65 Yaş ve Üstü Bireylerin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının Kronik Hastalıklarla İlişkisi

Amaç: Bu araştırma, 65 yaş ve üzeri bireylerde sağlık alışkanlıklarının kronik hastalıklara göre farklılıklarının incelenmesi amacıyla planlanmıştır. Yöntem: Kesitsel ve tanımlayıcı tipte bir araştırmadır. İzmir Gaziemir 3 No’lu Gazikent Aile Sağlık Merkezi 13 No’lu birimine kayıtlı olan tüm 65 yaş ve üzeri bireyler (n= 300) araştırma grubunu oluşturmuştur. Çalışmaya katılmaya onay vermeyen 3 kişi çalışma dışı bırakılarak 297 kişi ile çalışma tamamlanmıştır. Verilerin toplanmasında Anket Formu ve Sağlıklı Yaşam Tarzı Ölçeği (SYTÖ) kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde Varyans analizi, Student t testi, Mann-Whitney U testi ve Kruskall Wallis testi kullanılmıştır. Bulgular: Katılımcıların yaş ortalaması 71,9±6,5 (65-94)’dır ve %84,2’sinin en az bir kronik hastalığı vardı. SYTÖ toplam puan ortalaması 141±20 idi. En düşük puan ortalaması fiziksel aktivite alt grubundan elde edildi. Kronik hastalığı olanların SYTÖ genel ve alt grup puan ortalamaları anlamlı düzeyde düşük idi (p<0,05). SYTÖ puan ortalamaları ile yaşlıların alışkanlıkları, sosyo-demografik ve klinik özellikleri arasında anlamlı düzeyde farklılık bulundu (p<0,05). Sonuç: Bu çalışmada yaşlılar arasında kronik hastalığın oldukça yaygın olduğu ve bu grubun sağlıklı yaşam alışkanlıklarını sürdürmede zorlandıkları belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

kronik hastalıklar, sağlıklı yaşam tarzı, Geriatri

The Relationship Between Chronic Diseases and Healthy Lifestyle Behaviors of Individuals 65 Years and Older

Aim: This study is designed to examine the differences in health habits among individuals aged 65 and over, based on chronic diseases. Method: All individuals aged 65 and over registered to Unit 13 of Gazikent Family Health Center No. 3 in Gaziemir, Izmir constitute the study group. There were 300 eligible individuals and three of them rejected to participate and the study was completed with 297 participants. Data were collected with Questionnaire Form and Healthy Lifestyle Scale (HLSS). Data were analyzed with Variance analysis, Student t test, Mann-Whitney U test and Kruskall Wallis analysis. Results: The average age of the elderly is 71.9 ± 6.5 (65-94) and 84.2% of them had at least one chronic disease (CD). Mean total HLSS score was 141 ± 20. The lowest mean score was obtained from the physical activity subgroup. HLS general and subgroup mean scores of those with CD were significantly lower (p<0.05). A significant difference was found between mean scores of HLSS and habits, socio-demographic and clinical characteristics (p <0.05). Conclusion: In this study, it was determined that CD is quite common among the elderly and this group has difficulties in maintaining healthy lifestyle.

Keywords:

