ÇOCUK EBEVEYN İLİŞKİ ÖLÇEĞİ’NİN 48-72 AYLIK ÇOCUĞU OLAN BABALAR İÇİN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Araştırmanın amacı, okul öncesi dönemde çocuğu olan babaların çocuklarıyla ilişkilerini değerlendirmek üzere Pianta (1992) tarafından geliştirilen (Child Parent Relationship Scale) ve Özkan (2014) tarafından anne babalar için geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılan Çocuk Ebeveyn İlişki Ölçeği’nin (ÇEİÖ) 48-72 aylık çocuğu olan babalar için geçerlik ve güvenirlik çalışmasının yapılmasıdır. Araştırmanın örneklemini, Ankara il merkezinde farklı sosyo ekonomik düzeylerde bulunan ve okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 48-72 aylık çocuğu olan 300 baba oluşturmaktadır. Verilerin analizinde kapsam geçerliği, doğrulayıcı faktör analizi, test tekrar test güvenirliği ve iç tutarlılık katsayısı (Cronbach alfa) hesaplanmıştır. Kapsam geçerliğinin belirlenmesinde 9 uzmandan görüş alınmış ve ölçekte yer alan 30 maddenin de uzmanlar tarafından gerekli öneri ve düzenlemelerle ölçekte kalması yönünde karar verilmiştir. Kapsam geçerliği sağlanan ölçekle yapılan uygulamalar sonucunda elde edilen verilerle, doğrulayıcı faktör analizi gerçekleştirilmiştir. Yapılan analizler sonucunda ölçeğin 30 madde ve 3 faktörlü yapısının toplanan verilerle genel olarak uyum sağladığı belirlenmiştir. Ölçeğin iç tutarlılık katsayılarının olumlu ilişki alt boyutunda.90, çatışma alt boyutunda .87 ve bağlanma alt boyutunda .84 olduğu görülmüştür. Ayrıca ölçeğin test-tekrar test güvenirliği analizi sonucunda olumlu ilişki alt boyutu korelasyon katsayısı .87, çatışma alt boyutu .93 ve bağlanma alt boyutu korelasyon katsayısı .80 olarak bulunmuştur. Bu sonuçlar Çocuk Ebeveyn İlişki Ölçeği’nin (ÇEİÖ) Türkiye’deki babaların çocuklarıyla ilişkilerini değerlendirmede geçerli ve güvenilir bir araç olduğunu göstermiştir.

THE VALIDITY AND RELIABILITY STUDY OF THE CHILD PARENT RELATIONSHIP SCALE FOR THE FATHERS WITH A 48-72 MONTH OLD CHILD

The purpose of the study was to carry out a validity and reliability study of Child Parent Relationship Scale (CPRS) that was developed by Pianta (1992) to evaluate the relations of fathers with their children in preschool period, and of which the validity and reliability study for parents was conducted by Özkan (2014) for fathers having a child at the age of 48-72 months old. The sampling of the research was made from 300 fathers at different socio economic levels and having a child at the age of 48-72 months old attending a preschool education institution in the city centre of Ankara. In the analyses of the data, content validity, confirmatory factor analysis, test-retest reliability and internal consistency coefficient (Cronbach Alpha) were calculated. Nine experts were asked for their opinion to determine the content validity and it was decided to 30 items in the scale to stay in the scale with necessary recommendations and arrangements. As a result of the applications carried out with the scale having a content validity, it was found out that the scale structure with a 30 items and 3 factors was generally consistent with the data collected. Additionally, it was found out that internal consistency coefficient positive relation sub-dimension was .90, conflict sub-dimension was .87 and attachment sub-dimension was .84. At the end of the test-retest reliability analysis of the scale, positive relation sub-scale correlation coefficient was found as .87, conflict sub-dimension was found .93 and attachment sub-dimension was found .80. These results showed that CPRS was valid and reliable in evaluating the relations of fathers with their children in Turkey.

