Hicrî İkinci Asırdan Onuncu Asra Kadar İran’da Şiilik Tarihi Çalışmalarında Nümismatik Kullanımı

Nümizmatik, en önemli tarihi belgelerden biri olarak, tarihteki dini gelişmeleri anlamada önemli bir rol oynamaktadır. Bu makale İran'da Şiiliğe yönelik tarihsel çalışmalarda Nümizmatik'in incelenmesine odaklanmaktadır (Hicri 2. yüzyıldan 10. yüzyıla). Bu bağlamda, makalede Numizmatik'in etkisi "Şii tarihinde yeni yorumların başlatılması", "Şii hükümetlerinin dini politikalarının açıklanması", "Şii yöneticilerinin dini eğilimlerinin belirlenmesi", "Dini değişimlerin ortaya çıkarılması (Sünnilikten Şiiliğe)" ve "Şiilik eğilimi olan yöneticilerin zamanının belirlenmesi" konuları çerçevesinde ele alınmış ve her konuda bazı örnekler verilmiştir. Betimsel analitik yöntem kullanılarak yapılan bu araştırmanın amacı, İran'daki Şii tarih çalışmalarında Nümizmatik'in rolünü ortaya koymaktır. Bu araştırmanın sonuçları Nümizmatik'in Şii tarih araştırmalarında etkili bir rol oynadığını göstermektedir.
Anahtar Kelimeler:

Nümizmatik, Şiilik, İran

The use of Numismatic in Shiism History Studies in Iran (From the second to the tenth century AH)

Numismatic, as one of the most important historical documents, plays an important role in understanding the religious developments in history. This article focuses on the study of Numismatic in the Historical Studies of Shiism in Iran (from 2th to 10th century AH). Based on this, the role of Numismatic in "Introducing new comments in Shiite history", "Explaining the religious policies of the Shiite governments", "Determining the religious tendencies of Shiite rulers", "Revealing religious changes (from Sunnism to Shiism)" and "Determining the time of the rulers who have tendency for Shiism" has been investigated and some examples have been provided for each. The aim of this study, which is conducted by using descriptive-analytical method, is to reveal the role of Numismatics in Shiite history studies in Iran. The results of this research show that Numismatic has an effective role in Shiite history Studies.

