Yusuf EMRE, Asım YAPICI, Schwartz Değer ÖLÇEĞİ

KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ VATANDAŞLARININ

Bu çalışmada Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşlarının sosyo-demografik değişkenlere ve dinsel yaşayışın farklı görüntülerine göre değer yönelimlerinin yönü ve yoğunluğunun belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma genel tarama modelinde, betimsel türde bir çalışmadır. Uygulama kesit alma yaklaşımı ile yapılmıştır. Araştırmanın genel evreni Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşları olup, çalışma evreni Lefkoşa, Gazimağusa, İskele kent merkezleri ve buralara bağlı köylerde yaşayanlardır. Örneklem ise basit rastlantısal yöntemle seçilen 194'ü erkek, 207'si kadın toplam 401 kişiden oluşmaktadır. Ölçme aracı olarak Schwartz Değerler Ölçeği kullanılmıştır. Ölçek, 1992 yılında Schwartz tarafından 10 değer grubu halinde geliştirilen, Kuşdil ve Kağıtçıbaşı (2000) tarafından Türkçe'ye uyarlanan ve Yapıcı, Kutlu ve Bilican (2012) tarafından dindarlık değer yönelimi de eklenerek 11 değer grubu olacak şekilde değiştirilmiş versiyonudur. Araştırmada katılımcıların değer yönelimlerinin dinî değişkenlerle ilişkileri araştırılmıştır. Ayrıca değer yönelimleri ile sosyo-demografik değişkenler (yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, köken) arasındaki ilişki incelenmiştir. Verilerin çözümlenmesinde ise t-testi ve Pearson Korelasyon teknikleri kullanılmıştır. Ulaşılan bulgulara göre, dinî değişkenler ile hazcılık ve uyarılım değerleri arasında negatif; iyilikseverlik, geleneksellik, uyma, güvenlik ve dindarlık değerleri arasında ise pozitif yönde seyreden anlamlı ilişkiler mevcuttur. Evrensellik değeri namaz kılma ile negatif; dua etme ve oruç tutma ile pozitif ilişki göstermiştir. Ayrıca, sosyo-demografik değişkenler ile değer yönelimleri arasında anlamlılık seviyesine ulaşan ilişkiler ve farklılıklar tespit edilmiştir

PDF

___

ALLPORT, G. W. (1968). The person in psychology. Boston: Beacon Press.

ARSLAN, Z. (2006). Öğretmenlerde dindarlık, değerler ve iş doyumu üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.

BARNEA, M. F.,& SCHWARTZ, S. H. (1998). Values and voting. Political Psychology, 19 (1), 17- 40.

DEVRANİ, T. K. (2008). Kişisel değer uyumu, müşteri-işletme özdeşleşmesi ve müşteri sadakati ilişkisi: uygulamalı bir çalışma. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara.

DİLMAÇ, B., BOZGEYİKLİ, H., & ÇIKILI, Y. (2008). Öğretmen adaylarının değer algılarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. DED, 6, 65-92.

DİLMAÇ, B., DENİZ, M., & DENİZ, M. E.(2009). Üniversite öğrencilerinin öz-anlayışları ile değer tercihlerinin incelenmesi. DED, 7(18), 9-24.

DURIEZ, B., FONTAINE, J. R. J., & LUYTEN, P. (2003). Dindarlık hayatımızı hâlâ etkiliyor mu? Çeşitli dindarlık tiplerine göre değer yapılarının farklılaşmasını destekleyen yeni deliller. (V. Uysal, Çev.), Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 24, 25-42.

ELBİR, B. & BAĞCI, C. (2013). Değerler eğitimi üzerine yapılmış lisansüstü düzeyindeki çalışmaların değerlendirilmesi. TURKISH STUDIES - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic -, ISSN: 1308-2140, Volume 8/1 Winter 2013, www.turkishstudies.net, p.1321-1333.

