Tarih Öğretiminde Tarihsel Soruları Yaratıcı Düşünme Teknikleri ile Ele Almanın Tarihsel Sorun Analizi ve Karar Verme Becerisine Etkisi

Batı’daki gelişmelerle aynı doğrultuda değişen tarih yazımı yöntemlerinin etkilediği bir alan olarak tarih öğretiminde yöntem arayışları Türkiye’de de devam etmektedir. Bu anlamda tarih öğretiminde öğrenciye tarihsel düşünme becerilerinin kazandırılmasının bugün için önemli olduğu kabul edilmektedir. Bu becerilerin geliştirilmesinin yanında kapsamının da genişletildiği gözlemlenmektedir. Bu arayışlardan biri olarak Douma’nın Yaratıcı Tarihsel Düşünme yaklaşımı ve onun bu beceriyi geliştirmek için tarihsel sorulardan faydalanma önerisi tarihsel düşünme becerilerinden tarihsel sorun analizi ve karar verme becerisi ile iç içedir. Bu doğrultuda tarihsel soruları/sorunları yaratıcı düşünme teknikleri ile ele almanın tarihsel sorun analizi ve karar verme becerisine etkisini görme amacına yönelik tasarlanan bu çalışma, bir eylem araştırması çalışmasıdır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2018-2019 akademik yılında, İstanbul Üsküdar’da bulunan Haydarpaşa Lisesi’nin mevcudu 30 olan bir dokuzuncu sınıfının öğrencileri ve onların tarih öğretmeni oluşturmaktadır. Çalışma grubu kasıtlı (amaçlı) örneklem yöntemi ile belirlenmiştir. Veriler öğrencilerden yapılan uygulamalar için oluşturulan formlarla ve öğretmenden alınan yazılı görüşlerle toplanmıştır. Veriler içerik analizi yöntemi ile MAXQDA 2018 veri analizi programı yardımı ile analiz edilmiştir. Araştırma sürecinde öğrenciler, tarihsel sorunları analiz etme gibi bilişsel; empati kurma gibi duyuşsal becerileri geliştirdikleri, kendi kapasiteleri ile ilgili keşiflerde bulundukları ve buna bağlı olarak yaratıcı problem çözme becerilerinin geliştiği, böylece yaptıkları inceleme sonucunda tarihsel soruları/sorunları ele almada bir yöntem geliştirdikleri de görülmüştür

The Effect of Dealing Historical Questions With Creative Thinking Techniques on Historical İssues Analysis and Decision Making Skills in Historical Teaching

In the same direction with the developments in the West, the searchs for methods in history teaching continues as an area affected by the changing historiography methods also in Turkey. In this sense, it is considered important for students to gain historical thinking skills in history teaching. In addition to the development of these skills, it is observed that its scope is also expanded. As one of these seekings, Douma's Creative Historical Thinking approach and his proposal to use historical questions to develop this skill is of course intertwined with historical issues-analysis and decision-making which are among the historical thinking skills. In this direction, this study is an action research which aims to see the effect of handling historical questions/problems with creative thinking techniques on historical issues-analysis and decisionmaking. The study group consisted of students of a ninth grade has thirty students of Haydarpaşa Lisesi in Üsküdar, İstanbul and their history teacher in the 2018-2019 academic year. The study group, was determined by intentional sampling method. The data were collected through forms created for applications from the students and written opinions received from the teacher. The data were analyzed with the content analysis method by the help of MAXQDA 2018 data analysis program. During the research process it was seen that they developed cognitive skills such as analysis of historical questions and affective skills such as empathy, they made discoveries about own capacities and consequently their creative problem solving skills developed. Thus they are also developing a method dealing historical questions / problems with creative thinking technics.