___

  • Abu al-Faraj Isfahani, Ali ibn Husayn, Maqātil aṭ-Ṭālibīyīn, translated by Javad Fazel, Tehran: Elmi,1339.
  • Alaedini, Bahram. Persian Coins: From Taherids to Khwarazmshahids, Tehran: Farhangsarayemirdashti,1394.
  • Amin Ameli, Seyyed Mohsen, Sirah of masuman, translated by Ali Hojjati kermani, Tehran: sorush,1376.
  • Bosworth, Clifford Edmund, The New Islamic Dynasties; A Chronological and Geneaogical Handbook, translated by Fereydun badreii, Tehran: Markaz e baz shenasi islam and iran, 1381.
  • Chelongar, Mohammad Ali & Seyyed Masoud Shahmoradi. Shiite Governments in History. Qom: Islamic Sciences and Culture Academy,1395.
  • Daftary, Farhad. The Ismai'lis: their history and doctrines. translated by Fereydun badreii. Tehran: nashr va pazhuhesh e farzan e ruz, 1376.
  • Ebn Athir, Ali ibn Mohammad. al-Kāmil fit-Tārīkh. translated by Abulgasem halat & Abbas khalili. Tehran:Elmi, 1371.
  • Ebn Batuteh, Mohammad ebn Abdollah. Riḥlat ibn Baṭūṭah. Tehran: Agah, 1376.
  • Emami, Mohammad Jafar. Shaane nozule ayate ghoran. Qom: Imam Ali school, 1385.
  • Haghighat (rafi), Abdulrafi. “Prim or Frim Mountainous capital of Alegharen and Alebavand (1&2)”. Gohar, 1356, no: 52, pp. 295-297 & no53, pp. 368-371.
  • Jaafarian, Rasul. Intellectual - Political life of Shiite Imams. Tehran: elm, 1390.
  • Jaafarian, Rasul. The history of shiism in Iran from the beginning to the establishment of the Safavid rule. Tehran: elm, 1388.
  • Kasravi, Ahmad. “Coin or an important historical document”, Armagan, 1311, no. 4, pp. 225-228.
  • Kasravi, Ahmad. The forgotten rulers. Tehran: Negah, 1385.
  • Khandmir, Ghiasoddin. Tarikh e Habiboseyr. Tehran: Khayyam, 1380.
  • Khezri, Seyyed Ahmad Reza & Abbas Ahmadvand. “The Position and Importance of the Coin in Abbasi's Invitation”. Tarikh e Islam and Iran, 1384, no: 77, pp. 45-65.
  • Khunji, Fadlullah. Tarikh-i-Alam-Ara-yi-Amini. Tehran: Miras e maktub, 1382.
  • Malekzadeh Bayani. “Coins of Hazrat e samenolaemeh”. Maaref e Islami, 1354, no. 21, pp. 39-54
  • Masudi, Ali ebn Hoseyn. Muruj al -zahab wa-maadin al-jawhar. translated by Abulgasim Payandeh. Tehran: Elmi wa Farhangi, 1374.
  • Matufi, Asadollah. Coins Tabarestan, Gorgan & Esterabad. Tehran: Pazineh, 1392.
  • Mirja'fari, Hosein. History of the Political, Social, Economic and Cuitural Changes in Iran During the Timurid and Turkman periods. Esfahan: University of Esfahan & Tehran: Samt, 1384.
  • Mosonsmith, John. The History of the Sarbadar Dynasty. translated by Yaghub Azhand. Tehran: Allame Tabatabai Cultural Center, 1361.
  • Mustawfi, Hamd –Allah. Nuzhat -al-qulub. Tehran, n.d.
  • Petrushcvskii, Ilgyapavlovich. Islam in Iran in the VII — XV centuries. translated by Karim Keshavarz. Tehran: Payam, 1363.
  • Ramezan, Atif Mansur Mohammad. Islamic coins and its importance in the study of history archeology and Islamic civilization. Cairo: Zahraoshargh, 2008.
  • Rezai Baghbidi, Hassan. The Islamic Coins of Iran: From the Beginning to the Rise of the Seljuqs. Tehran: Samt, 1393.
  • Ribah, Ishak Mohammad. The development of Islamic coins until the end of the Abbasid caliphate era. Amman: Dar knuz almarafa, 2008.
  • Roemer, Hans Robert. Persian auf dem Weg in die Neuzeit: Iranische Geschichte von 1350 - 1750. translated by Azar Ahanchi, Tehran: Tehran University, 1385.
  • Saberi, Hoseyn. A history of the Islamic Seats, Vol. II, Tehran: Samt, 1384.
  • Sajjadi, Sadigh, Al e Bavand, Encyclopaedia Islamica, Vol. I, under the supervision of Kazem Mousavi-Bojnourdi, Tehran: Center for the Great Islamic Encyclopedia,1374.
  • Sarfaraz, Aliakbar & Fereidoun Avarzamani. Iranian coins from the early beginning to Zand dynasty. Tehran: Samt, 1389.
  • Shahmoradi, Seyyed Masoud & Asghar Montazeri Algaeem. Political, cultural and social history of shiism in azerbaijan (from the beginning to the establhshment of the safavid rule). Qom, Research Institute of Hawzah and University, 1395.
  • Shariatzadeh, Seyyed Aliasgar. Coins of Iran. Malek Library and Museum Coin Collection, Tehran: Pazineh, 1393.
  • Soheyli Khansari, Ahmad. Sekke Valiahdi emam reza, 1354, Gohar, no.1, pp.78-79.
  • Stern, S.M. The first Ismaili Da'is in northwestern Iran and Khorasan and Transoxiana. translated by Fereydun badreii, Faculty of Literature and Humanities, University of Tehran, 1345, No.53, pp. 23-69.
  • Tabarasi, Fazl ebn Hasan, Biography of Fourteen Innocents, translated by Azizollah Atarodi,Tehran: Eslamiyyeh, 1390.
  • Tabari, Mouhamad ebn Jarir. Tarikh Tabari (Tarikh alomam wa'lmuluk). translated by Abulgasim Payandeh. Tehran: Asatir, 1375.
  • Taqqush, Mohammad Soheil. The Umayyad State. translated by Hojjatollah judaki, Qom, Research Institute of Hawzah and University, 1386.
  • Torabi Tabatabaii, Seyyed Jamal. “Aq qoyunlu coins And the basis of Safavid government unity in Iran”. Azerbaijan Museum Journal, no: 7, Tabriz: Museums Management Publications, 2535.
  • Torabi Tabatabaii, Seyyed Jamal. “Rasmol khatte oyguri And satiety in coinology”. Azerbaijan Museum Journal, no: 6, Tabriz, 1351.
  • Torabi Tabatabaii, Seyyed Jamal. Tabriz history according to coine and appendix. Tabriz: Author, 1384.
  • Torabi Tabatabaii, Seyyed Jamal. “Coins of Islamic Kings of Iran”. Azerbaijan Museum Journal, no: 5, 1350.
  • Vasigh, Mansureh. Shiism in Iran as narrated by historical coins. Ketab e mahe Tarikh wa Joghrafiya,1386, no. 114-115, pp. 90-97.
  • Vasigh, Mansureh. Dananir: The course of the dinar in the monetary history of Iran. Tabriz: Sotudeh, 1387.
  • Yaghubi, Ahmad ebn Eshak. Tarikh e Yaghubi. translated by Mohammad Ebrahim Ayati, Tehran: Elmi wa Farhangi, 1371.