Akgüney (Kabadüz-Ordu) bakır-kurşun-çinko yatağının jeolojisi ve sıvı kapanım özellikleri

Akgüney bakır - kurşun - çinko yatağı, Doğu Karadeniz Bölgesi'nde bulunan ve günümüzde işletilmekte olan çok sayıdaki bakır - kurşun - çinko yataklarından birisidir. Bu yataklar, aşırı derecede bozunmuş Üst Kretase yaşlı andezitik kayaçlar içinde fay zonları boyunca gelişmiş damar tipi oluşumlar şeklindedirler. Yörede 7 adet cevher damarı belirlenmiş olup D-1, D-2, D-3, D-4, D-5, D-6 ve D-7 şeklinde numaralanmışlardır. D-1, D-2, D-3, D-4, D-5 ve D-6 numaralı damarlar K 70-80° B, 50-60° KD konumlu, D-7 damarı ise DB doğrultulu 25°G konumludur.Cevher damarları ileri derecede limonitleşmiş ve hematitleşmiş kuvars damarları şeklinde yüzeylemekte olup galerilerde işletilen, D-2 ve D-3 damarlarında, birincisi küçük kristalli ve bol piritli, diğeri iri kristalli ve piritin yanı sıra kalkopirit, sfalerit, galenit, fahlerz ve limonit; gang minerali olarak ise kuvars ve kalsit içeren iki farklı yapıda cevher gözlenmiştir. Belirtilen minerallerin oluşum sıralan (süksesyon)," pirit-galenit-kalkopirit-I-sfalerit kalkopirit-II (± fahlerz) kuvars kalsit" şeklindedir.Sıvı kapanım incelemeleri; hidrotermal çözeltiler içinde CaCl2, MgCl2, NaCl ve olasılıkla KC1 gibi tuzların bulunduğunu, tuzluluklarının % NaCl eşdeğeri olarak % 24.34 ile 13.94 (ort. = %19.0) aralığında değiştiğini, çözeltilerin kuvars kristallerinin oluşumu sırasında sıcaklıklarının 349.0 ile 276.0 °C aralığında (ort. 307.0 °C) değiştiğini, daha sonraki evrelerde ise 211.0 °C' ye kadar düştüğünü göstermektedir.

Geology and fluid inclusion characteristics of the Akgüney (Kabadüz-Ordu) copper-lead-zinc deposits

The Akgüney copper lead zinc deposit is one of the widely occuring and workable deposits in the Eastern Black Sea Region of Turkey. This deposit consists ofore veins found along thefault zones hosted by hardly altered Upper Cretaceaous andesitic rocks. Seven ore veins have been identified and numbered as D-l, D-2, D-3, D-4, D-5, D-6 and D-7. These ore veins, excluding D-7, have strikes and dips of N 70-80° W, 50-60° NE, while the last one has a dipofE-W,25°S.The ore veins are cropt out as hardly limonitezed and hematitized quartz veins. Two different ore types were distinguished within the D-l and E>-2 veins which are being mined in the adits. The first one consists ofquartz and fine grained pyrite, while the second one consists of quartz, calcite and coarse grained sulfide minerals such as chalçopyrite, galena, sphalerite, fahlor and secondary limonite veinlets in addition to pyrite. The succession of. these minerals have been identified as: pyrite galena chalcopyrite-I sphalerite chalcopyrite-II (±fahlor)-quartz-calcite.Fluid inclusion data indicate that the oreforming fluids contain CaCl2, MgCl2, NaCl and possibly KCl as salts, the salinity of the fluids is in the range of24.34 to 13.94 (avr. = 19.0) % NaCl equivalent, and the temperature of the fluids is in the range of349.0 to 276.0 "C (avr. 307.0 °C) during the crystallization of the quartz, going down to 211.0°C through the later stages of mineralization.

