CEZA MUHAKEMESİNDE HÜKÜM VERME SÜRECİNE METODOLOJİK BİR BAKIŞ

Ceza muhakemesinde hüküm, hükmü veren makam açısından yapılacak her şeyin yapıldığını gösteren nihai karardır. Hükmün beraat ve mahkûmiyet başta olmak üzere bazı türleri bulunmaktadır. Hüküm iki farklı şeyin karşılaştırılarak bir sonuca varılmasını ifade eder. Ceza muhakemesinde hüküm verme sürecini hâkimin hukuku olaya uyguladığı süreç olarak tanımlamak mümkündür. Bu süreçte hâkim, bir ya da daha fazla soyut kanuni normu somut olaya uygulamak suretiyle bir hukuki sonuç elde etmeyi hedefler. Hüküm verme süreci, metodolojik olarak mantıki kıyas formatında yapılan üç kıyasın yapılması şeklinde ilerler. Bu üç kıyasın tamamlanması ile hüküm verme süreci de nihayete ermektedir. Bu kıyaslardan ilki tasımlama, ikincisi altlama ve sonuncusu da hukuki kıyas adını alır. Tasımlamanın sonuç önermesi altlamanın küçük önermesini, altlamanın sonuç önermesi ise hukuki kıyasın küçük önermesini oluşturmaktadır. Tasımlamada maddi gerçek bulunurken altlamada hukuki gerçek de bulunur ve maddi gerçeğe uygulanır. Hukuki kıyasın büyük önermesinin oluşturulması ile geriye sadece uygulanacak hukuki sonucun ne olacağının belirlenmesi kalır. Bu ise hükümden başkası değildir.

Anahtar Kelimeler:

Hüküm, Hukuki Kıyas, Delil, Altlama, Yorum

A Methodological Perspective to the Process of Judgement-Making in Criminal Procedure

In criminal proceedings, the judgement is the final decision that shows that everything to be done has been done. There are some types of judgement, especially acquittal and conviction. Judgement refers to the comparison of two different things and reaching a conclusion. It is possible to define the process of judgement-making in criminal procedure as the process by which the judge applies the law to the case. In this process, the judge aims to obtain a legal result by applying abstract legal norms to the concrete case. The sentencing process proceeds methodologically in the form of three syllogisms. With the completion of these three syllogisms, the process of judgement is finalised. The first of these syllogisms is called syllogism, the second one is called subsumption, and the last one is called legal syllogism. With the establishment of the major proposition of the legal syllogism, only the determination of the legal result to be applied remains. This is none other than the judgement.

Keywords:

