The OTTOMAN PRACTICES of the KANUN of DUKAGJINI: The METHOD of CİBAL

Osmanlı idari sisteminde yerel, siyasi ve coğrafi şartlara göre değişen esnek bir yapının varlığı öteden beri bilinmektedir. Daha çok merkezden uzak bölgelerde ortaya çıkan bu esnek yapı Tanzimat'ın ilanından sonra yürütülen merkezî idarenin güçlendirilmesi çalışmalarında bir takım sorunlara yol açmıştır. Örnek bir uygulama olarak İşkodra'nın dağlık kesimlerinde uygulanan Cibal Usulü ele alınmıştır. Cibal Usulü bölgenin tarihsel kimliğini inşa eden Lek Dukakin Kanunlarına dayanmaktadır. Bu makale ile Cibal Usulü kanunnamesi ilk kez neşredilmiş olacaktır. Siyasi idarenin bu uygulamaya bakış açısı ve kaldırılma çalışmaları birinci el kaynaklar ışığında ele alınmıştır.

DUKAKİN KANUNLARININ OSMANLI UYGULAMASI: CİBAL USULÜ

The existence of a flexible structure changing according to local, political and geographical conditions in the Ottoman administrative system has been long known. This flexible structure which mostly appears in remote areas from center caused some problems in the works of strengthening the central administration which were carried out after the Tanzimat reforms had been declared. The Method of Cibal applied on the mountainous parts of Shkodër, has been handled as a sample of practice. The Method of Cibal has been based on the Kanun of Lekë Dukagjini which builds the historical identity of the region. The Code of Cibal Method is going to be broadcasted for the first time with this paper. The perspective of the political administration for this practice and works of repealing have been approached in the light of first hand sources.

