Tıp fakültesi uzmanlık öğrencilerinde mobbingin depresyon belirti insidansına etkisi: Bir kohort çalışması

Amaç: Depresif bozukluklar sık görülmeleri ve kronikleşme riskleri nedeniyle önemli bir halk sağlığı sorunudur. Hekimlerde yoğun eğitim süreci ve zorlu çalışma koşulları nedeniyle sık görülmektedir. Depresyon gelişimi açısından önemli bir risk etmeni olan mobbinge de sağlık sektöründe oldukça sık rastlanmaktadır. Tıpta uzmanlık eğitimi alan hekimler hem depresyon hem de mobbing açısından risk altındadır. Bu çalışmanın amacı Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde mobbing ile depresyon düzeyleri değerlendirilen ve depresyon belirtisi olmayan tıpta uzmanlık öğrencilerinde, mobbing düzeyine göre bir yıl sonraki depresyon belirti insidansını değerlendirmektir. Yöntem: Kohort tipindeki bu araştırmaya 102 kişi katılmıştır (%63.0). Araştırmanın bağımlı değişkeni depresyon belirti varlığı olup Beck Depresyon Ölçeği ile değerlendirilmiştir. Temel bağımsız değişken mobbing düzeyidir ve başlangıç çalışmasında Leymann’ın Uyarlanmış Psikolojik Yılgınlık Ölçeği ile değerlendirilmiştir. Ayrıca mobbing algısı ve son bir yıldaki mobbing algısındaki değişim değerlendirilmiştir. Bağımlı ve bağımsız değişkenler arasındaki ilişki ki-kare testi ile değerlendirilmiştir. Bulgular: Depresyon belirti puan ortalaması 6.2±6.1, ortancası 4.5(0-25)’tir. Depresyon belirti insidansı %8.8’dir. Son bir yıl içinde mobbing algısı artanlarda depresyon gelişme riski azalan veya değişiklik olmayanlardan anlamlı düzeyde daha fazladır (p=0.003, RR=8.3, CI=2.69-25.41). Sonuç: Mobbing iş yaşamında beklenenden daha sık olabilir. Mobbingin belirlenmesi ve önlenmesi tıpta uzmanlık öğrencilerinde depresyon sıklığını azaltmada etkili olabilir.

Anahtar Kelimeler:

depresyon, yıldırı, tıpta uzmanlık öğrencisi, hekim

The effect of mobbing on the incidence of depressive symptoms among resident doctors in a medical faculty: A cohort study

Objective: Depressive disorders represent an important public health problem. They are common among physicians due to intense educational demands and difficult working conditions. One important risk factor for depression is mobbing: a common phenomenon among healthcare workers. Residents are also at risk of both depression and mobbing. The aim of this study was to evaluate incidences of depressive symptoms, during a year-long period, among residents who did not initially present with depression symptoms. Methods: One hundred and two doctors participated in this cohort study (response rate, 63.0%). The dependent variable of the study was depressive symptoms evaluated by the Beck Depression Inventory. Mobbing was the main independent variable and measured by the Turkish version of the Leymann Inventory of Psychological Terror. ‘Perception of mobbing’ and ‘the change of perception in one year’ were also evaluated. The relationship between independent and dependent variables was evaluated with the chi-square test. Results: The mean value of depressive symptoms was 6.2±6.1 and the median was 4.5(0-25). The incidence of depressive symptoms was 8.8%. The risk of depression was higher among the residents with increased perception of mobbing in the past year (p=0.003, RR=8.3, CI=2.69-25.41). Discussion: Mobbing may exist much more than expected in occupational life. So, specifying and preventing mobbing may decrease the frequency of depression among resident doctors.

