İstanbul’un Ansiklopedileri

Bu makalenin amacı, İstanbul’u temel konu başlığı olarak ele alan ve düzlem olarak belirleyen dört ansiklopedi çalışması üzerine genel bir değerlendirme yapmaktır. Makalenin temel kaygısı ise tanıtım konusunu teşkil eden İstanbul üzerine hazırlanmış ansiklopedi örneklerini insan figürü üzerinden anlamaya ve tanıtmaya çalışmaktır. Ansiklopedi çalışmaları çok uzun bir tarihe sahiptir. Bu uzun birikim içinde İstanbul gibi bir şehir üzerine hazırlanmış ansiklopedi örneği sık rastlanan bir durum olarak görülmemektedir. Bu makalede nadir şehir ansiklopedisi örmeklerinden olan ve sadece İstanbul ile ilgili hazırlanmış bulunan ansiklopedi çalışmaları tanıtılmaya çalışılmıştır. İstanbul ile ilgili hazırlanmış birçok kitap, kitapçık veya özel olarak hazırlanmış tanıtım çalışmaları bu makalenin muhtevası dışında bırakılmıştır. Bunun yanında makalede ansiklopedi kavramının kısa bir tanımı ve tarihçesi ile ilgili bilgi verilirken, farklı dillerde yazılmış ilk ansiklopedi örneklerinden de kısaca bahsedilmeye gayret gösterilmiştir.

The Encyclopedias of Istanbul

The main purpose of this article is to develop a general survey on the literature of city guides which have been written about Istanbul in a variety of languages. In fact, the term “city guide” in its Turkish sense has not been very well defined, nor is the boundary clear enough to enable an academic classification. In this article, I have tried to provide a restricted definition of the “city guide”, including encyclopedias, books and selected writings whose primary concern is to present the city in terms of both its physical and cultural features. Based on this definition, I have examined major studies on Istanbul. However, tourist guides, city maps, journals and travel accounts that were written before the middle of the 19th century have not been included in this article. In order to establish a connection between the studies included this article, I have sometimes strayed from this definition.