Mualla BALABAN, Güneş UÇAR, Ethem UĞUR

Önemli meşe ve kayın türlerinin asiditeleri

Odunun asiditesi; metallerde korozyona, odunda renklenmelere yol açması, sentetik tutkalların sertleşmesi üzerine olan olumsuz etkileri, odun emprenye maddeleri üzerine olan etkileri ve bazı öteki etkileri ile büyük bir teknik öneme sahiptir. Araştırmada, Belgrad Ormanında yetişen Quercus frainetto (öz ve diri odun ayrımı yapılarak) ve Fagus sylvatica odunlarının soğuk .su ve sıcak su pH değerleri ile birlikte bağlı, serbest ve toplam asiditeleri mili ekivalent mol cinsinden belirlenmiştir. Ayrıca, bu türlerin ekstrakte edilmiş odunlarında da benzer yöntemler uygulanmış ve odunun asıl bileşenlerinin ve özellikle ekstraktif maddelerinin asiditeye katkıları ortaya konmaya çalışılmıştır. İncelenen türlerin asidik karakterde olduğu belirlenmiş ve asiditede ilk sırayı meşe öz odunu alırken, bunu meşe diri odunu ve kayın odunu izlemiştir. Soğuk su pH değeri ile odundaki serbest asitler, sıcak su ve 0.1 M sodyum asetat (CH3C00Na) çözeltisi İle odundaki bağlı ve toplam asitler tayin edilmiştir. Ayrıca, bu ekstreler ayarlı baz çözeltisi ile titre edilerek ekivalent noktaları belirlenmiş ve her üç örneğin bağlı ve serbest asiditeleri mili ekivalent mol cinsinden hesaplanmıştır. Sırasıyla alkol-benzen ve alkol çözücüleriyle ekstrakte edilmiş olan odun örneklerinde de soğuk su, sıcak su ve 0.1 M CH3C00Na çözeltilerindeki pH değerleri ve asit ekivalentleri incelenmiş ve bu değerler ekstrakte edilmemiş odun ile kıyaslandığında daha düşük oldukları görülmüştür. Ayrıca incelenen odunların alkol-benzen ve alkol ekstrelerinin pH değerleri ve asit mili ekivalentleri de belirlenmiştir. Her üç tip örneğin alkol-benzen ve alkol ekstrelerinin pH değerlerinin oduna kıyasla belirgin ölçüde düşük oldukları saptanmıştır.

The acidity of important beech and species

The corrosion of metals in contact with wood, discoloration of wood itself, undesirable effects on wood preservatives and the curing of the synthetic resins especially glues in fiberboards, particleboards and some other effects could be traced back to the acidity of wood. Thus, this phenomenon is of a great importance in the wood utilization. In this study, two important industrial wood species , Quercus frainetto and Fagus sylvatica grown in Belgrad Forest in Turkey were investigated with respect to free, bound and total acidity of wood. Cold and hot water extracts were taken to determine the free and bound acidity respectively. The extraction with 0.1 M CH3C00Na solution delivered the total acidity. The wood samples extracted with alcohol-benzene and alcohol solvents successively were investigated according to the same methods. They showed much lower acidity than those of unextracted wood. Additionally, the wood extractives were isolated and their contribution to the wood acidity was estimated. According to the results the oak heartwood exhibited most acidic character. The extractive material played a subordinate role in the total acidity of beech wood, whereas nearly half of the acidity in oak wood originated from the extracts especially tannins.

PDF

___

1. Grey, V.R., The acidity of wood, J. Inst. Wood Sci. 1, 58-64,1958.
2. Krilov, A. and W.H. Lasander, The acidity of heartwood andsapwood in some Eucalyptus species, Holzforschung 42(4), 253-258, 1988.
3. Sandermann, W. Und M. Rothkamm, Über die Bestimmung der pHwerte von Handelshölzern und deren Bedeutung für die praxis,Holz als Roh-und Werkstoff, 17, 433-440,1959.
4. Packman, D.F., The acidity of wood, Holzforschung, 14(6), 178-183, 1960.
5. Mizumachi, H., H. Morita, Activation energy of the curing reactionof phenolic resin in the presence of woods, Wood Science 7(3),256-260, 1975.
6. Johns, W.E., K.A. Niazi, Effect of pH and buffering capacity ofwood on the gelation time of urea-formaldehyde resin, Wood andFiber, 12(4), 255-263, 1981.
7. Sandermann, W., U. Gerhardt und G. WeiBmann, Untersuchungenüber flüchtige organische sauren in einigen holzarten, Holz alsRoh-und Werkstoff, 28, 59-67, 1970.
8. Roffael, E., W. Rauch, Extrakstoffe in eiche und ihr einfluB aufverleimbarkeit mit alkalishen phenol-formaldehydharzen, Holz alsRoh-und Werkstoff, 32, 182-187, 1974
9. McNamara, W.S., C.E. Sullivan, J.C. Higgins, PH measurementson northeastern woods, Wood Science, 3, 1970.
10. Balaban, M., N. Yılgör, The acidity of hardwoods and softwoodsgrown in Turkey, Holz als Roh-und Werkstoff, 53, 332, 1995.
11. Choon, K.K., E. Roffael, The acidity of five hardwood species,Holzforschung, 44,1, 53-58, 1990
12. Matteoli, U., G. Menchi, G. Staccioli, U. Tamburuni, Acid groupsstructure in wood as shown using selective reduction, Holz alsRoh-und Werkstoff, 50, 438-440, 1992.
13. Timell, T.E., The acyl groups in wood, Svensk Papperstidn. 60,762-766, 1957.
14. Staccioli, G., U. Tamburuni, Free carboxyl groups in wood, Holzals Roh-und Werkstoff, 48, 1990.
15. Landi, L., G. Staccioli, The acidity of wood and bark, Holz als Roh-und Werkstoff, 50(6), 238, 1992.
16. Subramanian, R.V., K.N. Somasekharan, W.E. Johns, Acidity ofwood, Holzforschung, 37, 117-120, 1983.
17. Uğur, E., Önemli kayın ve mefle türleri odunlar›n›n asiditesininincelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, ‹.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü,1997.
18. TAPPI STANDARDS, Standard Method Related in Pulp and Paper,Tappi Pres Atlanta, Georgia, 1992.