FRANKL, V. E. (2009). İnsanın anlam arayışı. İstanbul: Okuyan Us Yayın.

FREUD, S. (1991). The future of an illusion. London: Penguin Freud Library. GÜNAY, Ü. (2010). Din sosyolojisi. İstanbul: İnsan Yayınları.

GÜNGÖR, E. (2000). Değerler psikolojisi üzerinde araştırmalar. İstanbul: Ötüken Yayınları.

KARACA, R. (2008). İlahiyat fakültesi öğrencilerinin değer yönelimleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.

KUŞDİL, E. M., & KAĞITÇIBAŞI, Ç. (2000). Türk öğretmenlerin değer yönelimleri ve Schwartz Değer Kuramı. Türk Psikoloji Dergisi, 45, 59-76.

MEHMEDOĞLU, A. U. (2006). İlahiyat fakültesi öğrencilerinin değer yönelimleri ve dindarlık – değer ilişkisi: M. Ü. İlahiyat Fakültesi örneği. M. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 30, 133 – 167.

PINCE-GIBSON, E. & SCHWARTZ, S. H. (1998). Value priorities and gender. Social Psychology Quarterly, 61, 49-67.

ROKEACH, M. (1969). The role of values in public opinion research. The Public Opinion Quarterly. Oxford University Press, 32 (4), 547-559.

ROKEACH, M. (1973). The nature of human values. New York: The Free Press.

SAROGLOU, V., DELPIERRE, V. & DERNELLE, R. (2004). Values andr eligiosity: a metaanalysis of studies using Schwartz’s model. Personality and Individual Differences, 37, 721-734.

SCHWARTZ, S. H. (1992). Universals in the content and structure of values: theoretical advances and empirical tests in 20 countries. In M. P. Zanna (Ed.), Advances in Experimental Social Psychology. San Diego: Academic Press,1-65.

SCHWARTZ, S. H. (1999). Values. In Antony S., R. Mansteadand M. Hewstone (Ed.) The Blackwell Encyclopedia of Social Psychology. Blackwell Publishing.

SCHWARTZ, S. H. (2006). Les valeurs de base de la personne: Théorie, mesures et applications [Basic human values: Theory, measurement, and applications]. Revue française de SCHWARTZ, S. H.,& HUISMANS, S. (1995). Value priorities and religiosity in four western religions. Social Psychology Quarterly, 58, 88-107.

SPRANGER, E. (1928). Types of Men. New York: Stechert.

SPRANGER, E. (2001). İnsan tipleri: Bir kişilik psikolojisi. (A. Aydoğan, Çev.), İstanbul: İz Yayıncılık.

ÜNAL, C. (1981). Genel tutumların veya değerlerin psikolojisi üzerine bir araştırma. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.

VILLAR, M. L. (2008). Values. in Encyclopedia of Social Problems, V. N. Parrillo (Ed.), SAGE Publications, Inc. U.S.A.

YAPICI, A. (2007). Ruh sağlığı ve din: psiko-sosyal uyum ve dindarlık. Adana: Karahan Kitabevi.

YAPICI, A. (2012). Türk toplumunda cinsiyete göre dindarlık farklılaşması: Bir meta-analiz denemesi. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17 (2), 1-34.

YAPICI, A., KUTLU, M. O.& BİLİCAN, F. I. (2012). Öğretmen adaylarının değer yönelimleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (42), 9-151.

YAPICI, A.& ZENGİN Z. S. (2003). İlahiyat fakültesi öğrencilerinin değer tercih sıralamaları üzerine psikolojik bir araştırma: Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi örneği. DED, 1 (4), 173-206.

YEŞİLYURT, E. & KURT, İ. (2012). Değerleri kazandırmasındaki etkililik açısından resmi ve örtük program ile okul dışı etmenlerin öğrenci görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi.

TURKISH STUDIES - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic -, ISSN: 1308-2140, Volume 7/4, Fall 2012, www.turkishstudies.net p. 3253-3272.