Çankırı'da kavak fidanlıklarında saydam kanatlı kavak kelebeği [Paranthrene tabaniformis (Rott.) (Lepidoptera:Sesiidae)] ile mücadele imkanları üzerinde araştırmalar

Çankırı Kenbağ Orman Fidanlığında kavakların en önemli zararlısı olan Saydam kanatlı kavak kelebeği [Paranthrene tabaniformis (Rott.)] ile mücadele imkanlarının araştırılması amacıyla ele alınan bu çalışma; 2000 ve 2001 yılında gerçekleştirilmiştir. Çalışmada P. tabaniformis’in türe özgü eşeysel çekici feromonu ile Funnel tipi tuzaklar (F) kullanılmıştır. Feromon tuzaklar 4-8 tuzak/ha hesabıyla 5'er adet olmak üzere 30'ar m arayla 2 adet kavak fidanlığına yerleştirilmiştir. Tuzaklar genellikle 3 gün ara ile kontrol edilerek yakalanan kelebekler sayıldıktan sonra tuzaktan uzaklaştırılmıştır. Saydam kanatlı kavak kelebeği mücadelesinde kitlesel yakalama amacıyla yapılan çalışmada feromon tuzakların 2000 ve 2001 yılında sırasıyla %63,9 ve %52,9 oranında etkili olduğu belirlendiğinden, bu yöntemin, izole olmamış kavak fidanlıklarında kullanılamayacağı kanısına varılmıştır. Aynı çalışmada türe özgü feromonla saydam kanatlı kavak kelebeğinin uçuş seyri esas alınarak mücadele zamanının belirlenebileceği anlaşılmış olup, buna göre zararlı ile mücadeleye başlanılması için en uygun zamanın, ilk kelebek uçuşlarından (mayıs ayının ikinci yarısı) 4 hafta sonra (haziran ayının ikinci yarısından itibaren) birinci ilaçlama, 2'şer hafta ara ile de 2. ve 3. ilaçlama yapılması durumunda zararlının kontrol altına alınabileceği; diflubenzuron 25 WP'un (200 g/ha) P. tabaniformis’e karşı 2000 ve 2001 yılında sırasıyla %93,9 ve %100 oranında etkili olduğu belirlendiğinden, zararlının mücadelesinde kullanılabileceği kanısına varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

savaşım yöntemleri, Paranthrene tabaniformis, Sesiidae, Çankırı, fidanlıklar, kavak

Researches on control means of poplar clearwing moth [Paranthrene tabaniformis (Rott.) (Lepidoptera:Sesiidae)] in poplar nurseries in Çankırı

This study was conducted in 2000 and 2001 in order to research control means of the poplar clearwing moth, [Paranthrene tabaniformis (Rott.) (Lepidoptera: Sesiidae)], which is the most important insect pest of poplars in Çankırı Kenbağ Forest Nursery. Attractant sex pheromone of P. tabaniformis, [(3 E, 13 Z)-3, 13-octadecadien-1-ol)] and funnel type traps (F) was used in the study. Pheromone traps were set up as 4-8 traps/ha; 5 traps with 30 m distance from another in both nurseries. Traps were generally checked out by an interval of 3 days, and collected moths in traps were removed after censuses. It was determined that mass trapping by pheromone traps cannot be used in non- isolated poplar nurseries since the pheromone traps’ catch effectiveness in 2000 and 2001 were 63.9 % and 52.9 % respectively in the study of mass trapping as a control method. It was also determined that starting date of control may be estimated via flight period of poplar clearwing moth by pheromone traps (monitoring); moth may be controlled at the best suitable date to start of control; that is 4 weeks later (starting with late June) than the first moth flight (late May) as first application, and with 2 weeks intervals as second and third applications, and 25 % diflubenzuron (200 g/ha) could be used in control of P. tabaniformis because it was determined that its effect ratios in 2000 and 2001 were 93.9 % and 100 % respectively.

Keywords:

control methods, Paranthrene tabaniformis, Sesiidae, Cankiri, nurseries, poplars,

PDF

___

Ceıanu, I. ; Radoi, D. ; Coca, C., 1973. Control of Paranthrene tabaniformis on poplar.-Slvica,-I- Silvicultura, 29 : 29-53.

Dafauce C., 1975. Selective treatment of the Lepidopterous poplar borer Paranthrene tabaniformis Rott. Boletin de la Estacion Central de Ecologia ; 4 (7); 83-105.

Du, J.W.; Xu, S.F.; Dai, X.J.; Zhang, X., 1987. Field test on controlling poplar clearwig moth Paranthrene tabaniformis Root. by mass trapping. Rew. Appl. Entomol., 75 (1);Abstr., 3881.

