MALTA SÜRGÜNÜNDE BİR ŞAİR: SÜLEYMAN NAZİF

Servet-i Fünûn edebiyatının şöhretli yazar, şair ve gazetecilerinden Süleyman Nazif (1869-1927), II. Meşrutiyet döneminin de önde gelen şahsiyetleri arasında yer alır. Şair, bu edebî ekolün içinde yer alsa da söz konusu edebiyat çevresinin ferdîliğinden uzak, toplumcu bir duruş sergiler. Mütareke yıllarında vatanın dertlerine çare bulma, yok oluşa sürüklenen ülkesini ayakta tutmak için eserleriyle millî bir uyanış sağlama gayretindedir. 9 Şubat 1919 tarihli Hâdisât gazetesinde yayımladığı “Kara Bir Gün” başlıklı yazısı ve 1920'de düzenlenen bir anma toplantısındaki konuşması nedeniyle İstanbul'u işgal eden İngilizler tarafından tutuklanarak Malta’ya gönderilir. 1920'de Osmanlı Devleti'ni parçalamaya dönük önceden hazırlanmış proje kapsamında Süleyman Nazif'ten başka Malta’ya sürgün edilenler arasında subay, devlet adamı, şair ve yazarlardan oluşan 146 Türk aydını yer alır. İttihatçı siyasi yapıyla ilişkili görüldükleri için tutuklanan bu fikir ve siyaset adamları içinde Türk edebiyatında yazar ve şair olarak tanınan Ziya Gökalp, Hüseyin Cahit Yalçın, Aka Gündüz, Celâl Nuri İleri ve Ahmet Emin Yalman gibi ünlü şahsiyetler de vardır. Süleyman Nazif, 20 ay sürgün hayatını yaşadığı bu adada millî ve vatanî konulara, sürgün ve gurbet psikolojisine geniş yer veren yazılar kaleme alır. Bunlardan bazıları, Malta Geceleri adlı şiir kitabında toplanır. Bu çalışmanın amacı, millî mücadele yıllarında yaşanan Malta sürgünlerinin tarihsel arka planı içinde Süleyman Nazif'in siyasi ve edebî konumunu belirlemek; eserlerine yansıyan ülkenin işgal altındaki durumu ile ilgili öfke ve isyanına, çözüme ilişkin siyasi düşüncelerini tespit etmek ve sürgün mekânı yabancı iklimin kendi ruh dünyası üzerindeki etkilerine ışık tutmaktır.

Anahtar Kelimeler:

Süleyman Nazif, Malta Sürgünleri, Malta Geceleri

A POET OF THOSE EXILED IN MALTA: SÜLEYMAN NAZİF

Süleyman Nazif (1869-1927) who is a renowned writer, poet and journalist of Servet-i Fünûn Literature, is also one of the prominent figures in II Meşrutiyet Period.The poet has a socialist under standing by avoiding from individuality of the literature periphery, although he takes part in this literary movement.In the years of truce, he aims to provide a national awareness with his works in order to remedy his homeland troubles and support his country that has been destroyed.He is arrested and sent to Malta by the English who has occupied İstanbul due to his article titled “Kara Bir Gün” in Hadisat Journal (9 February 1919) and his speech at a commemorate ceremony held in 1920. There are also 144 Turkish intellectuals consisted of officers ,poets and writers amongst those exiled to Malta, other than Süleyman Nazif in the scope of pre-prepared project intended to destroy Ottoman Empire. And also there are prominent figures known in Turkish literature such as Ziya Gökalp, Hüseyin Cahit Yalçın, Aka Gündüz, Celâl Nuri İleri ve Ahmet Emin Yalman amongst intellectuals and politicians arrested as they are supposed to associated with Committee of Union and Progress. Süleyman Nazif has written many articles about the national and homeland issues and has dealt with the psychology of exile and homesickness in this island where he has lived in exile for twenty months.Some of those take part in a poetry book named “Malta Geceleri”. The aim of this work is to determine the literary and the political position of Süleyman Nazif in the historical background of Malta exiles lived in the national struggle years, to identify his anger and rebellion against the occupation of the country by scanning his works and determine his political thoughts purposing solutions,also to show the influence on his psychology of the exile place.