Keywords:

depression, mobbing, resident doctors, physician,

PDF

___

1. Öztürk OM, Uluşahin A. Ruh sağlığı ve bozuklukları I. Onikinci Baskı. Ankara2014.
2. Kalaça S. Ruh Sağlığı Sorunları-KıSA Anketi. In: B Ünal, Ergör G, editors. Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 909. Ankara2013. p. 235.
3. Mathers C, Boerma T, Doris MF. The global burden of disease: 2004 update. Switzerland: World Heath Organization; 2008.
4. Elliott L, Tan J, Norris S. The Mental Health of Doctors, A Systematic Literature Review. Beyond Blue Limited 2010.
5. Mata DA, Ramos M, Bansal N, Khan R, Guille C, Di Angelantoni E, et al. Prevalence of Depression and Depressive Symptoms Among Resident Physicians A Systematic Review and Meta-analysis. JAMA. 2015;314(22):2373-83.
6. Buğdaycı R, Kurt AÖ, Öner S. Mersin İli’nde Pratisyen ve Uzman Hekimlerde Depresyon Sıklığı ve Etkileyen Faktörler. Toplum Hekimliği Bülteni. 2007;26(1):32-6.
7. Demir F, Ay P, Erbaş M, Özdil M, Yaşar E. İstanbul’da Bir Eğitim Hastanesinde Çalışan Tıpta Uzmanlık Öğrencilerinde Depresyon Yaygınlığı ve İlişkili Etkenler. Türk Psikiyatri Dergisi. 2007;18(1):31-7.
8. Demiral Y, Akvardar Y, Ergör A, Ergör G. Üniversite Hastanesinde Çalışan Hekimlerde İş Doyumunun Anksiyete ve Depresyon Düzeylerine Etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Degisi. 2006;20(3):157-64.
9. Demirpençe N. Bir Tıp Fakültesi Tıpta Uzmanlık Öğrencilerinde Yıldırının Depresyon Belirti Sıklığına Etkisi [Uzmanlık Tezi]. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi; 2016.
10. Mayda A, Yıldırım S, Gündeş Ş, Genç E, Erbaş M. AİBÜ Düzce Tıp Fakültesi Araştırma Görevlilerinde Depresyon Ve Öfke Durumunun İşyerinde Maruz Kaldıkları Şiddetle İlgisi. Sağlık ve Toplum. 2005;15(4):52-6.
11. Başpınar R, Cihan F, Kutlu R. Tıpta Uzmanlık Öğrencisi Hekimlerde Depresyon Sıklığı ve Etkileyen Faktörlerin Değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniv Tıp Derg. 2016;7(25):1-9.
12. Davenport N, Schwartz RD, Elliott GP. Mobbing: İşyerinde Duygusal Taciz (çeviren Osman Cem Önertoy) 2. bsk. Sistem Yayıncılık, İstanbul. 2003:4-5, 17, 67-70.
13.Leymann H. The Content and Development of Mobbing at Work. European Journal of Work and Organizational Psychology. 1996;5(2):165-84.
14. Yiğitbaş Ç, Deveci SE. Sağlık Çalışanlarına Yönelik Mobbing. Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi. 2011;11(42):23-8.
15. Di Martino V. Workplace Violence in the Health Sector. Country Case Studies Brazil, Bulgaria, Lebanon, Portugal, South Africa, Thailand, and an Additional Australian study: Synthesis Report. ILO/ICN/WHO/PSI, Geneva. 2002.
16. Çamcı O, Kutlu Y. Kocaeli’nde Sağlık Çalışanlarına Yönelik İşyeri Şiddetinin Belirlenmesi. Journal of Psychiatric Nursing. 2011;2(1):9-16.
17. Özen Çöl S. İşyerinde Psikolojik Şiddet: Hastane Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. Çalışma ve Toplum. 2008;4:107-34.
18. Yıldız S, Eliş Yıldız S. Bullying ve Depresyon Arasındaki İlişki: Kars İlindeki Sağlık Çalışanlarında Bir Araştırma. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2009;8(15):133-50.
19. Kılıç N. Sağlık Çalışanlarında Mobbing Algısı ve İş Doyumunun Belirlenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi; 2013.
