Vaysal köyü (Lalapaşa-Edirne) fluoritlerinde sıvı kapanım çalışmaları ve nadir toprak elementleri jeokimyası

İncelenen fluoritler Istranca masifi içindeki Santoniyen-Kampaniyen yaşlı hipabisal granodiyorit {X)rfir sokulumlarıyla ilişkili olan ve Vaysal köyünün 2 km. güneydoğusunda bulunan bir fluoritli kurşun damarından seçilmiştir. Fluorit + kuvars + galen + pirit + kalsit parajenezleriyle belirgin bu damar (ipi cevherleşmede fluoril bir gang minerali olmaktan çok galenle birlikte ekonomik bir cevher minerali kon um undadır. Bu damar şekilli yataklanmanın yan kayaçları Prekambriyen yaşlı polimetamorfik kristalen temel kay açlarıdır. Fluoritlerde yaklaşık 100 adet iki fazlı (1+g) birincil sıvı kapanım üzerinde mikrotermometrik ölçümler yapılmıştır. Fluoritler için elde edilen ortalama homojenleşme sıcaklığı 275°C dir. Fluoritlerde tuzluluk % 5-10 NaCl eşdeğeri arasında değişmekte olup ortalama değer % 1.5 olarak belirlenmiştir. Damardaki gang mineralleri olan kuvars ve kalsitlerde yapılan sıvı kapanım ölçümlerinde, kuvars için ortalama 235° C homojen leşme sıcaklığı elde edilmiştir. Kalsitlerde ise sıvı kapanım bulunamamıştır. Fluorit lerin nadir toprak element derisinileri çok düşük düzeyde olup 0,03-0,9 ppm arasında değişmekledir. Ce/Yb oranlan llu oritierin hafif nadir toprak elementlerince (HNTE) zenginleşme gösterdiklerini belirtir Tb/La oranlan damar içindeki fluorit. bandın da bulunan üç farklı renkteki (koyu mor, açık mor ve beyaz) fluoritlerin aynı zamanda kristallendiklerini gösterir. Kondiritlere göre normalleştirilmiş lantanid diyagramlarında, fluoritlerde ortaya çıkan pozitif Ce anomalisi hidrotermal sıvıların kaynakta düşük ok sijen fugasitesine sahip olduklarını, negatif Eu anomalisi de bu koşulların cevherleşme ortamında da devam ettiğini göstermektedir. Tb/La ve Tb/Ca diyagramlarında fluorillerin hidrotermal kökenli oldukları görülmüştür.

Fluid inclusion studies and rare earth elements geochemistry of fluorite from Vaysal village (Lalapaşa-Edirne)

Fluorit es were collected from a F-Pb vein related with hypabissal granodiorite porphyr intrusions of Santonian-Campanian age within Istranca massif. In this vein type mineralization the fluorite and galena are the dominant ore minerals. Par agenesis consists of fluorite + quartz + galena + pyrite + calcite. The host rock is represented by poly met amorphic crystalline basement of Precambrian age. M icrothermometric measurements on nearly 100 two-phase (1+v) inclusions yield mean homogenization temperature of 275 °C forfluorites. Salinities range from 5 to 10 wt. percent NaCI equivalent, with mean of 7,5 %. M icrothermometric measurements on quartz reveal mean homogenization temperature oj'235"C. No fluid inclusions have been observed in calcites. The rare earth element contents of the fluorite is quite variable, ranging from 0,03 to 0,9 ppm and Ce/Yb ratios reflect the domi nant trend of light rare earth element (LRIIF) enrichment. The similarity in the Tb/La ratios of dark purple, light purple and white fluorite. indicates crystallization at about the same time. Chondrile normalized plot and rare earth element ratios of fluorite reveal persistent pozitive Ce anomalies, indicating low oxygen fugacities at the source area and negative Eu anomalies indicate the presen ce of the same conditions at the deposition site. Tb/La and Tb/Ca ratios confirm a liydrothermal origin for fluorites.

___