FRANSA’NIN SURİYE MANDATER YÖNETİMİ MÜFETTİŞLERİNDEN PİERRE BAZANTAY GÖZÜYLE YAKINDOĞU’DA BİR MİLLİYETÇİ ÇATIŞMA ALANI: İSKENDERUN SANCAĞI

Atatürk tarafından Misak-ı Milli hudutları içinde ifade edilen İskenderun Sancağı, Milli Mücadele döneminin olağan üstü ortamında başlangıçta Türkiye sınırları dışında kalmış olsa da hiçbir zaman Türkiye'nin ilgi alanından çıkmamış ve uygun siyasi konjonktürün oluşması beklenilmiştir. Beklenen ortam da 1934 yılından itibaren belirginlik kazanmaya başlamıştır. Fakat Fransa'nın 1936 yılından itibaren mandater yönetimi bırakma temayülü göstermesi ve bu topraklarda Sancak bölgesini içine alan bir Suriye ve daha güneyde bir Lübnan devleti oluşturma projesi kapsamında detayların ifade edilmesi ile beraber bizzat Atatürk tarafından şekillendirilen ve Sancak Türkleri ile koordineli yönlendirilen örnek seviyede bir dış politika uygulaması gerçekleştirilmiştir. Dolayısıyla 1936-1939 yılları arasında İskenderun Sancağında çok üst seviyelerde bir demografik/ politik güç mücadelesi sergilenmiştir. Bu mücadele, ayrıntılı olarak dönemin Fransız eğitim müfettişi Pierre Bazantay tarafından kaleme alınmış ve Sancak Türklerinin Atatürk Türkiye'si önderliğinde verdiği mücadele anlatılmıştır. Hatay'ın bağımsızlık, Türkiye'ye iltihak ve kültür mücadelesinde son derece etkin bir role sahip olan basınına da değinen rapor, dönemin manda idaresinin bu yolla yürütülen ve geliştirilen mücadeleye karşı uyguladığı sansür ve engellemelere de dikkat çekerek dönemle ilgili bilgiler vermektedir. Bu anlamda olayların kimi bölümlerde olduğu gibi aktarıldığı dikkat çekici bir durumdur. Manda idaresi bünyesinde Fransa hükümetince bölgede Maarif müfettişi olarak atanan Bazantay'ın olaylara yaklaşımı ve faaliyetlerine de yer veren rapor, dönem olaylarına farklı bir açıdan yaklaşma hususunda önemlidir

FRANCE, SYRİA MANDATORY MANAGEMENT INSPECTORS PİERRE BAZANTAY AND THE SANJAK OF ISKENDERUN (1934-1939)

Expressed by Ataturk in the Sanjak of Iskenderun within the boundaries of the National Pact, the National Struggle in the circumstances of an extraordinary era, though initially stayed in the territory of Turkey Turkey's interest in the Sandzak area in no time unhatched and the formation of appropriate political conjuncture was expected. Starting from 1934, began to emerge in the expected environment.But in France since 1936 and mandatory management to show the tendency of leaving this land in the area of Sandzak, a Syrian and a Lebanese state in the south, creating more detail the scope of the expression formed by Atatürk himself with the Turks, and in coordination with the starboard-level policy-driven sample application. Between the years of 1936-1939 at the very top levels of Iskenderun Sandjak a demographic / political power struggle exhibited. This struggle, in detail, drawn up by the French education inspector Pierre Bazantay and starboard Turks under the leadership of Ataturk's Turkey is described in the struggle. Independence of Hatay to Turkey joining the struggle and culture media, which has an extremely active role in addressing the report period, the buffalo and the administration carried out in this way developed by drawing attention to the fight against censorship and blockage provides information about the period. In this sense, some sections of events is remarkable as it is transferred. Mandate under the administration of the government of France was appointed as inspector of the Ministry of Education in the region, which included the activities of Bazantay'ın approach and report the events of the period regarding the events from a different angle of approach is essential

___

BAZANTAY,Pierre, (Rapport Nu. 3), Conflic De Nationalites Au Proche-Orient, (Le Sandjak D’Alezandrette 1934-1939).

DURAN, Yusuf, (2007), İskenderun Sancağında Fransız mandası (1920-1936), Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi.

SARINAY, Yusuf, (1998), “Atatürk’ün Hatay Politikası”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C XII, Sayı 34.

SHIELDS, D. Sarah (2011), Fezzes in the River(Identity Politics and European Diplomacy İn The Mıddle East on the Eve Of World War II), OXFORD University Pres, New York.

SÖKMEN, Tayfur (1992), Hatay’ın Kurtuluşu İçin Harcanan Çabalar, T.T.K., Ankara.

YAZGANALP, T., Mümtaz (1942), Hatay Albümü, İstanbul 1942.

____________, T., Mümtaz (1936), Çizgiler ve Bilgiler, Halep, 1936.

YORULMAZ, Şerife “Fransız Manda Yönetiminde İskenderun Sancağı(Hatay)’ın Sosyo-Ekonomik ve Siyasal Durumuna İlişkin Bazı Kayıtlar (1918- 1938)”,http://dergiler.ankara.edu.tr/,45/798/10205.pdf, s. 238, Erş. Trh. 22 Mart 2012.

“Askeri Kumandanlığın Beyannamesi”, Yenigün Gazetesi, 14 Şubat 1936, s. 2.

“Bayram kutlamaları”, Yenigün Gazetesi, 23 Nisan 1936.

Yenigün Gazetesi, 19 Eylül 1936.

Atayolu Gazetesi, 1 Haziran 1938,Antakya.

Atayolu Gazetesi, 2 Haziran 1938, Antakya.

Atayolu Gazetesi, 22 Mayıs 1938, Antakya.

Atayolu Gazetesi, 24 Mayıs 1938, Antakya.

Atayolu Gazetesi, 28 Mayıs 1938, Antakya.

“Hatay Meclisi Açıldı”, Sabah Gazetesi, 3 Eylül 1938, İstanbul.

Hatay Gazetesi, 6 Eylül 1938, İskenderun.

Hatay Gazetesi, 4 Eylül 1938, İskenderun.