MİKROP ÖRNEĞİNDE ŞÖHRET SAHİBİ BİR FİGÜR OLARAK STAR

İnsanlar kendilerinden daha “üstün” olduklarını tahayyül ettikleri varlıklara ve insan figürlerine ihtiyaç duyar. Bu “üstün” varlık ya da insan figürleri toplumlar için manevi güvence anlamına gelir. Toplum üyeleri eksikliklerini ya da manevi ihtiyaçlarını bu figürlere yükledikleri anlamlarla giderirler. Bu durum sadece mitler ve tanrılar yaratarak gerçekleşmez. Rojek (2001), modern toplum geliştikçe, kralların tanrısal haklarına duyulan popüler inancın ortadan kalktığını ve “Tanrı’nın Ölümü”nden doğan boşluğu şöhretlerin doldurduğunu öne sürer. Şöhretler bize çoğu zaman sihirli ya da insanüstü varlıklar gibi gelir. Bunun nedeni, onların toplumun gözündeki mevcudiyetlerinin kapsamlı bir biçimde sahnelenmesidir. Kitle iletişim araçları sayesinde gördüğümüz ve duyduğumuz bazı kişiler karizmatik önder gibi örgütsel bir gücü olmadıkları halde toplumun ilgisini çeker, beğenilir ve yüceltilirler. Bu şöhretlilerin kimileri şöhretlerini perçinleyen bir niteleme ile diğer şöhretlilerden kendilerini ayırırlar. Bunlar stardırlar ve bu starların kimileri dünya çapında ünlenir kimilerinin şöhreti ise bölgesel ya da yerel olarak kalır.   Starın pek çok araştırmacı (Dyer 1981; Alberoni 1979; Laemmle 1986) tarafından farklı tanımı yapılsa da genel olarak kitle medyasının yardımıyla tüketilmek üzere sunulan topluma mal olmuş kişiler olarak tanımlanır. Starlar modern kapitalist üretim ve tüketim ilişkilerinin geçerli olduğu tüm toplumlarda karşımıza çıkar. Bu toplumlarda popüler kültürün yaygınlaşmasında önemli bir etkiye sahip olan kitle iletişim araçları, popüler kültürün bir parçası olan yıldızın yaygın biçimde tanınmasını ve potansiyel hayran kitlelerine ulaşması için gerekli ortamı sağlar. Bu durum, insanların kültürel gereksinimlerini bütünüyle medya aracılığı ile edindiği anlamına gelmemektedir (Erol 2002).  Bu çalışma, medyayı görece kullanan ancak yüz yüze iletişimin temel olduğu canlı performansları ile İzmir çevresinde belirli bir şöhrete sahip olan Mikrop (Hikmet Durmuş) özelinde bir incelemedir. Alan çalışması yolu ile toplanan etnografik malzeme, sosyoloji, göstergebilim ve müzikoloji disiplinlerinde birer analiz birimi olarak kullanılan ikon, karizma, şöhret ve star kavramları temelinde irdelenecektir.
Anahtar Kelimeler:

Şöhret, İkon, Karizma, Star, İzmir

___

  • Erol, Ayhan (2002). Biyografya 3 Zeki Müren, Bir Dönemin Popüler İkonu Olarak Zeki Müren, İstanbul: Bağlam Yayınları.
  • ___________(2002). Popüler Müziği Anlamak Kültürel Kimlik Bağlamında Popüler Müzikte Anlam, İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
  • ___________(2015). Müzik Üzerine Düşünmek, İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
  • Rojec, Chris (2001). Şöhret, (Çev: Semra Kunt Akbaş, Kürşad Kızıltuğ), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Yüksel, N. Aysun (2001). Tarkan Yıldız Olgusu, İstanbul: Çiviyazıları.
  • Yükselsin, İbrahim Yavuz (2014). “Kültürel Aracılık, Romanlar (Çingeneler) ve Müzik: Bir Rumeli Halk Ezgisinin Kırkpınar Güreş Havasına Dönüştürülmesi Örnek Olayı”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, cilt:7, sayı:34, ss: 713-714.