Judgement, Legal Syllogism, Evidence, Subsumption, Interpretation,

PDF

___

Alexy R, Theorie Der Juristischen Argumentation (Suhrkamp 1983)
Altuntaş F, Hukukta Akıl Yürütme Yürütme Yöntemi Olarak Kıyas (Analoji) (On İki Levha Yayıncılık 2021)
Antalya G, ‘Hukuk Bilimine Katkı Olarak’ Hukuk Teorisi, vol 1 (2nd edn, Seçkin Yayıncılık 2020)
— —, ‘Hukuk Bilimine Katkı Olarak’ Hukuk Metodolojisi, vol 2 (Seçkin Yayıncılık 2021)
Artuç M, Hüküm Kurma Sanatı (11th edn, Adalet Yayınevi 2020)
Balcı M, ‘Ceza Muhakemesinde Hüküm ve Türk Ceza Kanununda Kabul Edilen Suç Teorisi (CMK M. 223)’ (2012) 7 Terazi Hukuk Dergisi 14
Başbuğ A, Hukukta Yöntem (Beta Basım Yayım 2020)
Beaucamp G and Beaucamp J, Methodik Und Technik Der Rechtsanwendung (4th edn, C F Müller 2019)
Bekar E, ‘Ceza Muhakemesinde Hüküm Çeşitleri’ (2017) 75 İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 15
Birtek F, Ceza Muhakemesinde Delil ve İspat (Adalet Yayınevi 2016)
Bung J, Subsumtion Und Interpretation (Nomos 2004)
Busche H, Gottfried Wilhelm Leibniz. Frühe Schriften Zum Naturrecht, Lateinisch-Deutsch (Felix Meiner Verlag 2003)
Bydlinski F and Bydlinski P, Grundzüge Der Juristischen Methodenlehre (2nd edn, facultas.wuv 2012)
Çağıl OM, Hukuk Metodolojisi Dersleri (3rd edn, Fakülteler Matbaası 1962)
Carnap R, Bedeutung Und Notwendigkeit. Eine Studie Zur Semantik Und Modalen Logik (1972)
Centel N and Zafer H, Ceza Muhakemesi Hukuku (16th edn, Beta Basım Yayım 2019)
Çınar İ, Der Subsumtionsirrtum Und Seine Stellung in Der Strafrechtlichen Irrtumslehre. Ein Beitrag Zur Irrtumslehre Durch Eine Dogmatisch-Begriffliche Untersuchung Des Subsumtionsirrtums Und Seine Rechtliche Qualifikation Innerhalb Der Strafrechtlichen Irrtumslehre (Logos Verlag Berlin 2019)
Demir A, Hukuk Metodolojisi (Astana Yayınları 2016)
— —, Hukukî Terimler Sözlüğü (Astana Yayınları 2017)
Demir A and Deryal Y, Hukuk Başlangıcı ve Hukuk Metodolojisi, Metodolojik Hukuka Giriş (Adalet Yayınevi 2013)
Doğan K, ‘Ceza Muhakemesinde Hüküm’ [2008] Ceza Hukuku Dergisi 171
Dülger MV, Ceza Muhakemesi Hukukunda Dışlama Kuralı ve Hukuka Aykırı Delillerin Uzak Etkisi (Zehirli Ağacın Meyvesi Öğretisi) (Seçkin Yayıncılık 2014)
Dündar M, İngiliz ve Türk Ceza Muhakemesi Hukuklarında Hukuka Aykırı Deliller (On İki Levha Yayıncılık 2018)
Engisch K, Logische Studien Zur Gesetzesanwendung (3rd edn, Carl Winter 1963)
— —, Einführung in Das Juristische Denken (9th edn, Kohlhammer 1997)
Erem F, Ceza Usulü Hukuku (5th edn, Sevinç Matbaası 1978)
Erman ES, ‘Hüküm Nedir, Nasıl İttihaz ve Tefhim Olunmalıdır?’ (1974) 65 Adalet Dergisi 1
Eryılmaz MB, Ceza Muhakemesi Hukuku Dersleri (Seçkin Yayıncılık 2022)
Feyzioğlu M, Ceza Muhakemesinde İspatın Ölçütü Olarak Vicdani Kanaat (Islık Yayınları 2015)
Gedik D, Ceza Muhakemesinde Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi (In Dubio Pro Reo) (Adalet Yayınevi 2016)
— —, ‘Ceza Muhakemesinde Hâkimin Delilleri Değerlendirme Serbestliği (CMK m. 217)’ (2019) 21 Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 913
Gedik D and Topaloğlu M, Ceza Muhakemesinde İspat ve Şüphenin Sanık Lehine Yorumlanması (2nd edn, Adalet Yayınevi 2015)
Gröschner R, Subsumtion- Technik Oder Theorie? (2014)
Güneş AM, Hukuk Metodolojisi (3rd edn, Ekin Basım Yayın Dağıtım 2020)