Georgıev, G, 1995. Phenology the poplar clearwing moth Paranthrene tabaniformis (Lepidoptera, Aegeridae) and optimum time for pest control in Northern Bulgaria. Nauka za Gorata, 32 (1); 60-67.

Hoffmann , H.; Hackbarth ,W., 1991. Technical spraying variants for aerial forest protection measures. Beltrage fur die Forestwirtschaft. 25:3,131-136.

Karagöz, O., O .Sekendiz, 1976. Scioptera tananiformis Rott.. biyolojisi üzerinde araştırmalar. Kavakçılık Araştırma Enstitüsü Yıllık Bülteni Seri No: 2 , Orman Genel Müdürlüğü Kavakçılık Araştırma Enstitüsü, 111-112.

Lapıetra, G.; Allegro, G., 1994. Monitoring population dynamics of Paranthrene tabaniformis with pheromone traps. Cellulosa -e-Carta. 45 (1) : 12-17.

Mıao, JC.; Liu, X L. ; Xu, BR .; Can, WC . ; LI, WM. , 1987. Study on the attraction effect and technical application of sex pheromone of poplar clearwing moth Paranthrene tabaniformis . Journal of North East Forestry University, 15 : 1, 30-39 s.

MoraaL, L.G; Schurıng, W; Vot, H Van Der, 1988. Monitoring of Paranthrene tabaniformis with sex attractant baited traps. Nederlands Bosbouwtijdschrift , 60 (3- 4); 43-49.

Sekendiz, O.,1968. Sciapteron tabaniformis Rott. (Lepidoptera-Sesiidae) karşı fidanlıklarda kimyasal mücadele denemeleri. Kavakçılık Araştırma Enstitüsü Yıllık Bülten Seri NO: 3, Orman Genel Müdürlüğü Kavakçılık Araştırma Enstitüsü , 97-101.

Sekendiz, O., N. Yıldız, 1972. Sciapteron tabaniformis Rott. 'un Türkiye'deki yayılışı, biyolojisi, korunma ve savaş metotları ile parazitoitleri üzerinde araştırmalar. Kavak ve Hızlı Gelişen Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü Yıllık Bülteni No : 7, 103.

Sekendiz, O., 1974.Türkiye hayvansal kavak zararlıları üzerinde araştırmalar. Karadeniz Teknik Üniversitesi Genel Yayın NO: 62, Orman Fakültesi Yayın No: 3. Çağlayan Basımevi, Cağaloğlu, İstanbul, 196 s.

Serez, M., 1968. Sciapteron tabaniformis Rott. " Lepidoptera-Sesiidae" karşı fidanlıklarda kimyasal mücadele denemeleri.Orman Genel Müdürlüğü Kavakçılık Araştırma Enstitüsü Yıllık Bülteni, 3 : 97-101, İzmit.

Serez, M., 1987. Bazı önemli kabuk böcekleriyle savaşta feromonların kullanılma olanakları, Karadeniz Teknik Üniversitesi Dergisi, 10 (1-2) : 99-131.

Şimşek, Z., 1998. Çankırı'da kavak fidanlıklarında Saydam kanatlı kavak kelebeği[Paranthrene tabaniformis (Rott.) (Lepidoptera:Sesiidae)] ile mücadelede kitlesel tuzaklama ve kimyasal mücadelesi. T.C. Orman Bakanlığı Kavak ve Hızlı Gelişen Tür Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Araştırma Dergisi, Journal of the Poplar and Fast Growing Forest Trees Research Instıtute, Orman Bakanlığı Yayın No: 090, Müdürlük Yayın No: 227, 1998/1, No:25, 67-81.

Tacenur, İ.A., 1998. Bazı Kavak Fidanlık ve Ağaçlandırma Sahalarının Toprak Özellikleri ve İrdelenmesi ile Genel Değerlendirme. Hızlı gelişen Türlerle Yapılan Ağaçlandırma Çalışmalarının Değerlendirilmesi ve Yapılacak Çalışmalar Workshop, Orman Bakanlığı No : 083, Ankara, 255-231.

Woerman S.; Wouters, L. J. A., 1983. A Sex Attractant for the dusky clearwing moth, Paranthrene tabaniformis ( Rottemburg ) ( Lepidoptera, Sesiidae ). Rew. Appl. Entomol., 71 ( 7 ); Abstr., 5125.

Wu, PH.; Li ,ZY.; Wei, KN., 1987. Studies on the biological characteristics and sex pheromones utilized for the control of the poplar twig clearwig moth. Scientia Silvae Sinicae, 23 (4); 491-497.

Zhao, S.Q.; Li, K.Z., 1989. Integrated pest control of larch caterpillar and three quarantine popplar pests. Rev. Appl. Entomol. 9238.