PDF

___

Adıgüzel, Ö. (2010). Eğitimde yaratıcı drama. Ankara: Pegem Akademi.
Adıgüzel, Ö. (2013). Eğitimde yaratıcı drama. Ankara: Pegem Akademi.
Akıncı, B.A. (2011). İlköğretim sosyal bilgiler öğretiminde temsilî resim kullanımıyla tarihsel düşünme becerilerinin geliştirilmesi. (Yayınlanmamış doktora tezi), Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Bilgin, N. (2006). Sosyal bilimlerde içerik analizi ( 2. Baskı), Ankara: Siyasal Kitabevi.
Bradstreet, S. (2017), The 9 APUSH Historical Thinking Skills, Web site: https://magoosh.com/hs/apush/2017/9-apush-historical-thinking-skills/ adresinden 17 Temmuz 2019 tarihinde edinilmiştir.
Bunt, B. (2009) The nurturing of creativity in the History classroom through teaching methodsviews of teachers and learners. Web site: http://www.scielo.org.za/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S2223- 03862009000100010&lang=en adresinden 22 Ekim 2018 tarihinde edinilmiştir.
Büyüköztürk, Ş. Çakmak, E.K. Akgün, Ö.E. Karadeniz, Ş. Demirel, F. (2018). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: PEGEM AKADEMİ, https://doi.org/10.14527/9789944919289
Creswell, J.W. (2017). Eğitim araştırmaları. İstanbul: edam.
Çellek, T. (2002) Yaratıcılık ve Eğitim Sistemimizdeki Boyutu Üniversite ve Toplum Bilim. Eğitim ve Düşünce Dergisi, 2(1), 02-04, https://doi.org/10.32329/uad.371662
Demircioğlu, İ.H. (2009). Tarih öğretimi yöntemleri. (Ed. M. Demirel, İ. Turan). Tarih öğretimi ve öğrenme teorileri. (s.52-67). İstanbul: Tarihçi Kitabevi, https://doi.org/10.14527/9786053642312.01
Demirel, Ö. (Ed.). (2007). Eğitimde yeni yönelimler. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Dilek, D. (2007). Tarih derslerinde öğrenme ve düşünce gelişimi (3. Baskı), Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Dilek, D. (2009). Geçmişi imgelerle yeniden kurmak: İlköğretim düzeyinde tarihsel imgelem becerilerinin kullanımı üzerine ikonografik bir analiz. İstanbul: Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 9(2), 6833-689.
Drake ve Brown, (2013), Öğrencilerin tarihsel düşünmelerinin gelişimine dair sistematik bir yaklaşım. Türk Tarih Eğitimi Dergisi 2 (1), 166-190. (H. Işık, Çev.) Web site: https://dergipark.org.tr/tuhed/issue/17717/185566 adresinden 22 Ekim 2018 tarihinde edinilmiştir.
Douma, M. J. (2018). Creative historical thinking. New York: Routledge.
Erktin, E. (2002). İlköğretimde düşünme becerilerinin geliştirilmesi. İstanbul: M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi. 16, 61-70, https://doi.org/10.1501/egifak_0000000559
Gökçe, O. (2006). İçerik analizi. Ankara: Siyasal Kitabevi.
Işık, H. (2008). Tarih öğretiminde doküman kullanımının öğrencilerin tarihsel düşünme becerilerine ve başarılarına etkisi. (Yayınlanmamış doktora tezi), Gazi Üniversitesi, Ankara.
Johnson, A.P. (2015). Eylem araştırması el kitabı. (Y. Uzuner, M. Ö. Anay, Çev. Ed.). Ankara: Anı Yayıncılık.
Karakuş, M. (2001). Eğitim programlarında eleştirel düşünmeyi geliştirmenin bir yolu olarak bav etkinlikleri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(8), 219-237.
Köksal, H. (Ed.). (2012). Yenilikçi tarih öğretimi etkinlikleri. Ankara: Harf Eğitim Yayıncılığı.
Kurnaz, A.(2011) İlköğretim öğretmenlerinin yaratıcılık düzeyleri ve demokratik tutumları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş, https://doi.org/10.5152/kd.2019.44
MEB (2017). Ortaöğretim 9. Sınıf Tarih Dersi Öğretim Programı. Web site: http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=344 adresinden 10 Mart 2018 tarihinde edinilmiştir.
NCHS, UCLA Web site: https://phi.history.ucla.edu/nchs/historical-thinking-standards/ adresinden 27 Kasım 2018 tarihinde elde edilmiştir.
Nichol J. (1991). Tarih öğretimi. (M. Safran Çev.). Ankara: Çağrı Matbaacılık.
Özdemir, D. (2006). Sosyal bilgiler dersinin düşünme becerilerini kazandırma düzeyine ilişkin öğretmen görüşleri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir, https://doi.org/10.13159/susbid.39
Özden, Y. (2005). Öğrenme ve öğretme, Ankara: Pegem Akademi.
Özkök, A. (2005). Disiplinler arası yaklaşıma dayalı yaratıcı problem çözme ögretim programının yaratıcı problem çözme becerisine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 28 (28), 159-167, https://doi.org/10.15285/maruaebd.404195
Rawlinson, J.G.(1995) Yaratıcı düşünme ve beyin fırtınası (1.Baskı). (O. Değirmen Cev.). İstanbul: Rota Yayın.
San, İ. (2006). Yaratıcı dramanın eğitsel boyutları. (Ed. Ö. Adıgüzel). Yaratıcı Drama 1985-1998 Yazılar (İkinci Baskı) içinde (ss.113-120). Ankara: Naturel Yayıncılık, https://doi.org/10.21612/yader.2008.001
Senemoğlu, N.(1999). İlköğretimde etkili öğretme ve öğrenme el kitabı: Öğrenme ürünleri ve öğretimi Web sitesi: https://www.nuraysenemoglu.com/FileUpload/bs678778/File/modul2_ogrenme_urunleri_v e_ogretimi.pdf adresinden 10 Nisan 2019 tarihinde edinilmiştir, https://doi.org/10.14527/9786053184232.20
Seixas, P. ve Morton, T. (2013). The big six: historical thinking concepts. Toronto: NELSON Education.
Seixas, P. The Historical Thinking Project. Promoting Critical Historical Literacy For The 21st Century. Web site: http://historicalthinking.ca adresinden 30 Ekim 2018 tarihinde edinilmiştir.
Şimşek H. ve Yıldırım A.(2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (5.Baskı), Ankara: Seçkin Yayınevi.
Tekeli, İ. (2002). Yaratıcı ve çağdaş bir tarih eğitimi için. İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayınları, https://doi.org/10.14527/9786052411421.25
Temizkan, M. (2010). Türkçe öğretiminde yaratıcı yazma becerilerinin geliştirilmesi TÜBARXXVII, 621-643. Üstündağ, T. (2003). Yaratıcılığa yolculuk. (İkinci Baskı). Ankara: PegemA Yayınları.
Vella, Y. (2001), Yaratıcı Tarih Öğretimi, [Elektronik versiyon]. Millî Eğitim Dergisi, 150. Mart, Nisan, Mayıs (B. ATA, Çev). http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/150/vella_ata.htm. adresinden erişilmiştir.

Turkish Studies - Educational Sciences-Cover

ISSN: 2667-5609
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