PDF

___

Akıncı,T. Ö., 1980b. Bulancak sülfit damarlarının mineralojisi ve kristalleşme işlemleri. MTA Dergisi, 93-94, 55-65.
Akıncı, T. Ö., 1985. The Eastern Pontide volcano-sedimentary belt and associated massive sulphide deposits. İn: Dixon, J. E. And Robertson, A. H. F. (eds), 1985. The Geological Evolution of the Eastern Mediterranean, Special Publication of the Geological Society No. 17, Blackwell Scientific Publications, Oxford, 848s.
Bayraktarov, V., 2005. Sözlü görüşme. Zamantı Madencilik, Ordu.
Boztuğ, D., 2001. Suşehri (Sivas) Gölköy (Ordu) arasında KAFZ'nun kuzey ve güney kesimlerindeki Granitoyidlerin ve çevre kay açlarının petrolojik incelenmesi. Türkiye Bilimsel Ve Teknik Araştırma Kurumu Projesi, No: YDABÇAG-9,98 s.
Boztuğ, D., Erçin, A. I., Kuruçelik, M. K., Göç, D., Kömür, İ. ve İskenderoğlu, A., 2006. Geochemical characteristics of the composite Kaçkar batholith generated in a Neo-Tethyan convergence system, Eastern Pontides, Turkey. Journal of Asian Earth Sciences, 27(3), 117.
Bodnar, R. J., 1993. Revised equationand table for determining the freezing point depression of H20-NaCl solution. Geochemica et Cosmochimica Acta, 57, 683-884.
Ercan, T. ve Gedik, A., 1983. Pontid'lerdeki volkanizma,. Jeoloji Mühendisliği Bülteni, 1.8,3-22.
Gedik, I., Kırmacı M. Z., Çapkınoğlu, Ş., Özer, E. ve Eren, M., 1996. Doğu Pontidlerin jeolojik gelişimi. Jeoloji Müh. Bölümü 30. Yıl Sempozyumu Bildirileri, KTÜ, Trabzon, 654-677.
Gökçe, A., 1990a. Kurşunlu (Ortakent-Koyulhisar-SIVAS) Pb-Zn-Cu yataklarında kükürt izotopları incelemesi. MTADergisi, 111,111-118.
Gökçe, A., 1990b. Kurşunlu (Ortakent-Koyulhisar-SIVAS) Pb-Zn-Cu yataklannda sıvı kapanım ve jeotermometre incelemeleri. Türkiye Jeoloji Bülteni., 33(2), 31 -39.
Gökçe, A., 2000. Maden Yatakları (Yeniden Düzenlenmiş II. Baskı), Cumhuriyet Üniversitesi Yayını No: 85, 335s.
Gökçe, A. ve Bozkaya, G., 2005a. Tutakdağı (Şebinkarahisar-Giresun) Pb-Zn yatağında kurşun izotopları jeokimyası incelemeleri. CÜBAP Projesi, No: M-210,27s.
Gökçe, A. and Bozkaya, G., 2005b. Lead and sulfur isotope evidence for the origin of the inler Yaylası lead-zinc deposits, Northern Turkey. Journal of Asian Earth Science, 26,91-97.
Gökçe, A. ve Özgüneylioğlu, A., 1988. Kurşunlu (Ortakent-Koyulhisar-Sivas) Pb-Zn-Cu yataklarının jeolojisi, oluşumu ve kökeni. Cumhuriyet Üniv., Müh. Fak., Yerbilimleri Dergisi, 5(1), 23-36.
Ketin, İ., 1966. Anadolu'nun tektonik birlikleri. MTADergisi, 66,20-34. Köse, M., 1987. Akgüney Kabadüz (Ordu) yöresi Pb - Zn Cu damarlarının incelenmesi. KTÜ, Trabzon, Yüksek Lisans Tezi, 74s.
Okay, A. ve Şahintürk, Ö., 1997. Geology of the Eastern Pontides. İn: A. G. Robinson, ed., Regional and petroleum geology of the Black Sea and surrounding region: AAPG Memoir 68,291 -311.
Shepperd, T.J., Rankin, A.H., and Alderton, D.H.M., 1985. A practical guide to fluid inclusion studies. Blackie, London, 235s.
Steinmann, M. ve Emerson, C., 2001. Zamantı Madeni Kuzey Türkiye jeolojisi, rezervleri ve sondaj programı. Zamantı Madencilik Arşivi,Yayınlanmamış.
Streckeisen, A, 1976. To each plutonic rocks its proper name: Earth Sci. Rev, 12,1-33.
Streckeisen, A, 1979. Classification and nomenclature of volcanic rocks, Lamprophyres, Carbonatites and Melilitic rocks (Recommendations and suggestions of the I.U.G.S. Subrommission of Igneous Rocks): Geology, 7,331-335.
Terlemez, İ. ve Yılmaz A., 1980. Ünye-Ordu-Koyulhisar-Reşadiye arasında kalan yörenin stratigrafisi. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 23,179-191.
Terzioğlu, M. N., 1984. Ordu güneyindeki Eosen yaşlı Bayırköy volkanitlerinin jeokimyası ve petrolojisi. Cumhuriyet Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Yer Bilimleri Dergisi, 1,43-60.
Terzioğlu, M. N., 1985-a. Reşadiye (Tokat) kuzeyindeki Eosen yaşlı Hasanşeyh platobazaltının mineralojik-petrografik ve jeokimyasal incelenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Yer Bilimleri Dergisi, 2,105-134.
Terzioğlu, M. N., 1985-b. Mesudiye (Ordu) batısındaki Üst Miyosen yaşlı Kuyucak bazaltının petrolojisi ve kökensel yorumu. Yerbilimleri (H. Ü.), 12,53-67.
Terzioğlu, M. N., 1986-a. Doğu Karadeniz bölgesinde Pliyosen yaşlı Erdembaba volkanitlerinin petrolojisi ve kökensel yorumu. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 29,119-132.
Terzioğlu, M. N., 1986-b. Reşadiye, Gölköy ve Koyulhisar arasındaki Tersiyer Kuvaterner yaşlı voklanitlerin genel stratigrafik özellikleri. Cumhuriyet Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, Seri A Yerbilimleri, 3(1), 3-13.
Terzioğlu, M. N., 1987. Orta Karadeniz bölgesindeki Pliyosen yaşlı Canik volkanitlerinin mineralojik-petrografik ve jeokimyasal incelenmesi, Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 30,71-85.
Türk-Yugoslav Ekibi, 1970. Ordu Kabadüz sahasının 1/25000 ölçekli jeolojik etüdü ve prospeksiyon raporu. MTA Raporu, No: 4596,37s.
Ünal, E., 2006. Akgüney (Kabadüz-Ordu) bakır-kurşun-çinko yatağının jeolojisi. Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas, Yüksek Lisans Tezi, 70s, (Yayınlanmamış).
Yılmaz, S., 1995. Dereli Şebinkarahisar (Giresun güneyi) arası granitoyid Plütonlarının karşılaştırmalı incelenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas, Doktora Tezi, 310s, (Yayınlanmamış).
Yılmaz, Y., Tüysüz, O., Yiğitbaş, E., Genç, Ş. C. ve Şengör, A. M. C., 1997. Geology and tectonic evolution of the Pontides. İn: A. G. Robinson, ed., Regional and petroleum geology of the Black Sea and surrounding region: AAPG Memoir 68,183-226.