TÜRK ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATINDA ROMAN: DÖNEMEÇ ROMANINDA KAHRAMANLARIN YAŞADIĞI DÖNÜŞÜMLER*

Yapılan araştırmalar çocukluk kavramının ortaya çıkışı ile çocuk gerçekliğinin yaşıt olmadığını ortaya koymuştur. Gerek Batı’da gerekse Türk kültüründe çocuklar, yakın tarihlere kadar hep “küçük yetişkin” olarak değerlendirilmişlerdir. Çocuk gerçekliğinin kavranması Avrupa’daki gelişmelerle paralel olarak ilerlemiştir. Özellikle sanayinin gelişmesi ve çocukların okula gitmesi zorunluluğunun toplum tarafından kabulü ile çocuğun ayrı bir dünyası, yetişkinlerden farklı bir bakış açısı olduğu anlaşılmaya başlanmıştır. Çocukluk bir kavram olarak belirince, çocukların kendine has bazı ihtiyaçları da kabul görmüştür. Bu ihtiyaçlardan biri de çocuklar için edebiyattır. Bu edebiyatta öğreticilik esas olmamakla birlikte, genel olarak aranan bir özelliktir. Didaktik çabadan uzak durarak, satır aralarında çocuklara çeşitli iletilerin verilmesi günümüz anlayışına da uygun düşmektedir. Buradan hareketle bu çalışmada, Nur İçözü tarafından gençlik romanı olarak kaleme alınan Dönemeç adlı eser kahramanlarının yaşadığı dönüşümler açısından incelenecektir. Yaşamı ve insan gerçekliğini gösterme açısından nitelikli bir yapıt olan Dönemeç’te kahramanın hayata tutunmak açısından verdiği mücadele ve okuma konusunda zorlukları aşma azmi, okuyucular açısından örtük iletiler taşımaktadır. Benzer şekilde prensiplerden ödün vermeme, yalana karşı tavizsiz olma gibi hususlar da kahramanların dönüşümlerinde önemli rol oynamaktadır. Kahramanın gerçeğe yatkın dönüşümleri genç okurlarda kendini kahramanın yerine koyma şeklinde karşılık bulmaktadır. Bu karşılık, okurlarda farkında olmadan ana dilinin kullanılışını, olanaklarını ve yaratıcı gücünü sezdirmektedir.

PDF

___

Akay, İ. (2018). Ahmet Yılmaz Boyunağa’nın çocuk romanlarında yer alan kök değerler. Turkish Studies -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. Volume 13 Issue 28, p. 455-476, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8020, ANKARA-TURKEY 2.

Çetin, N. (2012).Roman Çözümleme Yöntemi. Ankara: Öncü Kitap

Çocuk Vakfı. (2009). 100 Temel Eser Raporu.http://cocukvakfi.org.tr/wp-content/dosya/raporlar/11_100_TEMEL_ESER_RAPORU.pdf(Erişim Tarihi: 21.05. 2016).

Eğitim Sen (2009). 100 Temel Eser Niçin Temel Eser Değil?.http://egitimsen.org.tr/wp-content/uploads/2016/03/100-Temel-Eser.pdf(Erişim Tarihi: 21.05.2016)

Forster, E. E. (1985). Roman Sanatı(Çev. Ünal Aytür) İstanbul: Adam Yayınları

Gülensoy, T. (2011). Türkiye Türkçesindeki Türkçe Sözcüklerin Köken Bilgisi Sözlüğü Etimolojik Sözlük Denemesi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.

Gültekin, A. (2011). Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Yazıları. İstanbul: Erdem Yayınları

İçözü, N. (2012). Dönemeç. İstanbul: Altın Yayınları.

Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları.

Kâşgarlı Mahmud (2015). Dîvânu Lugâti’t-Türk (Giriş-Metin-Çeviri-Notlar-Dizin)Hazırlayanlar: Ahmet B. Ercilasun-Ziyat Akkoyunlu. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.

Kaya, M. (2011). Çocuk Edebiyatında Kahraman (Karakter). İlköğretim Çocuk Edebiyatı Kitap Kataloğu. Ankara: Eğitim-Sen Yayınları.

Neydim, N. (1998). Çocuk ve Edebiyat. İstanbul: Bu Yayınevi.

Nişanyan, S. (2002). Sözlerin Soyağacı. İstanbul: Everest Yayınları.

Sever, S. (2013). Çocuk Edebiyatı ve Okuma Kültürü. İzmir: Tudem Yayınları.

Şimşek, T. (2002). Çocuk Edebiyatı. Konya: Suna Yayınları.

Şirin, M. R. (2010). Çocuk Hep Çocuk. Ankara: İz Yayıncılık.

TDK (2019). Güncel Türkçe Sözlük. Erişim Tarihi 19.02. 2019.

Tüfekçi Can, D. (2014). Çocuk Edebiyatı: Kuramsal Yaklaşım. Konya: Eğitim Kitabevi.

Türkyılmaz, M. (2012). Gençlik Romanlarının Okuma Becerisine Etkisi ve Değerler Aktarımı Açısından İncelenmesi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. (Yayımlanmamış Doktora Tezi).

Uslu Üstten, A. (2014). Gençlik Edebiyatı. Ankara: Grafiker Yayınları.

Yılmaz, O. (2014). 100 Temel Eser Listesi ve Bu Listenin Etkileri. Mustafa Ruhi Şirin (Ed.), Türk Dili Çocuk ve İlk Gençlik Edebiyatı Özel Sayısıiçinde (s. 725-735) Ankara: Türk Dil Kurumu.

Zarifoğlu, C. (2010). Çocuklarımızla Atlara Biniyorduk. İstanbul: Beyan.

Turkish Studies - Language and Literature-Cover

ISSN: 2667-5641
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