SOSYAL VE SİYASİ BOYUTLARI PERSPEKTİFİNDEN TIBERIUS GRACCHUS’UN (İÖ 163-133) TOPRAK REFORMU GİRİŞİMİ

Tiberius Gracchus, Roma’nın genişleme politikası sonucu ortaya çıkan bir dizi sosyo-politik problemlere çözüm arayan ve bu uğurda katledilen seçkin bir Romalıdır. Roma’nın kurulduğu andan itibaren uzun yıllar sürecek olan sınıf çatışmalarının ilk aşamasını patrici-pleb mücadeleleri oluşturmaktadır. Bu mücadelenin devamı niteliğinde, değişen sosyal yapı sonucu optimatus (aristokratlar) ve populus (halk savunucuları) adı altında sürecek olan karışıklıklar Roma’nın emperyalist politikalarıyla artarak devam etmiştir. Roma’nın İtalya dışında toprak kazanmaya başlaması ve sınırlarını genişletmesi, özellikle sosyal yaşamda bir dizi problemleri de beraberinde getirmiştir. Uzun yıllar süren savaşlarda savaşan alt kesimin boş kalan arazileri, otlaklara dönüştürülerek soylu kesim tarafından ele geçirilmiş ve köylü kesimi ve dolayısıyla çiftçilik çok ciddi bir şekilde zarar görmüştür. Bu sorunları ortadan kaldırmak isteyen Tiberius Gracchus, özellikle büyük toprak sahipleri aristokratların haksız bir şekilde ele geçirdikleri devlet toprağını alıp muhtaç Romalı ve İtalyanlara vermeyi ve tarımı yeniden canlandırmayı tasarladığı toprak reformuyla Roma’nın ilk reformcusu olmuştur. Fakat Tiberius’un toprak reformu uğrunda attığı adımlar, mevcut sisteme uygun olmayan hareketlerdi ve seçkin kişilerin çıkarlarını zedelemekteydi. Seçkin sınıfın çıkarlarını zedeleyen bu yasaya, varlıklı kimseler tarafından şiddetle karşı çıkılmış, yasa birçok kez veto edilmesine rağmen güçlükle de olsa kabul ettirilmişti. Senatus’a rağmen sürdürülen bu yenilikler Tiberius Gracchus’un sonunu getirmiş ve neticede devlet aleyhine tutum geliştirmesi gibi nedenlerle öldürülmüştü. Bu çalışmanın amacı; Roma İmparatorluğu’nun genişleme politikası sonucu ortaya çıkan sosyo-ekonomik krizleri ve bu krizlerin neden olduğu sorunların giderilmeye çalışılmasında yapılan reform niteliğindeki çözümleri irdelemektir.

SOCIAL AND POLITICAL DIMENSIONS PERSPECTIVE OF THE TIBERIUS GRACCHUS'S (163-133 BC) SOIL REFORM INTERVENTION

Tiberius Gracchus is an elite Roman who was murdered for the sake of a series of socio-political problems that emerged as a result of Rome's enlargement policy. The first stage of class conflicts, which will last for many years since the foundation of Rome, is the patriarch-pleb struggles. As a continuation of this struggle, as a result of the changing social structure, the confusion that would continue under the name of optimate (aristocrats) and populare (popular advocates) continued with the imperialist policies of Rome. The fact that Rome began to gain land outside Italy and the expansion of borders brought about a number of problems, especially in social life. In the wars that lasted for many years, the unoccupied areas of the lower section were transformed into pastures and seized by the noble sector and the peasant sector and thus the farming were severely damaged. To overcome these problems, Tiberius Gracchus became the first reformer of Rome with the land reform, in which he intended to take state land unjustly seized by the great landowners aristocrats and give it to the needy Romans and Italians and to revive agriculture. But the steps Tiberius took for land reform were movements that were not in line with the current system and were damaging the interests of the elite. This law, which harmed the interests of the elite class, was strongly opposed by wealthy people, and although it was vetoed many times, it was barely adopted. These innovations, despite the Senate, brought Tiberius Gracchus to an end and were eventually killed for reasons such as an attitude against the state. The aim of this study is to examine the socio-economic crises that emerged as a result of the expansion policy of the Roman Empire and the reformal solutions to the problems caused by these crises.