PDF

___

Yurdugül, H. (2005). “Ölçek Geliştirme Çalışmalarında Kapsam Geçerliği için Kapsam Geçerlik İndekslerinin Kullanılması”, XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Pamukkale Üniversitesi, 28-30 Eylül, Denizli.
Ünüvar, P. (2008). Babaların 3-6 Yaş Grubu Çocuklarıyla Geçirdikleri Zamanın Niteliğini Belirleme ve Geliştirme. (Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Ünlü, Ş. (2010). “Babamın Çocuğu, Çocuğumun Babası Olmak: 0-8 Yaş Aralığında Çocuğu Olan Babaların Ve Onların Kendi Babalarının Çocuk Bakımına Katılım Paternlerinin İncelenmesi”.(Yüksek Lisans Tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Tezbaşaran, A. (1997). Likert Tipi Ölçek Geliştirme Kılavuzu (İkinci baskı), Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayını.
Şahin, H., Demiriz, S. (2014). Beş Altı Yaşında Çocuğu Olan Babaların, Babalık Rolünü Algılamaları ile Aile Katılım Çalışmalarını Gerçekleştirmeleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 18 (1), 273-294.
Sümer, N. (2000). Yapısal Eşitlik Modelleri: Temel Kavramlar ve Örnek Uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3 (6), 49-74.
Sımsıkı, H. Ve Şendil, G. (2014). Baba Katılım Ölçeğinin (BAKÖ) Geliştirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13 (49), 104-123.
Sarkadı, A., Krıstıansson, R., Oberklaıd, F., Bremberg, S. (2008). Fathers' Involvement and Children's Developmental Outcomes: A Systematic Review of Longitudinal Studies. Acta Paediatrica, 97(2), 153-158.
Poyraz, M. (2007). Babaların Babalık Rolünü Algılamalarıyla Kendi Ebeveynlerinin Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yüksek lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Pıanta, R. C. (1992). “Child Parent Relationship Scale”, Unpublished measure, University of Virginia.
Paquette, D. (2004). Theorizing the Father-Child Relationship: Mechanisms and Developmental Outcomes. Human Development, 47(4), 193-219.
Palkovıtz, R. (2002). “Involved Fathering and Child Development: Advancing our Understanding of Good Fathering”, C.S. Tamis-LeMonda & N. Cabrera (Eds.), Handbook of Father Involvement: Multidisciplinary Perspectives içinde, 119–140, Lawrence Erlbaum: Mahwah, NJ.
Özyürek, A., ve Tezel Şahin, F. (2015). “Anne-Çocuk İlişkisinin Ve Baba Tutumlarının Çocukların Ahlaki Ve Sosyal Kural Anlayışları Üzerine Etkisi. Eğitim ve Bilim, 40(177), 161-174.
Özkan, T. (2014). Çocuğu Okul Öncesi Eğitim Kurumuna Devam Eden Babalara Uygulanan Baba Katılım Programının Baba Çocuk İlişkisi Üzerine Etkisi. (Yüksek lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Özdamar, K. (2010). Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi. Eskişehir: Kaan Kitabevi.
Öner, B. Ve Yılmaz, S. (2001). Anne ve Baba Gözüyle Çocuk Eğitimi Bir Sosyal Temsil Ön Çalışması. Kriz Dergisi, 9 (1), 39-46.
Mcbrıde, B. A., Schoppe Sullıvan, S. J., Ho, M. H. (2005). The Mediating Role of Fathers' School Involvement on Student Achievement. Journal of Applied Developmental Psychology, 26(2), 201-216.
Marsıglıo, W., Day, R. D., Lamb, M. E. (2000). Exploring Fatherhood Diversity: Implications for Conceptualizing Father Involvement. Marriage & Family Review, 29(4), 269-293.
Mallers, M. H., Charles, S. T., Neupert, S. D., & Almeida, D. M. (2010). Perceptions of Childhood Relationships with Mother and Father: Daily Emotional and Stressor Experiences in Adulthood. Developmental Psychology, 46(6), 1651-1661.
Lamb, M. E. (2000). The history of Research on Father Involvement: An Overview. Marriage & Family Review, 29(2-3), 23-42.
Kuzucu, Y. (1999). Babalarıyla Çatışma Düzeyi Yüksek ve Düşük Olan Ergenlerin ve Babalarının Babalık Rolüne İlişkin Algılarının Karşılaştırılması.( Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Kuruçırak, Ş. (2010). 4-12 Aylık Bebeği Olan Babaların, Babalık Rolü Algısı İle Bebek Bakımına Katılımı Arasındaki İlişki. (Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
Ishıı Kuntz, M., Makıno, K., Kato, K., Tsuchıya, M. (2004). Japanese Fathers of Preschoolers and Their Involvement in Child Care. Journal of Marriage and Family, 66 (3), 779-791.
Harrıs, K.M., & Morgan, S.P. (1991). Fathers, Sons, and Daughters: Differential Paternal Involvement in Parenting. Journal of Marriage and Family, 53 (3), 531-544.