chronic disease, healthy lifestyle, Geriatrics,

PDF

___

1. Suzman R, Beard JR, Boerma T, Chatterji S. Health in an Ageing World-What Do We Know?, Lancet. 2015; 385( 9967):484-486.
2. Karadakovan A. Yaşlı Sağlığı ve Bakım. 1. Baskı, İstanbul, Akademisyen Tıp Kitapevi. 2014; 123-160.
3. World Health Organization-WHO. Noncommunicable diseases progress monitor 2017. https://apps.who.int/iris/bitst-ream/handle/10665/258940/9789241513029- eng.pdfsequence=1. (AD: 03.10.2022).
4. World Health Organization-WHO. Noncommunicable diseases country profiles 2018. file:///C:/Users/USER/Downlo- ads/9789241514620-eng.pdf. (AD: 03.10.2022).
5. World Health Organization-WHO. Global health estimates 2013: deaths by cause, age, sex and regional grouping, 2000-2012, In: World Health Organization, Global health estimates Geneva, http://www.who.int/healthinfo/global_burden_disease/en.(AD:08.09.2022)
6. Durna, Z. Kronik Hastalıklar ve Önemi. Durna Z.(Ed.), Kronik hastalıklar ve bakım İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri. 2012; 1-7.
7. Kumsar KA, Yılmaz TF. Kronik Hastalıklarda Yaşam Kalitesine Genel Bakış. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2014; 2(2):62-70.
8. Newsom JT, Huguet N, McCarthy MJ et al. Health Behavior Change Following Chronic Illness in Middle and Later Life. J Gerontol B Pscychol Sci Soc Sci. 2012; 67(3): 279–288.
9. Altındiş M. Yaşlılarda Güncel Sağlık Sorunları ve Bakımı. İstanbul Tıp Kitapevi. 2013; 97-110.
10. Tel H, Tay BN, Canbay M, Akaya İ, Yalçınkaya S. Kronik Fiziksel Hastalıklı Yaşlılarda Yeti Yitimi ve Depresyon. F.N. Hem Derg. 2014; 22 (2): 69-75.
11. Walker SN, Hill-Polerecky DM. Psychometric Evaluation of The Health Promoting Lifestyle Profile II. University of Nebraska Medical Center, 1996. https://www.unmc.edu/nursing/docs/HPLPII_Abstract_Dimensions pdf.(AD:09.09.2022)
12. Bahar Z, Beşer A, Gördes N, Ersin F, Kısal A. Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II’nin Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2008;12:1-13.
13. World Health Organization-WHO. World Report on Ageing and Health 2015, http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/186463/1/9789240694811_eng.pdf.(AD:01.10.2022)
14. Gülbayrak C, Açık Y, Oğuzöncül AF, Deveci SE, Ozan AT. Yenimahalle Eğitim Araştırma Sağlık Ocağına Başvuran Yaşlılarda Kronik Hastalıkların Sıklığı Ve Maliyeti. The Eurasian Journal of Medicine. 2003; 35: 7-12.
15. Dudak AH, Çakıl E, Aykut M, Çetinkaya F, Günay O, Öztürk Y. Kayseri İl Merkezindeki Yaşlıların Mediko-Sosyal Sorunları Ve Yaşam Memnuniyetlerini Etkileyen Faktörler. Turkish Journal of Geriatrics. 2006; 9 (4): 202-212.
16. Softa HK, Bayraktar T, Uğuz C. Yaşlı bireylerin algılanan sosyal destek sistemleri, sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörler. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi. 2016; 9(1): 1-12.
17. Vallis M, Baggley DL, Sampalli T et al. Integrating Behaviour Change Counselling into Chronic Disease Management: A Square Peg İn A Round Hole? A System-Level Exploration in Primary Health Care. Public Health. 2019; 175: 43-53.
18. Smith SA, Ansa B. A Systematic Review of Lifestyle Interventions For Chronic Diseases in Rural Communities. JGPHA. 2016; 5(4): 304-10.
19. Allagrante JP, Wells MT, Peterson JC. Interventions to Support Behavioral Self-Management of Chronic Diseases. Annu Rev Public Health. 2019. 40:127–46.
20. Sell KA, Amella EJ, Andrews JA, Mueller M & Wachs J. Use of Social Cognitive Theory To Assess Salient Clinical Research in Chronic Disease Self-Management For Older Adults:An Integrative Review. Open Journal of Nursing. 2016; 6: 213-228.
21. Vallis M, Baggley DL, Sampalli T et al. Integrating Behaviour Change Counselling into Chronic Disease Management: A Square Peg in a Round Hole? A System-Level Exploration in Primary Health Care. Public Health. 2019; 175: 43-53.
22. Annaç S. Koroner Arter Hastalığı Olan Bireylerde Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ve Yaşam Kalitesinin İncelenmesi. Hasan Kalyoncu Üniversitesi. SBE. Yüksek Lisans tezi. Gaziantep, 2018.https://hdl.handle.net/20.500.11782/1766. (AD:15.10.2022)
23. Küçükberber N, Özdilli K, Yorulmaz H. Kalp Hastalarında Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ve Yaşam Kalitesine Etki Eden Faktörlerin Değerlendirilmesi: Anadolu Kardiyoloji Dergisi. 2011; 11: 619-626.
24. Kuru N, Piyal B. Gülhane Askeri Tıp Akademisi Eğitim Hastanesi’ne Başvuran Koroner Arter Hastalığı Tanılı Bireylerin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının Belirlenmesi. TAF Preventive Medicine Bulletini. 2012; 11(3): 287-298.
25. Savaşan A, Ayten M, Ergene O. Koroner Arter Hastalarında Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ve Umutsuzluk. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi. 2013; 4(1): 1-6.
26. Kent K, Johnson JD, Simeon K, Frates EP. Case Series in Lifestyle Medicine: A Team Approach To Behavior Changes. AJLM. 2016; 10(6):388-397.