Yuvaköy civarındaki Ankara karmaşığının petrolojik özellikleri

Yuvaköy ve çevresi Ankara-Çankırı Ofiyolitinin yüzeylendiği bir bölgedir. Yuvaköy Ofıyoliti alttan üste doğru tektonik karmaşık, volkanik-sedimanter seri, tektonitler ve kümülatlardan meydana gelir. Bu birimler Kretase ve Tersiyer yaşlı sedimanter birimler tarafından örtülmektedir. Miyosen yaşlı volkanikler ise Tekke volkanitleri ile temsil edilmektedir. İnceleme alanında tektonik karmaşık değişik boyutlarda harzburjit, gabro, diyabaz, bazalt, radyolarit ve kireçtaşı bloklarından meydana gelmektedir. Tektonitler serpantinleşmiş harzburj itlerden oluşmaktadır. Volkanik ve sedimanter seri ise bazalt, radyolarit, kireçtaşı ve çörtün ardalanmaiı veya karmaşık olarak bulunduğu seri ile temsil edilmektedir. Tekke volkanitleri ise andezitik lav, aglomera ve tüflerden oluşmaktadır. Kimyasal analiz sonuçlarına göre bölgede yüzeylenen diyabaz daykları toleyitik, bazaltlar ise alkali karakterdedir. Tekke volkanitlerinden andezitler ortaç bileşimde, subalkali karakterde ve andezit-dasit bileşimindedir. Mikroskobik incelemeler sonucunda harzburj itler ileri derecede serpantinleşmeye uğramıştır. Bu değişimler bölgenin yeşilşist fasiyesi koşullarında düşük-orta dereceli metamorfızmaya uğramasından kaynaklanmaktadır. Bazaltik kayaçların metasomatizmadan etkilenerek spilitleştiği tesbit edilmiştir. Kimyasal Bozunma İndeksi (CIA) değerleri, bölgedeki kayaçların ortaç zonun ilk evrelerinde kimyasal bozunmaya uğradığını göstermiştir. Çalışma alanında yüzeylenen birimler Alpin Orojenik Hareketlerinin izlerini taşır. İnceleme alanında, yerleşim sırasında ve sonrasında oluşan deformasyon yapıları bindirme fayları ile izlenir.

Petrological characteristics of Ankara melange around the Yuvaköy region

The Yuvaköy neigbourhood is an area where Ankara-Çankırı ophiolite crops out. Yuvaköy ophiolite consists of ascending formations of tectonic complex, volcanic-sedimentary sequence, tectonites and cumulates. These units are covered by Cretaceous and Tertiary sedimentary units. Miocene volcanics are represented by Tekke volcanics. The examined field is a tectonic complex containing heterogenous harzburgite, gabbro, diabase, basalt, radiolarite and limestone blcoks. Tectonites are represented by serpentinized harzburgites. Volcanic and sedimentary sequences comprise basalt, radiolarite, and limestone in chert alternations. The Tekke volcanics are comprised ofandesitic lava, agglomerate and tuffs. Results of chemical analyses showed that the diabase dikes are tholeiitic and the basalts are alkaline in character. The andesites of the Tekke volkanics are of intermediate, sub-alkaline character and are andesiticdacitic compositions. Harzburgites underwent serpentinization to an advanced level. Such a transformation results from the fact that the area has been subjected to a low-medium grade metamorphism of greenschist fades conditions. This study determined that the basaltic rocks were spilitized due to the effect of metasomatism. Chemichal Alteration Index (CIA) values indicated that the rocks in the area underwent chemical alteration at the beginning stages of the medium zone. The outcrops in the units in the studied are, bear traces of Alpine Orogenic Movements. Deformation structures occurred during and after settlement in the studied area, and these are observed as overthrust faults.