20. Aykut G, Mercanoğlu Efe E, Bayraktar S, Şentürk S, Başeğmez İ, Özkumit Ö, et al. Mobbing Exposure of Anaesthesiology Residents in Turkey. Turk J Anaesthesiol Reanim. 2016 (44):177-89.
21. Şahin B, Cetin M, Cimen M, Yildiran N. Assessment of Turkish junior male physicians’ exposure to mobbing behavior. Croat Med J. 2012 (53):357-66.
22. Yıldırım D, Yıldırım A. Sağlık Alanında Çalışan Akademisyenlerin Karşılaştıkları Psikolojik Şiddet Davranışları ve Bu Davranışların Etkileri. Turkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences. 2010;30(2):559-70.
23. Loerbroks A, Weigl M, Li J, Glaser J, Degen C, Angerer P. Workplace Bullying and Depressive Symptoms: a Prospective Study Among Junior Physicians in Germany. Journal of Psychosomatic Research. 2015;78:168-72.
24. Pranjic N, Males-Bilic L, Beganlic A, Mustajbegovic J. Mobbing, Stress, and Work Ability Index among Physicians in Bosnia and Herzegovina: Survey Study. Croatian Medical Journal. 2006;47:750-8.
25. Quine L. Workplace Bullying in Junior Doctors: Questionnaire Survey. BMJ. 2002;324:878-9.
26. Sun T, Gao L, Li F, Shi Y, Xie F, Wang J, et al. Workplace violence, psychological stress, sleep quality and subjective health in Chinese doctors: a large crosssectional study. BMJ Open. 2017 (7):017182.
27. Theorell T, Hammarström A, Aronsson G, Traskman Bendz L, Grape T, Hogstedt C, et al. A Systematic Review Including Meta-analysis of Work Environment and Depressive Symptoms. BMC Public Health. 2015;15:738.
28. Gullander M, Hogh A, Hansen AM, Persson R, Rugulies R, Kolstad HA, et al. Exposure to Workplace Bullying and Risk of Depression. JOEM. 2014;56(12):1258-65.
29. Bardakçı E. Bir Üniversite Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Yaşadığı Mobbingin Ruhsal Sağlıklarına Etkisi [Yüksek Lisans Tezi]. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi; 2014.
30. Hisli N. Beck Depresyon Envanteri'nin Üniversite Öğrencileri İçin Geçerliği, Güvenirliği. Psikoloji Dergisi. 1989;7(23):3-13.
31. Körükcü Ö, Bulut O, Tuzcu A, Bayram Z, Öztürk Türkmen H. An Adaptation of Leymann Inventory of Psychological Terror to Health Science Programs in Turkey. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2014;15:335-43.
32. Pinar T, Acikel C, Pinar G, Karabulut E, Saygun M, Bariskin E, et al. Workplace Violence in the Health Sector in Turkey: A National Study. Journal of Interpersonal Violence. 2015:1-21.
33. Keser Özcan N, Bilgin H. Türkiye’de Sağlık Çalışanlarına Yönelik Şiddet: Sistematik Derleme. Turkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences. 2011;31(6):1442-56.
34. Acik Y, Deveci E, Gunes G, Gulbayrak C, Dabak S, Saka G, et al. Experience of workplace violence during medical speciality training in Turkey. Occupational Medicine. 2008;58:361–6.
35. World, Health, Organization. Depression and Other Common Mental Disorders: Global Health Estimates. Geneva: Licence: CC BY-NC-SA3.0 IGO.; 2017.
36. Doğan O. Psikiyatrik Epidemiyoloji. Sivas: Esform Ofset; 2011
37. Yüksel N. Ruhsal hastalıklar. Üçüncü baskı. Ankara: Nobel Tıp Kitabevleri; 2006.
38. Center C, Davis M, Detre T, Ford DE, Hansbrough W, Hendin H, et al. Confronting Depression and Suicide in Physicians. JAMA. 2003;289(23):3161-6.