Şeref KILIÇ, Suat ŞENOL, Fatih EVRENDİLEK

Evaluation of land use potential and suitability of ecosystems in Antakya for reforestation, recreation, arable farming and residence

Yerel yönetimler tarafından alınacak arazi kullanım kararlarının, doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı ve yönetimi ilkeleri ile uyumlu halde olması gereklidir. Bu çalışmada, Antakya çevresinde 4891 ha alana sahip 27 arazi haritalama biriminin, (1) ağaçlandırma-rekreasyon, (2) kentsel yerleşim ve (3) işlemeli tarım olmak üzere üç farklı arazi kullanım tipi için kullanım potansiyelinin ve uygunluğunun değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla arazi uygunluk değerlendirmesi, toprak ve arazi verileri, ŞENOL Arazi Değerlendirme Sistemi ve PC uyumlu ILSEN paket programı kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Çalışma sonucunda Antakya'nın batısında ve kuzeyinde toplam 478 ha alanın gelecekte yerleşime açılabilecek nitelikte olduğu belirlenmiştir. Bu nedenle verimli Amik Ovasına doğru olan kentsel büyümenin engellenerek, önerilen yeni alanlara kaydırılması gerekmektedir. Ağaçlandırma ve rekreasyona uygun alanların büyük bir çoğunluğunun Antakya'nın kuzeyinde ve kuzeybatısında yer aldığı ve toplam 1511 ha alana sahip olduğu saptanmıştır. Bu çalışmada da amaçlandığı gibi, hem doğal kaynakların sürdürülebilir verimliliğine bağlı faydaların hem de sürdürülebilir olmayan arazi kullanımlarına bağlı çevresel bozulmaların sayısallaştırılması, karar vericilerin, arazilerin şimdiki ve gelecek kuşakların ihtiyaçlarını karşılamada kapasitelerine göre kullanıldıklarından emin olmalarına yardımcı olacaktır.

Antakya ekosistemlerinin ağaçlandırma, rekreasyon, tarım ve konut için arazi kullanım potansiyeli ve uygunluğunun değerlendirilmesi

It is essential that land use decisions made by local administrations be compatible with sustainable use and management principles of natural resources. In this study, we evaluated the use potential and suitability of 27 land mapping units of 4,891 ha in Antakya for three different land use types: (1 ) recreation- reforestation, (2) residence and (3) arable farming. For this purpose, land suitability evaluation was carried out using soil and land data, the ŞENOL land evaluation system, and a PC compatible ILSEN software package. The study showed that a total of 478 ha of land had the potential for residential use in the west and north of Antakya. The urban growth of Antakya needs to be directed accordingly to these recommended areas instead of to the prime farmlands of Amik plain. It was determined that the majority of the land suitable for reforestation and recreation uses were in the north and north-west of Antakya, and their total land area was 1,511 ha. The quantification of both expected benefits due to sustained productivity of natural resources and environmental degradation due to unsustainable land uses assists decision makers in ensuring that land is used according to its capacity to satisfy human needs for present and future generations.

PDF

___

De la Rosa, D., J.A. Moreno, L.V. Garcia and J. Almorza. 1992. MicroLEIS: A microcomputer-based Mediterranean land evaluation information system. Soil Use Manage. 8: 89-96. Dinç, U. and S. Şenol, 1997. Toprak Etüd ve Haritalama, Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları, Genel Yayın No: 161, Ders Kitapları Yayın No: 50, Adana. Evrendilek, F. and Doygun, H. 2000. Assessing major ecosystem types and the challenge of sustainability in Turkey. Environmental Management 26(5): 479-489. Evrendilek, F. and Ertekin, C. 2002. Agricultural sustainability in Turkey: integrating food, environmental and energy securities. Land Deg. a Develop. 13(1): 61-67. FAO, 1977. A Framework for Land Evaluation, International Institute for Land Reclamation and Improvement/ILRI, Publication 22, Wageningen, The Netherlands, 87 p. Gündoğan, R. 1993. Çeşitli Arazi Değerlendirme Yöntemlerinin Arazi Toplulaştırma Çalıışmalarında Kullanılma Olanakları. Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, p. 179. Meijerink, A.M., C.R. Valenzuela and A. Stewart (Editors). 1988. ILWIS: The integrated land and watershed management information system. ITC Publication number 7. International Institute for "■'" Aerospace Survey a Earth Science (ITC), Enschede. Mermut, A., M. Basal, V. Katkatand M. Yüksel. 1989. Marmara Bilimsel ve Endüstriyel Araştırma Enstitüsü Arazisi Alan Kullanım Planlaması. Türkiye Toprak ilmi Derneği, 10. Bilimsel Toplantı Tebliğleri, No: 5-, Ankara, pp. 1-13. Pişkin, Ö. 1985. Suriye'nin Kuzeybatısının ve Hatay'ın Jeoloji Haritası. Ophiyolitler üzerinde araştırma yapan grup. Genove Üniversitesi. Mineraloji Bölümü. Rossiter, D.G. and A.R. Van Wambeke. 1995. Automated Land Evaluation System: ALES Version 4.5 User's Manual. SCAS Teaching Series No. T93-2 Revision 5. Cornell University, Department of Soil, Crop S Atmospheric Science, Ithaca, NY. Şenol, S. 1983. Arazi Toplulaştırma Çalışmalarında Kullanılabilir Niceliksel Yeni Bir Arazi Dereceleme Yönteminin Geliştirilmesi Üzerine Araştırmalar. Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, p. 122. Şenol, S., i. Yeğingil, U. Dinç, 0. Dinç and N. Öztürk. 1991. Potential land use planning of the Harran Plain. TÜBİTAK Tarım ve Ormancılık Araştırma Grubu, Soils of the Harran Plain, Proje No: TOAG-534, Ankara, pp. 47-57. Şenol, S. 1994. Bilgisayar Destekli Bir Model Yardımıyla Göksu Deltası Topraklarının Tarımsal Kullanıma Uygunluk Sınıflaması. Tr. J. of Agriculture and Forestry. 18(5): 437-443. Şenol, S. and Y. Tekeş. 1995. Arazi Değerlendirme ve Arazi Kullanım Planlaması Amacıyla Geliştirilmiş Bir Bilgisayar Modeli. Türkiye Toprak ilmi Derneği, ilhan Akalan Toprak ve Çevre Sempozyumu, Yayın No: 7, Cilt 1, Ankara, pp. 204-210. Şenol, S.. Ş. Kılıç, M. Aydın, U. Dinç, L. Başayiğitand H.H. Tekin. 1999. Antakya ili Çevresinin Şimdiki Arazi Kullanım Durumu ve İdeal Arazi Kullanım Planlaması. TÜBİTAK, Tarım ve Omancılık Araş. Grubu, Proje No: T0GTAG-1618, Ankara. Yücel, M. 1995. Doğa Koruma Alanları ve Planlaması. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Genel Yayın No: 104, Adana. Wall M.K., F. Evrendilek, T. West, S. Watts, D. Pant, H. Gibbs and B. McClead. 1999. Assessing terrestrial ecosystem sustainability: usefulness of regional carbon and nitrogen models. Nature a Resources 35(4): 20-33. Wood, S.R. and FJ. Dent. 1983. LECS: a land evaluation computer system. AGOF/INS/78/006. Vols. 5 (Methodology) a (User's Manual), Ministry of Agriculture, Government of Indonesia, Bogor.