KOCAELİ/ KARAMÜRSEL İLÇESİ KIRSAL YERLEŞMELERİ ÜZERİNE ANALİZLER: AVCIKÖY ÖRNEĞİ

Türkiye’de 6360 sayılı kanun ile 14 ilde Büyükşehir belediyesi kurulmuş ve sınırları yeniden çizilmiş; “köy” tüzel kişiliği kaldırılarak ilçe belediyesine “mahalle” olarak katılmıştır. Bu durumda kentin bir parçası haline gelen kırsal yerleşmelerdeki dokuların korunması, belgelenmesi ve bu yerleşmelere özel çözümler üretilmesi zorunluluğunu da gündeme getirmiştir. Kanuna göre belirtilen sorunlarla baş başa kalan yerleşimlerden biri de Kocaeli köyleridir. Çalışmanın amacı, “Avcıköy”ün kırsal mimari ve doku özelliklerini analiz etmek, sorunlarını ortaya koymak, kırsal yerleşmelere ait veri çalışmalarına katkı sağlamak ve bu yolla kırsal mimarinin geleceğini tartışmaktır. Çalışma alanı olan Kocaeli Karamürsel kırsal yerleşmeleri üzerine günümüze kadar herhangi bir bilimsel çalışma yapılmamış olması, bu çalışmanın önemini bir kez daha arttırmaktadır. Çalışma kapsamında alan ile ilgili literatür araştırması ve alan çalışması; köyün doku karakteristiklerinin incelenmesi için ise işlev, kullanım durumu ve kat adedi analizleri yapılmıştır. Alanda köy halkı ile yapılan yüz yüze görüşmeler Avcıköy’de işsizlik sorunu, ısınma problemleri, su kesintileri, sağlık ocağı ve köy okulunun olmamasının köydeki genç nüfusun göç etmesine neden olduğunu ve köy nüfusunun giderek yaşlandığını ortaya koymuştur. Alandaki problemlerle birlikte köy halkı tarımdan giderek uzaklaşmakta, kırsal konutlar köy halkının ihtiyaçlarını karşılamadığı için terk edilmekte; bitişik parsellerde yeni betonarme konutlar yapmaktadır. Analizler kırsal konut özelliğini taşıyan konut sayısının da giderek azaldığını göstermiştir. Mevcut kırsal konut analizleri Avcıköy’de tek bir konut tipolojisinden bahsedilemeyeceğini ortaya çıkarmıştır. Yine de en çok rastlanılan kırsal konutlara göre bir sonuca varılabilmektedir. Özgün dokusunu koruyan konutların çoğunluğu sokağa dayalı yerleşime sahip, sokak ile herhangi bir elemanla ayrılmamıştır. Komşu parselle ise bazen taş duvar bazen de herhangi bir sınır elemanı ile ayrılmamış konutlara rastlanmıştır. Yerleşimde en çok karşılaşılan kırsal konutlar “zemin + 1 kat ”tan oluşmaktadır. En yoğun olarak ahşap karkas + kerpiç dolgu tekniği kullanılmıştır. Yapı malzemesi ise ahşap + kerpiç tir. Çatı tipleri kırma ve beşik çatıdır. Çalışma bir kez daha göstermiştir ki, kırsal konutların ve yaşantısının sürdürülebilirliği, köydeki üretimin ve tarımın sürdürülebilirliğine bağlıdır. Ayrıca köyün mevcut potansiyellerinin kullanılması ile odak noktası olması, köy koşullarına uygun, alanın sorunlarına özel yasal düzenlemelerin mutlaka çıkarılması ve bu çalışmanın Kocaeli’nin diğer ilçelerini kapsayacak şekilde genişletilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Kırsal Köy Yerleşmesi, Kırsal Köy konutu, Mekân analizi, Karamürsel, Avcıköy