Keywords:

Süleyman Nazif, Malta Exiles, Malta Nights,

PDF

___

AKTAŞ, Şerif, 1986, Refik Halit Karay, Ankara: Akçağ Yayınları. AKTAŞ, Şerif, 2011, “Edebiyat-ı Cedide Şiiri ve Süleyman Nazif”, Edebiyat ve Edebî Metinler Üzerine Yazılar, Ankara: Kurgan Edebiyat Yayınları. AKÜN, Ömer Faruk, 2010, “Namık Kemal”, TDV İslam Ansiklopedisi, c. 32, s. 361-376. AKYOL, Taha, 2014, Bilinmeyen Lozan, İstanbul: Doğan Kitap. AKYÜZ, Kenan, 1986, Batı Tesirinde Türk Şiiri Antolojisi, İstanbul: İnkılap Kitabevi. ANDAÇ, Feridun, 1996, Sürgün Edebiyatı, Edebiyat Sürgünleri, İstanbul: Bağlam Yayınları. AYTAÇ, Giyasettin, 1994, “Alman Sürgün Edebiyatı”, Varlık - Doğudan Batıya Sürgünlüğün Yeryüzü Serüveni, Nisan, S. 1039, s. 5. COŞKUN, Betül, 2007, “Süleyman Nazif” Sürgünde Bir Gurbetzede Şair, Yağmur Dergisi, nr: 42. ÇELİK, Hüseyin, 1993, Ali Suavi, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. DEMİR, Ahmet, 2012, "Süleyman Nazif Şiirinde Namık Kemal Etkisi", Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, c. 5, S. 22, s. 58-71. DOĞAN, Abide, 2014, Aka Gündüz, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. GÖVSA, İbrahim Alâettin, 1933, Süleyman Nazif- Hayatı, Kitapları, Mektupları, Fıkraları ve Nükteleri, Haz. Semih LUTFI, İstanbul: Sühulet Kütüphanesi. GÜR, Muhammet, 2010, “Süleyman Nazif”, İslâm Ansiklopedisi, TDV, c. 38, s. 92-94.
HÜR, Ayşe, 2010, “Malta Sürgünleri’ni nasıl bilirsiniz?”, Taraf Gazetesi, 28 Şubat 2010. KAPLAN, Mehmet, 1952, “Daüssıla”, Şiir Tahlilleri I, İstanbul: Dergâh Yayınları. KARAY, Refik Halit, Yağmur Dergisi.com.tr (Erişim Tarihi: 05.05.2017) MÜFTÜOĞLU, Mustafa, 1978, Yalan Söyleyen Tarih Utansın, c. 3, İstanbul: Çile Yayınları. SİVRİ, Medine, “Göç ve Sürgün Olgusunun Kültür Aktarımında ve Kültürlerarası / Karşılaştırmalı Edebiyatta Yeri ve Önemi", http://tplondon.com/books, (Erişim Tarihi: 30.10.2017). Süleyman Nazif, 1924, Malta Geceleri - Firâk-ı Irak ve Galiçya, Haz. İhsan ERZİ, (1979), İstanbul: Tercüman 1001 Temel Eser. ŞİMŞİR, Bilal N., 2012, Malta Sürgünleri, Ankara: Bilgi Yayınevi. TOZDUMAN, Zeynep, 2013, Soykırım Sertifikalı Malta Sürgünleri, Hayastaninfo.net. (Erişim Tarihi: 2 Eylül 2017) Türkçe Sözlük, 2015, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. UÇMAN, Abdullah, 1986, Rıza Tevfik, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. YILDIZ, Saadettin, 2013, “Sürgün Mektuplarındaki Ziya Gökalp”, Türük-Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, S. 2, s. 265-288.