PDF

___

Arşiv Belgeleri
BOA, Y. MTV. 149/81 VRK. 1-8
BOA. BEO 3856 /289129 (Hijri) 12/S /1329
BOA. BEO. 4090/306747, 1330 L 18
BOA. A. DVN. MKL 75/4
BOA. BEO. 3832/287329, 03/Z /1328
BOA. BEO. 3842 /288080 (Hijri) 04/M /1329
BOA. BEO. 3842/ 288080 (Hijri) 4/M /132
BOA. BEO. 4087/ 306524
BOA. DH. ŞFR. 302/46 1-5; 9 February 1318
BOA. DH.TMIK.S. 5 /100 , 07/Ş /1314; 25 January 1897
BOA. İ. DH. 953 /75381, 27/Ş /1302
BOA. İ. MMS. 48/2028, vrk.3. BOA. I. Şd 1/7.
BOA. MLV. 977/25 (08/Ş /1280
BOA. MV. 164/68, 1330 Ca 25 / 29 April 1328
BOA. MV. 226 /113, 1330 S. 22/ 1327 KS. 29
BOA. ŞD. 311/9 ; 22 July 1886; 20/L /1303
BOA. Y. A. RES. 22 /9; 22 November 1883
Yazma Eserler
Belediye Yazmaları K 383,vrk. 27 b-40 b
İkinci El Kaynaklar
Ahmet Cevdet Paşa, Tezakir 13-20, (Cavid Baysun) TTK. Ankara 1960. p. 206
AHMETI, Zef, "The Criminal Law in the "Kanun of Lekë Dukagjini"",(Tr. Bertan ARIN (http://www.shkoder.net/en/kanun_en.htm. ET:01.06.2014) Dr Gülsen ALTUNTAŞ)
BALCI, Ramazan, Osmanlı'nın Doğu Siyaseti, Yitik Hazine, İstanbul 2010, p. 30-90
Bedi Nuri, "Müsahabe-i İçtimaiyye, Arnavutluk Teşkilat-ı İçtimaisi: Cibal Kanunu", Şehbal, nr. 64, s. 305, 26 Eylül 1328
BELLO, Hasan, Osmanlı Ve Arnavut Kaynaklarına Göre Arnavutluk'ta 1911 Malisörler İsyanı, University of Mimar Sinan Fine Arts. Master Thesis, İstanbul 2009, p. 2.
BOMAN, Sofia and KRASNIQI, Njomza, The Kanun of leke Dukadjini Among Kosova Albanios in Sweden, Malmö University, Department of Global Political Studies, Master's Programme, 2012. P. 45-46
BOZBORA, Nuray, Osmanlı Yönetiminde Arnavutlar ve Arnavut Ulusçuluğu, Boyut Kitapları, İstanbul 1997
ÇELIK, Bilgin, "Geleneksel Yapı İle Modernite Arasındaki Gerilime Bir Örnek: Arnavutluk'ta Kan Davaları ve II. Meşrutiyet Döneminde Soruna Çözüm Arayışları", Studies of Ottoman Domain, Vol: 4 No:7 August 2014. S 18-41
ÇELIK, Bilgin, İttihatçılar ve Arnavutlar, II. Meşrutiyet Döneminde Arnavut Ulusçuluğu ve Arnavutluk Sorunu, Büke Yayınları, İstanbul 2004.
DRAGOVAJA, Muharem, A Comparative Study of the Customary Laws Of Mountain Communities in Albania and Dagestan, Tirana 1996.
DURHAM, Edith (1928), Some tribal origins, laws and customs of the Balkans, Illustrated by the author. London: Allen - Unwin, London 1979. 1-318 S.
EGRO, Dritan, Arnavut Topraklarına ait Osmanlı Kanunnameleri Üzerine Sosyo Ekonomik Bir Bakış, The University of Ankara. Master Thesis. Ankara 1997.
EKINCI, Ekrem Buğra, "Osmanlı İdaresinde Adem-i Merkeziyet ve İmtiyazlı Eyâletler", Türk Hukuk Tarihi Araştırmaları, No. 6, Y: 2008 (Fall), p. 7-84. , p. 5.
ERIM, Nihat, Devletlerarası Hukuku ve Siyasi Tarih Metinleri, Ankara 1953, p. 413 and 423.
ERKEN, İlkay, İşkodra Vilayetinin İdari Ve Sosyal Yapısı (1876-1912), Ondokuz Mayıs University. Department of History, Master Thesis, Samsun 2014, p. 427.
Es-Seyyid Mehmed İzzet, Osmanlı Arşivi Belgelerinde Arnavutluk, Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Osmanlı Arşivi Daire Başkanlğı, İstanbul 2008 p.203
Kanuni i Lekë Dukagjinit - The Code of Lekë Dukagjini, Albanian text collected and arranged by Shtjefën Gjeçov; translated, with an introduction by Leonard Fox. New York 1989
KOCABAŞOĞLU, Uygur - BIRINCI, Ali, "Osmanlı Vilayet Gazete ve Matbaaları Üzerine Gözlemler", Kebikeç, No 2, 1995, p. 101-121
KÜLÇE, Süleyman, Osmanlı Tarihinde Arnavutluk, İzmir 1944, p.373
Mustafa Şeref, Hukuk-ı İdare-i Vilâyât, Derseadet 1329, p. 40.
ÖLMEZ, Adem, "Osmanlı Devleti'nin Kosova'da Kan Davalarını Önleme Çalışmaları (1878-1912)", Güney-Doğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, 2009, p. 87-104.
Osmanlı Arşivi Belgelerinde Arnavutluk, Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı, İstanbul 2008.
SAYGILI, Hasip, "20. Yüzyılın Başlangıcından Günümüze Arnavutlarda Osmanlı ve Türkiye Algısı", Bilge Strateji, Vol 6, No 10, Fall 2014 p. 38
SÖYLEMEZ, Banu İşlet, İttihat Terakki Dönemi Arnavut Muhalefeti ve Arnavut Ulusal Hareketi, İstanbul 2004
SOYYER, A. Yılmaz, Osmanlı Devleti'nde İlk Alan Araştırması, @kanalkultur İnsan ve Kültüre Dair..29 July 2013 Monday
Vasa Efendi, Arnavutluk ve Arnavutlar, İstanbul Mihran Matbaası 1298, p. 98-108
YERASIMOS, Stefanos, Azgelişmişlik Sürecinde Türkiye, (Tr. Babür Kuzucu,) vol. I, İstanbul 1987, p.190-191.