PDF

___

Adkins, L. ve Adkins, R. (2008). Handbook to Life in Ancient Rome. New York: Infobase Puplishing.
Akman, Ş. T. Roma Antikitesinde Sosyal-Politik-Ekonomik Değişimlerin Hukuksal Yapı ve Kamu Düzeni Üzerindeki Etkileri. Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 2 (2), 2012, ss. 89-107.
Atlan, S. (2014). Roma Tarihi’nin Ana Hatları: I. Kısım Cumhuriyet Devri. Ankara: TTK Yayınları.
Aydoğdu, M. Roma Hukukunda Toprak Sistemi ve Tarım Reformu Girişimleri. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cilt: 22, Sayı: 3, 2016, ss. 376-382.
Beard, M. (2018). S-P-Q-R Antik Roma Tarihi. (Çev: İrem Sağlamer, Çev.). İstanbul: Pegasus Yayınları.
Burgan, M. (2009). Great Empires of the Past: Empire of Ancient Rome. New York, Chelsea House Puplishers.
Cavendish, M. (2011). Ancient Rome -An Illustrated History. Malaysia: Marshall Cavendish Reference Published.
Cornell, T.J. (1995). The Beginnings of Rome Italy and Rome from the Bronze Age to the Punic Wars (1000-264 BC. London and New York: Routledge Taylor and Francis Group Press,
Çıvgın, İ. ve Yardımcı R. (2007). İlkçağ Tarihi. Ankara: Maya Akademi.
Demircioğlu, H. (2011). Roma Tarihi I. Cilt Cumhuriyet. Ankara: TTK Basımevi.
Diakov, V. ve Kovalev, S. (2008). İlkçağ Tarihi-2 Roma, (Özdemir İnce, Çev.). İstanbul: Yordam Yayınevi.
Dillon, M. ve Garland, L. (2015). Ancient Rome Social and Historical Documents from the Early Republic to the Death of Augustus. London and New York: Routledge Taylor and Francis Group Press.
Dunstan, W. E. (2011). Ancient Rome. USA: Rowman&Littlefıeld Publishers.
Eren S. Senatus Consultum Ultimum: Eski Roma’da Olağanüstü Yönetim Kararı. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cilt 24, Sayı 2, Aralık 2018, ss.1125-1145.
Erim, M. (1984). Batı Uygarlığının Temelleri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
Fagan, G. G. (1999). The History of Ancient Rome: Course Guidebook. USA: The Great Courses Publisher.
Francese, C.-R. ve Smith S. (2014). Ancient Rome an Anthology Of Sources. USA: Hackett Publishing.
Frederiksen, M. W., Albank, F. W.W -Ogilvie R.M. (2008). The Cambridge Ancient History: Rome and the Mediterranean to 133 B.C. Vol: VIII. USA: Cambridge University Press.
Goldsworthy, A. (2014). Caesar. (Efe Kutluoğlu, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Görsel: https://pocketrome.wordpress.com/tag/tiberius-gracchus/ (Erişim Tarihi: 15.09.2018).
Harding, A. H. (2000). Ancient Rome. New York: Professional Books.
Hunt, N. B. (2009). Living in Ancient Rome. New York: Thalamus Publishing.
İplikçioğlu, B. (2007). Hellen ve Roma Tarihinin Ana Hatları. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
Jones, P. (2016). Geldim Gördüm Yendim: Romalılar Hakkında Bilmek İsteyeceğiniz Her şey. (Funda Sezer, Çev.). İstanbul: Say Yayınları.
Kops, D. (2014). Discover Ancient Rome. USA: Enslow Puplishers.
Kuiper, K. (2011). Ancient Rome: From Romulus and Remus to the Visigoth Invasion. New York: Educational Publishing.
Küçük, E. Roma Halkının İki Özgürlük Kalesi: “Provocatio ad Populum” ve “Tribunus Plebis”. Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 1, 2015, ss. 127-144.
Plutarkhos, (1959). Plutarch's Lives: Agis And Cleomenes, Tiberius and Caius Gracchus Philopoemen And Flamınınus. (Bernadotte Perrin, Translation.). London: Harvard University Press.
Reyhan, E. ve Cengiz, T. (2015). Eski Çağ Tarihi ve Uygarlığı. Ankara: Grafiker Yayınları.
Scarre, C. (1995). The Penguin Historical Atlas of Ancient Rome. London: Penguins Books.
Snowden, J. (2014). All About History Ancient Rome: Battles, Conquests, Leadres, Betrayals, Legacy. London: Imagine Puplishing.
Titchener, F. (2003). A History of Ancient Rome, USA: Recorded Books.
Umur, Z. (1984). Roma Hukuku: Tarihi Giriş-Kaynaklar-Umumi Mefhumlar-Hakların Himayesi. İstanbul: Filiz Kitabevi.