Harper, S. E., & Fıne, M. A. (2006). The Effects of Involved Nonresidential Fathers' Distress, Parenting Behaviors, Inter-Parental Conflict, and The Quality of FatherChild Relationships on Children's Well-Being. Fathering, 4(3), 286-311.
Fogarty, K., & Evans, G. D. (2009). The Hidden Benefits Of Being An Involved Father.Department Of Family, Youth and Community Sciences, Florida Cooperative Extension Service, Institute Of Food and Agricultural Sciences, University Of Florida.
Flourı, E. (2008). Fathering and Adolescents' Psychological Adjustment: The Role of Fathers' Involvement, Residence and Biology Status”, Child: Care, Health And Development, 34(2), 152-161.
Flourı, E., & Buchanan, A. (2004). “Early Father's and Mother's Involvement and Child's Later Educational Outcomes”, British Journal of Educational Psychology, 74(2), 141-153.
Flourı, E., & Buchanan, A. (2003). What Predicts Fathers’ Involvement with Their Children? A Prospective Study of Intact Families. British Journal of Developmental Psychology, 21 (1), 81-98.
Evans, C. (1997). Düşük Sosyo-Ekonomik Örneklemde Türk Babaların Rollerine Yönelik Tutumları ve Katılımları. (Yüksek Lisans Tezi). Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
DrapeR, J. (2003). Men's Passage to Fatherhood: An Analysis of the Contemporary Relevance of Transition Theory. Nursing Inquiry, 10(1), 66-78.
Cummıngs, E. M., Merrılees, C. E., & GeorgE, M. W. (2010). “Fathers, Marriages, and Families”, M. E. Lamb (Ed.), The Role of The Father in Child Development içinde, 154-177, John Wiley & Sons: New Jersey.
Chrıstıansen, S. L., & Palkovıtz, R. (2001). Why the “Good Provider” Role Still Matters Providing as a Form of Paternal Involvement. Journal of Family Issues, 22(1), 84-106.
Chang, J.J., Halpern, C.T. & Kaufman, J.S. (2007). Maternal Depressive Symptoms, Father's Involvement, and The Trajectories of Child Problem Behaviors in a US National Sample. Archives of Pediatrics & Adolescent Medicine, 161(7), 697-703.
Carlson, M. J., Vanorman, A. G, & Turner, K. J. (2016). Fathers’ Investments of Money and Time Across Residential Contexts”, Journal of Marriage and Family, 1-14.
Cabrera, N., Tamıs Lemonda, C. S., Bradley, R. H., Hofferth, S., & Lamb, M. E. (2000). Fatherhood in the Twenty‐First Century. Child Development, 71(1), 127136.
Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, Pegem Akademi: Ankara.
Bıller, H. B. (1993). Fathers and Families: Paternal Factorsin Child Development, Auborn House: Westport, CT.
Barnett, R.C., Marshall, N. L., & Pleck, J. H. (1992). Men's Multiple Roles and Their Relationship to Men's Psychological Distress” Journal of Marriage and Family, 54 (2), 358-367.
Barnett, R.C., & Baruch, G. K. (1987). Determinants of Fathers' Participation in Family Work, Journal of Marriage and Family,49 (1), 29-40.
Barber, B. K., Stolz, H. E., & Olsen, J. A. (2005). “Parental Support, Psychological Control, and Behavioral Control: Assessing Relevance Across Time, Method, and Culture”, Monographs of the Society for Research in Child Development, 70 (4), 1147.
Ball, R. E., & Robbıns, L. (1986). Black Husbands Satisfaction with Their Family Life. Journal of Marriage and the Family, 48 (4), 849-855.
Antonuccı, T., Akıyama, H., Takahashı, K. (2004). Attachment and Close Relationships Across The Life Span. Attachment & Human Development, 6(4), 353-370.
Amato, P. R. (1994). Father-Child Relations, Mother-Child Relations, and Offspring Psychological Well-Being in Early Adulthood. Journal of Marriage and the Family, 56 (4), 1031-1042.
Amato, P.R. (1989). Who Cares for Children in Public Places? Naturalistic Observation of Male and Female Caretakers. Journal of Marriage and Family, 51 (4), 981990.
Aldous, J., & Mullıgan, G. M. (2002). Fathers' Child Care and Children's Behavior Problems: A Longitudinal Study. Journal of Family Issues, S. 23(5), s. 624-647.
Akgün, E., ve Yeşilyaprak, B. (2010). Çocuk Anababa İlişki Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Balikesir University Journal of Social Sciences Institute, S. 13(24), s. 44-53.
Ahmeduzzaman, M. & Roopnarıne, J.L. (1992). Sociodemographic Factors, Functioning Style, Social Support, and Fathers' Involvement with Preschoolers in AfricanAmerican Families. Journal of Marriage and Family, 54 (3), 699-707.