Bu araştırma, 4 °C’de 24 saat saklanan aygır spermatozoonlarının canlılıkları üzerine yağsız süt, Tyrode solusyonu ile desteklenmiş yağsız süt ve seminal plazmanın (spermatozoonlardan zengin fraksiyondan elde edilen) etkilerini degerlendirmek amacıyla yapıldı. Araştırmada üç adet Finlandiya ırkı aygırdan alınan ejekülatlar kullanıldı. Ejekülatlar, sperma fraksiyonlarını 5 ayrı kap içerisine ayıran otomatik fantom (Equidame) kullanılarak alındı. Spermatozoa ve seminal plazmanın elde edilmesinde sadece 2. kapdan (spermatozoondan zengin fraksiyon) elde edilen sperma kullanıldı. Alınan sperma, final yoğunluk 50 × 106 spermatozoon/ml olacak şekilde aygırların kendi seminal plazmaları ve sulandırıcılar ile sulandırıldı. Equitainer içinde 24 saat saklamadan sonra, spermatozoonların hareket özellikleri bilgisayar destekli motilite analizörü ile degerlendirildi. Spermatozoa canlılığı CAM/PI (calcein AM / propidium iodide) ikili boyama yöntemi ile, membran bütünlüğü ise fluorometre yardımıyla ve Hoechst 33258 boyası kullanılarak tesbit edildi. Soğukta saklama sonrası, seminal plazma sulandırıcılara oranla daha düşük canlılık ve membran bütünlüğü değerleri gösterdi ve farklılıklar önemli bulundu. Ancak seminal plazma ve yağsız süt sulandırıcısından elde edilen toplam motilite ve ileri yönlü motilite oranları arasında farklılıklar anlamlı bulunmadı. En iyi toplam motilite, ileri yönlü motilite, VCL (velocity curve linear) ve DCL (distance curve linear) değerleri Tyrode solusyonu ile desteklenmiş yağsız süt sulandırıcısında elde edildi. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre; 1) spermanın, uzun süre seminal plazmaya maruz kalmasının spermatozoon canlılığı üzerine olumsuz etkisi olduğu, 2) yağsız süt glukoz sulandırıcısının spermatozoon canlılığı ve membran bütünlüğü üzerine iyi bir koruma sağladığı, fakat motilite için aynı durumun söz konusu olmadığı, 3) buna karşılık, Tyrode solusyonu ile desteklenmiş yağsız süt glukoz sulandırıcısının muhtemelen iyonik dengesinden dolayı spermatozoa motilitesinin devamında daha etkili olduğu gözlenmiştir.

This study was conducted to evaluate the effects of skim milk, skim milk extender supplemented with modified Tyrode´s medium, and seminal plasma (obtained from the sperm-rich fraction) on stallion sperm survival after 24 h cooled storage at 4 °C. Ejaculates from 3 Finnhorse stallions were used in this study. Ejaculates were collected by an automated phantom (Equidame) which separates fractions of semen into 5 cups. Only the second cup (sperm-rich fraction) was used to obtain spermatozoa and seminal plasma for the experiment. Semen was diluted with the stallion´s own second cup seminal plasma and the extenders to a final concentration of 50 × 106 sperm/ml. After 24-h cooled storage in Equitainer, spermatozoal motion characteristics were evaluated using a computerized motility analyzer. Spermatozoal viability was assessed by staining spermatozoa with CAM/PI (calcein AM / propidium iodide). Membrane integrity was evaluated using a fluorometer and staining with Hoechst 33258. After cooled storage, seminal plasma showed significantly lower viability and membrane integrity than the extenders and differences were significant, but total motility and progressive motility in seminal plasma and Kenney extender were not significantly different. The best total motility, progressive motility, VCL (velocity curve linear) and DCL (distance curve linear) values were observed in skim milk extender supplemented with Tyrode´s medium. The results of this study demonstrated that; 1) exposure to seminal plasma for long periods is detrimental to sperm survival, 2) skim milk glucose extender provides good protection for sperm viability and membrane integrity, but not for motility, 3) on the contrary, skim milk glucose extender supplemented with modified Tyrode´s medium is more effective in maintaining motility, presumably because of its ionic balance.