Hassemer W, Tatbestand Und Typus, Untersuchungen Zur Strafrechtlichen Hermeneutik (1968)
Heidingsfelder T, Der Umgekehrte Subsumtionsirrtum (Duncker & Humblot 1991)
Işıktaç Y and Metin S, Hukuk Metodolojisi (Filiz Kitabevi 2021)
Karakehya H, Ceza Muhakemesinde Maddi Gerçeğin Tespiti (Savaş Yayınları 2016)
Koca M, ‘Ceza Muhakemesinde Hukuka Aykırı Delilleri Değerlendirme Yasağı’ (2000) 4 Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi 105
— —, ‘Ceza Muhakemesinde Hukuka Deliller’ (2006) 1 Ceza Hukuku Dergisi 207
Koch H-J and Rüßmann H, Juristische Begründungslehre. Eine Einführung in Grundprobleme Der Rechtswissenschaft (1982)
Köse M, Ceza Kovuşturmasında Delillerin Ortaya Konulması ve Değerlendirilmesi (Seçkin Yayıncılık 2017)
Kunter N, Yenisey F and Nuhoğlu A, Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku (18th edn, Beta Basım Yayım 2010)
Kurşun G, Ceza Muhakemesinde Hüküm (Seçkin Yayıncılık 2016)
Larenz K, Methodenlehre Der Rechtswissenschaft (6th edn, Springer 1991)
Leibniz GW, Nova Methodus Discendae Docendaeque Jurisprudentiae II (Zunnerus 1667)
Özbek VÖ, Doğan K and Bacaksız P, Ceza Muhakemesi Hukuku (15th edn, Seçkin Yayıncılık 2022)
Öztürk B and others, Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku (16th edn, Seçkin Yayıncılık 2022)
Pawlowski H-M, Methodenlehre Für Juristen, Theorie Der Norm Und Des Gesetzes (3rd edn, C F Müller Verlag 1999)
Şahin C, Ceza Muhakemesinde İspat (Delillerin Doğrudan Doğruyalığı İlkesi) (Yetkin Yayınları 2001)
Şahin C and Göktürk N, Ceza Muhakemesi Hukuku -II- (12th edn, Seçkin Yayıncılık 2022)
Schaff A, ‘Die Bedeutung Der „Bedeutung“’ (1960) 9 Deutsche Zeitschrift für Philosophie 610
Şenol C, Teori ve Uygulamada Ceza Muhakemesinde Hukuka Aykırı Delillerin Kullanılması ve Değerlendirilmesi Yasağı (On İki Levha Yayıncılık 2015)
Serozan R, ‘Hukukta Yöntem’ (2013) 8 Journal of Yaşar University 2423
— —, Hukukta Yöntem-Mantık (Vedat Kitapçılık 2017)
Soyaslan D, Ceza Muhakemesi Hukuku (8th edn, Yetkin Yayınları 2020)
Sözer AN, Hukukta Yöntembilim, Yorum Yöntemleri, Hukuk Oluşturma Yöntemleri (Yargıç Hukuku) (7th edn, Beta Basım Yayım 2020)
Türk Hukuk Kurumu, ‘Türk Hukuk Lûgatı’
Ünver Y and Hakeri H, Ceza Muhakemesi Hukuku (19th edn, Adalet Yayınevi 2022)
Uzun E, Hukuk Metodolojisinin Sorunları (4th edn, Nora Kitap 2020)
v. Savigny E, Die Philosophie Der Normalen Sprache (1st edn, Suhrkamp 1974)
v. Savigny FC, System Des Heutigen Römisches Rechts III (Veit 1840)
Wank R, Die Juristische Begriffsbildung (Beck 1985)
Wolter T, Die Juristische Subsumtion Als Institutioneller Zeichenprozeß. Eine Interdisziplinäre Untersuchung Der Richterlichen Rechtsanwendung Und Der Forensischen Kommunikation (Lang 1994)
Yayla M, Ceza Muhakemesinde İspat ve Şüphe (Seçkin Yayıncılık 2016)
Yelbaşı C, Fransızca-İngilizce-Almanca Karşılıklarıyla Ansiklopedik Hukuk Sözlüğü (Sim Matbaacılık 2014)
Yenisey F, Uygulanan ve Olması Gereken Ceza Muhakemesi Hukuku, Duruşma ve Kanunyolları (2nd edn, Beta Basım Yayım 1990)
Yenisey F and Nuhoğlu A, ‘Ceza Muhakemesi Hukuku’ (Seçkin Yayıncılık 2020)
Yerdelen E, Hükmün Gerekçesi (Adalet Yayınevi 2015)
Yıldız AK, ‘Ceza Muhakemesinde İspat ve Delillerin Değerlendirilmesi’ (Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 2002)
Yüksektepe MA, Ceza Yargılamasında Hüküm ve Gerekçe (Platon Plus Yayıncılık 2021)