PDF

___

Akın, G., Akın, N. ve Eres, Z. (2003). Kırsal Mimarlık Envanteri Fiş Örnekleri Ve Kullanım Kılavuzu- TÜBA-TÜKSEK Türkiye Kültür Envanteri Kılavuzu. İstanbul: TÜBA-TÜKSEK Yayınları, s.53-72. Avcıköy Köy Muhtarlığı Arşivi (2018). Avcıköy Köyü, Karamürsel, Kocaeli, Türkiye (2018). http://bucivar.com/kocaeli/karamursel/avcikoy. Erişim tarihi: 19.11.2018. Avcıköy, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Şehir Rehberi (2019), https://rehber.kocaeli.bel.tr/portal.html. Erişim tarihi:09.09.2019. Başoğlan Avşar, Ö. (2016). “Muğla –Yerkesik Kırsalı Örneğinde Kırsal Mimarinin Geleceğinin Tartışılması”, Ege Mimarlık, 9, s.14-19. Bayram, G. (2012). Ege’de Kırsal Mimari Araştırmaları (Manisa Kayacık Örneği) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir. Eminağaoğlu, Z. (2004). Kırsal Yerleşmelerde Dış Mekân Organizasyonu- İlgili Politikalar Ve Değerlendirmeler (Yayınlanmamış Doktora Tezi). KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon. Erdoğan, N., Özbayraktar, M. ve Ayyıldız, S. (2011). Tarihi İzmit Kent Merkezi Geleneksel Konutları. İstanbul: Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Kültür yayınları. Eres, Z. (2013). Türkiye’de Geleneksel Kırsal Mimarinin Korunması: Tarihsel Süreç, Yasal Boyut. K. K. Eyüpgiller, Z. Eres (Yay. haz.), Mimari ve Kentsel Koruma/ Prof. Dr. Nur Akın'a Armağan (s. 457-469) içinde. İstanbul: YEM Yayın. Eres, Z. (2016). Mimari Ve Arkeolojik Koruma Kültürü Üzerine Yazılar. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları. Galitekin, A. N. (1998). Gölcük Örcün Köyü ve Baba Sultan Zaviyesi. Kocaeli: Gölcük Belediyesi Kültür Yayınları No: 1. İller Bankası (1970). İzmit analitik etüdleri. İmar Planlama ve Yapı Daire Reisliği Şehircilik İşleri Müdürlüğü. Ankara: Harita Genel Müdürlüğü Matbaası. Kahvecioğlu, H. (2002). Traditional Environments And Rapid Change: Case Of Örcün And Saraylı. H. Turgut and P. Kellett (Ed.), Second International Symposium, IAPS CSBE Network, Traditional Environments in A New Millenium, Defining Principles and Professional Practice (s. 195-199) İçinde. İstanbul: Yapı Endüstri Merkezi. Kahvecioğlu, H. (2009). “Zamana direnen yerleşimler: Saraylı ve Örcün”, KMİM. TMMOB Mimarlar Odası Kocaeli Şubesi Mimarlık Dergisi, (4), s. 18-22. Karamürsel Avcı Köyü (2015, 26 Nisan). Avcıköy, Karamürsel- Türkiye [Facebook durum güncellemesi], https://tr-tr.facebook.com/karamurselavcikoyu/posts/10150573050794999. Erişim tarihi: 19.11.2018. Karamürsel Belediyesi (2015 -2019 Stratejik Planı: 16). www.sp.gov.tr/upload/xSPStratejikPlan/files/aOH0y+STRATEJIK_PLAN_SON.pdf. Erişim tarihi: 19.11.2018. Karamürsel Haritası Kocaeli Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi Arşivi (2018). Kaya, M. ve Gecili, D. (2016). 19. Yy Karamürsel Kazasının Sosyal ve Ekonomik Durumu: Temettuat Defterleri Örneği. Uluslararası Karamürsel Alp ve Tarihi Sempozyumu içinde (s. 603- 654). Kocaeli: Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığı Yayınları No: 35. Keleş, R. (1998). Kentbilim Terimleri Sözlüğü. Ankara: İmge Kitabevi. Kocaeli Doğa Yürüyüş Parkurları (2008). Ö. Polat ve A. Yeşildağ (Ed.). İstanbul: Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Basın ve Halkla İlişkiler Dairesi Başkanlığı Yayınları 1. Köksal, G. (2013). Gölcük Mimari Miras. İzmit: Gölcük Belediyesi, Gölcük Vizyon 2023 Kültür Vizyon Serisi. Ondört ilde büyükşehir belediyesi ve yirmi yedi ilçe kurulması ile bazı kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde değişiklik yapılmasına dair kanun (2012, 12 Kasım). http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6360.doc. Erişim tarihi: 19.11.2018. Özdemir, E. (2012). Kaptan-ı Derya Karamürsel. İstanbul: Zinde Yayınevi. Sergün, Ü. (1986). Kocaeli Yarımadasında Kırsal Yerleşme. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları N. 3370. Türkiye İstatistik Kurumu (2018). Türkiye İstatistik Kurumu Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr). Erişim tarihi: 19.11.2018. Urry, J. (2015). Mekanları Tüketmek (2. Baskı). (R. G. Öğdül, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Usanmaz, B. (2007). Gölcük-Saraylı Köyü Sit Koruma Projesi: Fiziksel Düzenleme İçin Ön Koşul ve İlkelerinin Araştırılması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Anabilim Dalı, Restorasyon Programı, İstanbul. Yılmaz, M. (2015). “Türkiye’de Kırsal Nüfusun Değişimi ve İllere Göre Dağılımı (1980-2012)”, Atatürk Üniversitesi Doğu Coğrafya Dergisi, (33), s.161-187, http://e-dergi.atauni.edu.tr/ataunidcd/issue/archive. Erişim tarihi: 19.11.2018.

Turkish Online Journal of Design Art and Communication-Cover

Başlangıç: 2011
Yayıncı: Deniz YENGİN

Arşiv

Sayıdaki Diğer Makaleler

FROM INDUSTRY TO CULTURE: REGENERATION of GOLDEN HORN AS A “CULTURAL VALLEY”

Ceyda BAKBAŞA BOSSON, Evrim TÖRE

ALMANYA’DA YAŞAYAN TÜRK AİLELERİNİN YENİ MEDYA KULLANIMLARININ İNCELENMESİ

Nebiye KONUK, Hicran Özlem ILGIN

KOCAELİ/ KARAMÜRSEL İLÇESİ KIRSAL YERLEŞMELERİ ÜZERİNE ANALİZLER: AVCIKÖY ÖRNEĞİ

Mehtap ÖZBAYRAKTAR, Tuğba YİNELEK

NARRATIVES OF A DESIGNER’S COLLECTION: FASHION SHOWS AND ARTISTIC APPLICATIONS

Sanem ODABAŞI

IN THE CLOSE ENCOUNTER BETWEEN ART PRACTICE AUTOETHNOGRAPHY: THE FIGURES OF DISPLACEMENT IN CONTEMPORARY ART

Esra OSKAY MALİCKİ

A STUDY ON SOCIAL MEDIA USE TENDENCIES: THE CASE OF ERZİNCAN BİNALİ YILDIRIM UNIVERSITY

İrfan ERTEKİN