Harf sembolizmi kültürümüzde ve edebiyatımızda son derece önemli bir yere sahiptir. Tarih boyunca, bu konuda kaleme alınmış çok sayıda eserin anlaşılmasının yanı sıra bazı metinlerin doğru yorumlanması da genellikle tasavvufî kaynaklı olan harf sembolizminin çözümüne bağlıdır. Almanya, Staatsbiblioteke'de Ms. Or. Oct 1592 numarada kayıtlı bulunan ve Hurufî metinlerinin yer aldığı bir mecmuada yer alan "Sırr-ı Nokta" mesnevisi Hurufîlikte kendine en geniş ifade imkânı bulan harf teviline bir örnektir. Bir tür besmele şerhi olan Sırr-ı Nokta mesnevisi, Hurufilik ve benzer tasavvufi yorumlarda sıkça karşılaşılan harf sembolizmini almaktadır. Bu sebeple çalışma, metni harf sembolizmi ve Hurufilik bağlamında ele almaktadır. Bu çalışmada, Besmelenin "be" sinin noktasını, mikrokosmosmakrokosmos ilişkisiyle evrenden insana tüm varlık âlemine yönelerek açıklama iddiasında olan bir metin örneği incelenmiştir. Besmele şerhlerinde ibarenin başında yer alan "ba" edatı, "be harfi" ve "nokta" çok özel bir yere sahiptir. Nokta, her harfin esas unsurudur. Vahdete (teklik) ve ondan doğan kesrete(çokluk) işaret eder. Ontolojik olarak nokta varoluşun kuvveden fiile geçmesidir. Çalışma, harf sembolizminin ana hatlarıyla tanıtıldığı bir giriş kısmından sonra Hurufîlik ve "harf- rakam" sembolizminin tasavvufi ve kültürel boyutu genel hatlarıyla ele alınmıştır. Zira eserin arka planında, "kabalistik", "gnostik" sistemlerden geniş ilhamlar alan mistik bir yapı vardır. Çalışmanın ikinci bölümü, eserin odaklandığı, tüm varlık sırlarını kendinde toplayan "nokta"nın harf sistemi içindeki ontolojik yorumuna ayrılmıştır. Yaratılış hakikatlerini harf ve rakam sembolizmiyle açıklayan, başta İbn-i Arabî olmak üzere, pek çok İslam âliminin çalışmaları olmakla birlikte, söz konusu sembolizm, Hurufîlikte en geniş ifadesini bulmuştur. Hurufiliğin harf tevilleri içinde "nokta" yorumu çok özel bir yere sahiptir. Hz. Ali'den rivayet edilen, kendisinin besmelenin "be" sinin "noktası" olduğuna dair söylem, mesnevinin çıkış noktası, temel dayanağıdır. Buradan insanfizyolojisinin özellikleriyle yıldız hareketleri arasındaki ilişkiye uzanmak hiç zor olmamıştır. Çünkü söz konusu inanç sisteminde her şeyin orijini noktadır. Her harfin başlangıcı, yaratılış anıdır. Vahdeti ve aynı zamanda ilk tezahürü gösterir.

“Letter” symbolism has quite an important place in our culture and literature. Throughout history, apart from comprehension of numerous works indited on this subject, interpretation of specific text correctly depends on analysis of letter symbolism which has generally sufistic ground. Sırr-ı Nokta Mesnevi which is in Germany, Staatsbibliotheke library ( Ms. Or. Oct 1592) and included in a journal which has Hurufi texts is an example for letter gloss which has the opportunity for broadest expression in Hurufism. Sırr-ı Nokta Mesnevi which is a kind of basmala gloss adopts letter symbolism which is commonly observed in Hurufism and similar sufistic interpretations. “Ba” preposition, “be” letter and “point” included at the beginning of sentence in Basmala glosses has quite a special place. Point is the main element of each letter. It points to Vahdet (unity) and subsequently rising Kesret (abundance). Ontologically, point is putting existence into execution. The process which is followed in this work: In this study, a text sample was analyzed which asserts to explain point of “be” of Basmala by directing from universe to human, to all the realm of existence in the relation of microcosmosmacrocosmos. After the introduction part where the letter symbolism is depicted in general outlines, the study continues with examining the Sufistic and cultural dimensions of Hurufism and “letter-number” symbolism in general terms. This is because there is mystical structure that is inspired widely from “kabbalistic” and “gnostic” system behind the work. The second part of the work is dedicated to the ontological interpretation of the “point” within the letter system which collects all the secrets of the creation in itself, on which the work is focused. Although there are many works of Islamic scholars, mainly by İbn-i Arabî, that explains the true nature of the creation with letter and number symbolism. The aforesaid symbolism has found its widest expression in Hurufism. The interpretation of the “point”, among many other letter interpretations in Hurufism, has a specific place. The statement quoted from His Holiness, Ali, which says that he is the point on the letter “b” in Arabic word “Bismillah”, which literally means “With the name of Allah”, is the basis and the origin of the Masnavi. Based on this, it has not been difficult to establish the relation between the human physiology and the movements of the stars. Because in the aforesaid belief system, the very origin of everything is the “point”. The start of every letter is the moment of creation. It shows the Unity, and at the same time, the first appearing. Conclusion: “Sırr-ı Nokta”, in its own fashion of expression, contains the interpretation of “point” which consist of all secrets in the universe. Background of work contains a mystical system which is highly inspired by “Cabalistic”, “gnostic” systems and depends on letter and number symbolism. The mentioned symbolism found its most comprehensive expression in Hurufism. İnterpretation of “point” has a very special place in letter interpretations of hurufism. Point is the initial base of every letter which means the very moment of creation. İt shows the unity and first manifest. A statement, which is told by Hz Ali, asserting that, “point” belongs to “be” syllable of besmele is the basis of text. Thus, its easy to assert that human physiology and star movements are related. Because origin of everything is point itself.