Hasan GEDİKLİ, Refik KARAGÜL, Mehmet ÖZCAN

Düzce Odayeri yaylasında bazı ıslah yöntemlerinin kuru ot verimi üzerine etkileri

En önemli doğal kaynaklarımızdan biri olan yaylalar, ülkemizin hemen hemen her bölgesinde bulunmakta ve hayvancılığın kaba yem ihtiyacının en ucuz karşılanabileceği alanlar olarak ülke hayvancılığına önemli katkılar sunmaktadır. Ancak yayla meralarında yıllardır süre gelen bilinçsiz otlatma baskısı bugün birçok yaylanın klimaks bitki örtüsünden uzaklaşarak çalı ve yabancı otlarla kaplanmasına neden olmuştur. Ancak, bu alanların hayvancılık üretimine olan katkısı, mera durumu ve yapısına uygun rehabilitasyon yöntemlerinin uygulanmasıyla arttırılabilir. Ülkemizde düşük rakımlı mera alanlarının ıslahı konusunda birçok çalışma yapılmışken, yaylalarda (dağ merası) pek fazla çalışma yapılmamıştır. Bu bağlamda çalışmada yem verimi bakımından orta mera sınıfına giren Odayeri yaylasında farklı ıslah yöntemlerinin yaylanın kuru ot verimi üzerine etkileri araştırılmıştır. Çalışma 2016-2017 yıllarında, 1200 m rakımda ve Türkiye yayla ortalamasına yakın olan Düzce ili sınırları içerisinde yer alan Odayeri Yaylasında gerçekleştirilmiştir. Araştırma rastlantı parselleri deneme desenine göre 6 işlem (kontrol, tohum ekimi, herbisit, gübreleme, gübreleme+herbisit, tohum ekimi+gübreleme) 3 tekrarlı olarak 30 m2 büyüklüğünde 18 adet parselde uygulanmıştır. Çalışma sonuçlarına göre Odayeri yaylasında gübre (390,0 kg/da) ve herbisit+gübre (325,4 kg/da) uygulamalarından elde edilen kuru ot verimleri, kontrol parseline göre (196,3 kg/da) önemli derecede yüksek bulunmuştur. Elde edilen sonuçlara göre Odayeri yaylası ve benzer ekolojik koşullara sahip yaylalarda gübreleme ve herbisit+gübreleme ıslah yöntemlerinin uygulanabileceği, böylece kuru ot veriminde önemli bir artışın sağlanabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Yayla, Mera ıslahı, Kuru ot verimi, Gübreleme

The effect of certain rehabilitation methods on forage yield of Düzce Odayeri rangeland

Mountain rangelands are one of the most important natural resources of Turkey. Rangelands are located almost every region of the country and they provide the cheapest source of forage for livestock. Uncontrolled grazing has increased the pressure on mountain rangelands, and today many rangelands have been covered with shrubs and weeds away from the climax vegetation cover. However, the contribution of these areas to livestock production can be increased by rehabilitation methods appropriate to rangeland situation and structure. While there are many studies on the improvement of lower rangelands in Turkey, there few researches on upland rangelands. In this study, the effects of different rehabilitation methods on the yield of rangelands were investigated in an upland rangeland with medium feed efficiency. The study was conducted in 2016 and 2017 in Duzce, Odayeri rangeland with an altitude of 1200 m, is close to the average altitude of upland average of Turkey. The research consists of 18 parcels of 30 m2 size; randomly selected by applying 6 treatments (control, seed cultivation, herbicide, fertilizer, fertilizer+herbicide, seed cultivation+fertilizer) with 3 replicates. The study revealed that forage yields of fertilizer (390,0 kg/da) and herbicide+fertilizer (325,4 kg/da) were significantly higher than that of control parcel (196,3 kg/da). Results suggested that rehabilitation methods such as fertilizer and herbicide+fertilizer can be applied to Odayeri rangeland and other rangelands with similar ecological conditions in order to increase forage yield significantly.

