Bakara Sûresi Üçüncü Âyetin Tefsiri Bağlamında Molla Sadrâ Düşüncesinde İman

İman ve onunla bağlantılı olarak mahiyetinin neliği, insanoğlunun varoluşundan günümüze değin, insan için çözüme kavuşturulması gereken en temel sorulardandır. Bu yönüyle iman, felsefe ve kelâm ilminin incelediği en önemli konulardan biri olmasının yanında, tefsir ilmi açısından da müfessirlerin anlama ve açıklama gayreti içinde oldukları esas konuların başında gelmektedir. Çünkü iman, Kur’ân-ı Kerim’in ele alıp yeniden şekillendirdiği mevzuların başında gelir. Bu bağlamda Bakara Suresinin üçüncü ayeti tefsir ilmi açısından imanla ilgili konuların ele alınıp işlendiği, imanla ilgili en kapsamlı taksimat ve açıklamaların yapıldığı ayetlerin başında gelir. Tefsirinde iman konusunu geniş bir şekilde ele alıp detaylandıran müfessirlerden biri de Molla Sadrâ’dır. O, iman mevzusunu zikri geçen ayet bağlamında işlemiş, öncelikle kendisinden önceki müfessirlerin görüşlerini aktarmış ancak bununla yetinmeyip sahip olduğu felsefi, tasavvufi bilgi birikimini iman ile ilgili fikirlerine yansıtarak özgün bir yaklaşım ortaya koymuştur. Nitekim müellif, imana dair özgün düşüncelerini tarih boyunca tekâmül aşamalardan geçen hem bireye hem de topluma uyarlamıştır. Bu bağlamda iman insanın diğer varlıklardan hatta biyolojik olarak kendi türünden temayüz ettiği alanolmaktadır. Makalede, İslâmın temel konularından biri olan imanın, felsefe, kelam, tefsir alanında müstesna bir konuma sahip olan Molla Sadrâ tarafından tanımlanışı ve imanın mahiyeti hakkındaki düşüncellerini delillendirmesi işlenmiştir.

elıef In The Thought Of Molla Sadra In The Context Of Interpretatıon Of The 3. Verse Of Surat Al- Baqarah

Faith and the what its nature in connection with it, from the existence of human beings to the present, the most basic questions to be solved for human beings.In addition to being one of the most important topics studied by faith, philosophy and kalam science in this aspect, it is also one of the main topics that mufessians strive to understand and explain from the point of view of tafsir science. So faith comes at the beginning of the legislation in which the Qur'an-ı Kerim addresses and reshaped. IIn this context, the third verse of Surah Baqara is one of the verses in which issues related to faith are discussed and processed from the point of view of tafsir science, and the most comprehensive sections and explanations related to faith are processed. One of the feasures that detailed faith in the inspiration of the faith in his task is Mullah Sadra. He processed the issue of faith in the context of the verse s, first conveyed the views of the commentators before him, but not content with this, and came up with an original approach by reflecting his philosophical, sufi knowledge on his ideas about faith. As a matter of fact, the author has adapted his original thoughts about faith to both the individual and the society that have gone through evolutionary stages throughout history. In this context, faith is the field in which man objects from other beings or even biologically from his own kind. In the article, one of the main topics of Islam, faith, philosophy, Kalam, Tafsir by Mullah Sadra, who has an exceptional position in the field of identification and proof of the nature of faith is covered.

___

  • Baktır, M., (2002). İmanın temellendirilmesi. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6(2), 127-138.
  • Çölgeçen, A., (2007). Kelâmî düşüncede imân kavramı. İslâmî Araştırmalar Dergisi, 20(1), 23-29.
  • Demirci, M., (2008). Kur'ân'ın ana konuları. İFAV. M.Ü. İlâhiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
  • Erdem, S., (1990). Bilgi iman ilişkisi. İslâmi Araştırmalar Dergisi 4(1),38-41.
  • Esen, M., (2008). İman kavramı üzerine. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 49(1), 79- 91.
  • Gündoğan, S. (2020), Mevlânâ düşüncesinde Tanrı- evren ilişkisi. Fecr Yayınları.
  • Hâdimî A., Mâcidî K., (1393). Çîstî İman ez-Didgâhe Molla Sadrâ. Felsefe-Din, 11(2), 289-324.
  • İhsânî Ğulâm, S., (1393). Berresi mikyase-i Hakikat ve mahiyet İman. Merkez-e Beyne’l-Milel Tercüme ve neşre’l-Mustafa.
  • Izutsu, T., (2005). İslam düşüncesinde iman kavramı. Çev. Selahaddin Ayaz, Pınar Yayınları.
  • Izutsu, T., (2011). Kuranda dînî ve ahlâkî kavramlar. Çev. Selahattin Ayaz, Pınar Yayınları.
  • İbn Manzûr, (1993). Lisânu’l-‘arab. Dâru Sâdr.
  • Molla Sadrâ, (1340). Esrarü’l-âyât. İntişârât-ı Hikmet.
  • Molla Sadrâ, (1343). Mefatihü’l-gayb. Müessese-i Mütalaat ve Tahkikat-ı Ferhengi Encümen-i İslami-i Hikmet ve Felsefe-i İran.
  • Molla Sadrâ, (1344), Tefsîrü’l-Kur’âni’l-Kerîm. Bidar.
  • Muhammed Abdül Rauf, (1997). Kur’ân’ın İman ve İslam Terimlerini Kullanışı Üzerine Bazı Notlar. çev. Ömer Aydın, Kur’ân Mesajı İlmi Araştırmalar Dergisi, 1(2), 69-75.
  • Özcan, H., (1998). Mâtürîdîde bilgi problemi. M.Ü. İlâhiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
  • Pekcan, A., (2011). Kur 'an ve Sünnet ışığında inançla ilgili güncel konular. Rağbet Yayınları. Râzî, F., (1981). Mefâtîhu’l-gayb. Beyrut: Daru’l-Fikr
  • Teftâzânî, (2014). Şerhu’l-‘akâid. Beyrut: Daru İhyâi’t- Turâsi’l-‘Arabî.
  • Tillich, P., (2000). İmanın Dinamikleri. Çeviri Fahrullah Terkan, Salih Özer
  • Yavuz, Y. Şevki, Eş‘ariyye. Diyanet İslam Ansiklopedisi, (c.21, ss.447-455). TDV Yayınları.
  • Yeşilyurt, T., (2015), İmanın mahiyeti. Kelam El Kitabı, Editör Şaban Ali Düzgün, Grafiker Yayınları.
  • Zemahşerî, (1998), el-Keşşâf an hakâiki’t-te’vîl. nşr. Âdil Ahmed Abdulmevcûd, Alî Muhammed Muavvaz- Hicâzî, Fethî Abdurrahmân Ahmed, Mektebetü’l-Ubeykân.