ORTAÖĞRETİM DÜZEYİNDEKİ MANTIK TERİMLERİNİN ESKİ VE YENİ KULLANIMLARINA İLİŞKİN BİR DEĞERLENDİRME

Bilim ve disiplinlerin zaman içinde gelişmesine olanak sağlamak, söz konusu çalışma alanının belirsizlikten uzak, gelişmiş bir dille çalışılması ve nesilden nesle öğretiminin kavram karışıklıklarından uzak bir biçimde gerçekleşmesiyle mümkündür. Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren felsefe ve felsefe grubuna ait çalışma alanlarında, gerek çeviri faaliyetleri gerekse felsefe grubu derslerinin öğretim programlarına ilişkin birçok araştırma ve yenilik yapılmıştır. Bu makalede ise bu çalışmalardan biri olan 1952’de Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yayımlanan; Üniversite, Türk Dil Kurumu, yüksek ve orta öğretimde görevli uzmanlardan oluşan bir komisyon tarafından hazırlanan, ‘Orta Öğretim Psikoloji, Sosyoloji, Mantık, Felsefe ve Pedagoji Terimleri’nin incelendiği ve bazı terimlerin yenilendiği sözlük ele alınmıştır. Ancak inceleme psikoloji, felsefe ve sosyoloji terimlerini değil sadece mantık terimleri bağlamındadır. Literatür taramasıyla desteklenen bu incelemede 1952 tarihli sözlük doküman incelemesi yöntemine uygun bir biçimde ele alınmıştır. Çalışmada tamamen değişen terimlerin birbiri ile uyuşup uyuşmadığı irdelenmiştir. Ancak sözlükte bulunan tüm mantık terimleri; değişmeyen terimler, değişmeyen ancak ek açıklama alan terimler ve tamamen değişen terimler biçiminde kategorize edilmiş ve listeler halinde çalışmada belirtilmiştir. Sözlüğün hazırlanma amacı öncelikle felsefe grubu derslerindeki kavram karışıklıklarını gidererek daha verimli bir öğretim sağlanması ve alandaki terimleri Türkçeleştirmektir. Bu çalışmada ele alınan mantık terimleri ise sözlükte verilen eski ve yeni halleri karşılaştırılarak ve etimolojik kökenleri incelenerek değerlendirilmiştir. Sözlükte tamamen değişen terimlerin önemli kısmının yeni karşılıkları Türkçeleştirme amacı ile örtüşmemektedir. Sonuçta alandaki kavram karmaşası ve alanın öğretimine ilişkin sorunların çözümü konusunda söz konusu değişikliklerin katkısının zayıf olduğu, dolayısıyla da hedeflenen amaca bu çerçevede tam olarak ulaşılmadığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler:

Mantık terimleri, Anlam, Kavramların/Terimlerin eş anlamlılığı, Lise mantık

PDF

___

Referans1 Akarsu, B. (2001). Felsefe Dili Olarak Türkçe. B. Çotuksöken içinde, Cumhuriyet Döneminde Türkiye'de Öğretim ve Araştırma Alanı Olarak Felsefe (s. 104-119). Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Derneği.
Referans2 Akarsu, B. (2007). Felsefe terimleri sözlüğü. İstanbul: İnkılap.
Referans3 Cansız Aktaş, M. (2014). Nitel Veri Toplama Araçları. M. Metin içinde, Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri (s. 337-371). Ankara: Pegem.
Referans4 Cevizci, A. (1999). Paradigma Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Engin.
Referans5 Gazali, İ. (2017). Düşünme Konuşma ve Söz Üzerine El - Me'ariful - Akliyye. (A. K. Cihan, Çev.) İstanbul: İnsan.
Referans6 Grünberg, T., Grünberg, D., Onart, A., & Turan, H. (2003). Mantık terimleri sözlüğü. Ankara: ODTÜ Geliştirme Vakfı.
Referans7 Koç, E. (2009). Türkiye’de Felsefe Dilinin Gelişimi ve Çeviri Faaliyetlerine Genel Bir Bakış. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 104-120.
Referans8 Milli Eğitim Bakanlığı. (1952). Ortaöğretim Psikoloji, Sosyoloji, Mantık, Felsefe ve Pedagoji Terimleri. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Referans9 nisanyansozluk. (2017, 12 07). http://www.nisanyansozluk.com: http://www.nisanyansozluk.com/?k=imge&view=annotated adresinden alınmıştır
Referans10 Öner, N. (2005). Bilginin Serüveni. Ankara: Vadi.
Referans11 Özlem, D. (1996). Mantık. İstanbul: Anahtar Kitaplar.
Referans12 Pilav, S. (2008). Terim sorunu ve eğitim öğretimde terimlerin yeri ve önemi . Kastamonu Eğitim Dergisi, 267-276.
Referans13The Multilingual Dictionary Tureng . (2017, 12 11). www.tureng.com: http://tureng.com/tr/turkce-ingilizce/episyllogism adresinden alınmıştır
Referans14 Türk Dil Kurumu. (2017, 10 14). Türk Dil Kurumu. www.tdk.gov.tr: http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_content&view=frontpage&Itemid=1 adresinden alınmıştır
Referans15 Ulaş, S. E. (2002). Felsefe Sözlüğğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Referans16 Warburton, N. (2016). A'dan Z'ye düşünmek. (S. Çalışkan, Çev.) İstanbul: Alfa.
Referans17 Webster's 1913 Connoisseur's reference to American English - a dictionary for writers and wordsmiths. (2017, 11 23). www.websters1913.com: http://www.websters1913.com/words/Episyllogism adresinden alınmıştır
Referans18 Yağbasan, R., & Gülçiçek, Ç. (2003). Fen öğretiminde kavram yanılgılarının karakteristiklerinin tanımlanması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 102-120.
Referans19 Zabun, B. (2012). Türkiye’de Sosyoloji Dersi Öğretim Programlarının Amaç ve İçeriklerinin Toplumsal Değişmeye Paralel Olarak Değişimi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 157-170.