Keywords:

Mountain rangeland, Rangeland rehabilitation, Forage yield, Fertilization,

PDF

___

Alagöz, C.A., 1941. Yayla Tabiri Hakkında Rapor. Birinci Coğrafya Kongresi, Raporlar, Müzakereler, Kararlar, Ankara, 150-157.
Altın, M., 1978. Çayır ve meraların gübrelenmesi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 9: 2-3.
Altın, M., Gökkuş, A., Koç, A., 2005. Çayır Mera Islahı. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
Ansley, J. R., Pinchak, W. E., Teague, W. R., Kramp, B. A., Jones, D. L., Jacopy, P. L., 2004. Long-term grass yields following chemical control of honey mesquite. Journal of Range Management, 57(1): 49-57.
Babalık, A.A., 2004. Çayır-meralarda dip kaplama ölçüm yöntemleri. SDÜ Orman Fakültesi Dergisi, A(1): 50-72.
Bakır, Ö., 1985. Çayır ve Mera Islahı. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 947, Ankara.
Belido, M. M., Corcho, J. T. P., Cruz, Y. M., 1985. Influence of super phosphate fertilization of natural pasture on botanical composition in southwest Spain. Proceedings of the XV. International Grassland Congress, 24-31 August, Kyoto, Japan, s.588-589.
Bovey, R. W., Meyer, R. E., Morton, H. L., 1972. Herbage production following brush control with herbicides in Texas. Journal of Range Management, 25(2): 136-142.
Çınar, S., Hatipoğlu, R., Avcı, M., İnal, İ., Aydemir, K. S., Yücel H., Bülbül, F., 2010. Gübreleme, biçme ve herbisit uygulamalarının farklı mera tiplerinde ot verimi, ot kalitesi ve botanik kompozisyona etkileri üzerine araştırmalar. TUBİTAK Proje No: 106O585, Adana.
Düzce İl Gelişim Planı, 2013. Düzce Valiliği Düzce İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü,https://duzce.tarimorman.gov.tr/Belgeler/PLANVERAPOR/strateji%20belgesi_2014_2017.pdf, Erişim: 08.10.2018.
Gökkuş, A., Altın, M., 1986. Değişik ıslah yöntemleri uygulanan meraların kuru ot ve ham protein verimleri ile botanik kompozisyonları üzerinde araştırmalar. Doğa Türk Tar. ve Orm Derg., 10: 333-342.
Jacoby, P. W., Meadors, C. H., Ansley, R. J., 1990. Control of honey mesquite with herbicides: influence of plant height. Journal of Range Management, 43(1): 33-35.
Koç, A,, Güven, M., Çomaklı, B., Menteşe, Ö., Bakoğlu, A., 2003. Azot ve fosforla gübrelemenin Doğu Anadolu yüksek rakımlı meraların ot verimi ve botanik kompozisyonuna etkileri. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, 13-17 Ekim, Diyarbakır, s.276-280.
Kufeld, R.C., 1977. Improving gambel oak ranges for elk and mule deer by spraying with2,4,5-TP. Journal of Range Management, 30(1): 53-57.
Lym, R.G., 2000. Leafy Spurge (Euphorbia esula) control with Glyphsate Plus 2,4-D. Journal of Range Management, 53, 68-72.
Nicholas, J.T., McMurphy, W.E., 1969. Range recovery and production as influenced bynitrogen and 2,4-D treatments. Journal of Range Management, 22(2): 116-119.
Özaslan, A., 1996. Erzurum ekolojik şartlarında taban mera bitki örtülerinin ıslahı üzerine yırtma, gübreleme ve herbisit uygulamalarının etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Raymond, A.E., James, A.Y., 1977. Weed Control-Revegetation System for Big Sagebrush- Downy Brome Rangelands. Journal of Range Management, 30(5): 331-336.
Resmi Gazete, 2011. 25 Şubat 2011, Cuma, (Sayı: 27857), Mera Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmelik, http://www.resmigazete.gov.tr/main.aspx? home=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/02/20110225.htm&main=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/02/20110225.htm, Erişim: 25.02.2011.
Sözer, A.N., 1972. Kuzey Doğu Anadolu’da Yaylacılık. İş Matbaacılık ve Tic., Ankara.
Tosun, F., Altın, M., 1986. Çayır - Mera Yayla Kültürü ve Bunlardan Faydalanma Yöntemleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Yayın No: 5, Samsun.
Wedin, W.F., 1974. Fertilization of Cool-Season Grasses. Am., Agron. Madison, Wisconsin.
Yavuz, R., 2013. Mera ıslahında herbisit ve gübre uygulamaları. Doktora Tezi, Düzce Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Düzce.