. (2008). Sosyal Bilgiler Öğretmen Kılavuz Kitaplarının Öğretimdeki Yansımaları. Milli Eğitim Dergisi, 177.
Uzunboylu, H. ve Hürsen, Ç. (2011). Öğretim İlke ve Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
Yaman, T. ve Demir, B. Ş. (2015). Sosyal Bilgiler Öğretmen Kılavuz Kitaplarının Kullanımına Yönelik Bir Değerlendirme. Alan Eğitimi Araştırmaları Dergisi (ALEG), 1(1), 23-32.
Yapici, M. ve Demirdelen, C. (2007). İlköğretim 4. Sınıf Sosyal Bilgiler Öğretim Programına Ilişkin Öğretmen Görüşleri. İlköğretim Online, 6(2), 204- 212.
Yazar, T. (2016). Eğitim ve Öğretim Ile Ilgili Temel Kavramlar. İçinde Öğretim Ilke ve Yöntemleri. (Edt: Yanpar Yelken, T. ve Akay, C.) Ankara: Anı Yayıncılık.
Yildirim, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yilmaz, H. ve Sünbül, A. M. (2007). Öğretimde Planlama ve Değerlendirme. Konya: Çizgi Kitapevi.
Yılmaz, K. ve Tepebaş, F. (2011). İlköğretim Düzeyinde Sosyal Bilgiler Eğitiminde Karşılaşılan Sorunlar: Mesleğine Yeni Başlayan Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Görüşleri. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(1),157-177.