PDF

___

Akyürek, B., 1981, Ankara Melanjinin kuzey bölümünün temel jeoloji özellikleri, T.J.K.35. Bilimsel ve Teknik Kurultayı 'İç Anadolu Jeolojisi Sempozyumu' Tebliğler Kitabı,41-45.
Akyürek, B., Bilginer, E., Aktaş, B., Hepşen, N., Pehlivan, S., Sunu, O., Sosyal, Y., Dağer, Z., Çatal, E., Sözeri, B., Yıldırım, H. ve Hakyemez., 1984, Ankara- Elmadağ-Kalecik dolayının Jeoloji özellikleri, Jeoloji Mühendisliği, 20,31- 46.
Bailey, E.B., Mc Callien.W.C., 1950, Ankara Melanjı ve Anadolu Şaryaji, MTA Dergisi, 40,12-16.
Boccaletti, M., Bortolotti, V., Sagri, M., 1966, Richerche sulle ofıolite della Catene Alpine. I. Osservazioni sull, Ankara Melange nella zona di Ankara, Boll. Soc. Geol.Lt.,85,485-508.
Büyükönal, G. 1971, Microscopical study of the volkanic rocks around Ankara. Communications. De la Faculte des Science De L' Universite d' Ankara, 15c. 1-27
Coleman, R.G., 1971. Plate Tectonic Emplacment Of Upper Mantle Peridodites Along Continental Edges, J. Geophys. Res., 76,1212-1222.
Çapan, U., ve Buket, E., 1975, Aktepe-Gökdere bölgesinin jeolojisi ve ofiyolitli melanj : TJK Bülteni, 18/1-11-16.
Evans, B.W., Frost, B.R., 1975. Chromite spinel in progressive metamorphism-A preliminary Analysis, Geochim. Acta, 39,959-972.
Irvine, T.N. ve Baragar, W.R.A., 1971, A guide to the chemical classification of the common volkanic rocks, Canadian Journal of Earth Sciences, 8,523- 548.
Hsü, K.J., 1968, Principles of melange and their bearing on the Franciscan-Knoxville paradox Geol. Soc. America Bull., 79,1063-1074.
Hsü, K.J., 1974. Melanges and their distinction from olistroms. Soc. Econ. Pal. Min. Spec. Publ. 19,321-333.
Koçyiğit, A., 1991, An example of an accretionary fore arc basin from northern Central Anatolia and its implications for the history of subduction of Neo- Tethys in Turkey, Geological Society of America Bulletion, 103,22-36.
Le Bas, M.J., Le Martre, R.W., Streckeisen, A., ve Zannettin. B., (1986), a chemical classification of volkanik rocks based on the total alkali-silica diagram, Journal patrol., 27,745- 750.
Mac Donald, G.A. ve Katsura, T., 1964, Chemical composition of Hawaiian lavas, J. Petrol., 5,82-133.
Miyashiro, A., 1975, Clasification, characteristics and origin of ophiolites: Journal of Geology., 83,249-281.
Nesbitt, H.W. ve Young, G.M., 1982, Early Proterozoic climates and plate motion inferred from major element chemistry of lutits, Nature, 299,715-717.
Peccerillo, A., ve Taylor, S.R., (1975), Geochemistry of Upper Cretaceous Volkanicks Rocks from the Pontic Chain, Northern Turkey, Bull. Volkanol., 39, 557-569.
Seyitoğlu, G., Büyükönal, G., 1995, Geochemistry of Ankara Volkanics and the implications of their K-Ar Dates on the Cenozoik Stratigraphy of Central Turkey, Turkish Journal of Earth Sciences, 4,87- 92.
Sestini, G., 1971, The relation between flysh and serpantinites in North Central Turkey, in A.S. Compbell (Edit.) Geology and History of Turkey, The Petrol. Exp. Soc. of Libya, Tripoli, 369-383
Şengör, A.M.C. ve Yılmaz, Y., 1981, Tethyan evolution of Turkey: a plate tectonic approach. Tectonophysics, 75,181-241.
Tankut, T., Dilek, Y., Önen, P., 1998, Petrology and Geochemistry of the Neo-Tethyan volcanism as revealed in the Ankara melange, Turkey, Journal of volcanology and geothermal reseach, 85, 265-284.
Tekkaya, İ., Atalay, Z., Gürbüz, M., Ünay, E. ve Ermumcu, M., 1975, Çankırı-Kalecik Bölgesi Karasal Neojenin biyostratigrafi Araştırması, TJK Kurultayı Bülteni, 18,1,77- 80.
Yılmaz, A., 2003, Yuvaköy Civarındaki Ankara Karmaşığının Petrolojik Özellikleri, H.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 84s (Yayınlanmamış)
Yoder, H.S. ve Tilley, C.E., 1962, Origin of basalts magmas, An experimental study of natural and synthetic rock systems, Journal Petrology, 3,342-532.