Bazı Buğday (Triticumspp.) Melezlerinde Karapasa (Puccinia graminis tritici Eriks. and Henn.) Dayanıklılık ile Morfolojik Özellikler Arasındaki İlişkiler

Bu araştırma, ıslah çalışmalarında karapas (Puccinia graminis tritici Eriks. and Henn.) hastalığına dayanıklı hatlarınsaptanmasında hastalık testlerinin yanında, dominant morfolojik özelliklerinden de markör olarak yararlanma olanaklarını belirlemekamacıyla yürütülmüştür.Melezlemede 9u dayanıksız, 4ü dayanıklı olmak üzere toplam 13 tür kullanılmıştır. Paslara dayanıklılığın, fide ve olgun dönemdefarklı genetik yapıya sahip olması nedeniyle çalışmalar bu iki dönem için ayrı olarak yürütülmüş; incelenen dominant morfolojiközellikler bakımından, fide döneminde yaprak rengi, kulakçık rengi ve yaprak mumluluğunun; olgun dönemde ise tane kavuzluluğu,başak ekseni kırıcılığı ve kılçık dişliliğinin karapasa dayanıklılıkta markör özellik olarak kullanılabileceği belirlenmiştir.

Relationships Between Stem Rust (Puccinia graminis tritici Eriks. and Henn.) Resistances and Morphological Traits in Some Wheat (Triticumspp.) Hybrids

This research was carried out to determine whether dominant morphological features could be used instead of diseasetests as markers of lines resistant to stem rust (Puccinia graminis tritici Eriks. and Henn.). Of the 13 species used as material in thehybridization program, 9 were non-resistant and 4 were resistant. Experiments were carried out separately, because of the differentgenetic structure in seedling resistance and adult resistance. It was determined that in view of the morphological charactersexamined; auricle colour, leaf colour and leaf waxiness in seedling resistance, and grain glumaceouss, spike brittleness and awndentiness in adult resistance were dominant and they can be used in stem resistance studies as marker characters.

PDF

___

1.Nanda, G.S., Nityagopal, A., and Gill, K.S., Genetic Analysis ofYellow and Brown Rust Interaction with Certain Aspects ofPhysiology, Quality, and Yield Components in T. aestivum. Proc.6th Int. Genet. Symp., Kyoto, Japan, pp: 291-296, 1983.
2.Levy, A.A. and Feldman, M., Ecogeographical Distribution ofHMW Glutenin Alleles in Populations of the Wild Tetraploid WheatT. turgidumvar. dicoccoides.Theor. and Appl. Genet. 75. pp:651-658, 1988.
3.Sehnalova, J. and Kostkanova, E., Quality and Resistance to Rustsin Selected Set of T. dicoccumSchrank. Scienta AgriculturaeBohemoslovaca, 22, pp: 181-187, 1990.
4.Özgen, M., Kınacı, E. ve Kün, E., Buğday-AegilopsüzerindeAraştırmalar. Türkiye Tahıl Simpozyumu. Bursa, 6-7 Ekim 1987,Toprak Mahsulleri Ofisi Altınova Tarım İşletmesi MüdürlüğüMatbaası, 405-414, Ankara. 1987.
5.Özgen, M. ve Kınacı, E., Bitkilerde Hastalıklara Dayanıklılık,Dayanıklılık Islahı Yöntemleri ve Yeni Gelişmeler. Buğday ve MısırHastalıkları Semineri 25-29 Mart 1985 Ankara, 69-86, ORZAMatbaası, Ankara. 1985.
6.Hogenboom, N. G., Economic Importance of Breeding for DiseaseResistance. Durability of Disease , Edited by T. H. Jacobson andJ. E Parlevliet, pp: 5-9, Kluwer Academic Publishers, TheNetherlands. 1993.
7.Broers L. H. M., Breeding for Practical Resistance in Wheat toStripe Rust Durability of Disease Resistance, Edited by T. H.Jacobs and J. E. Parlevliet. Kluwer Academic Publishers, TheNetherlands, pp: 179-183, 1993.
8.Danial, D. L. and Krigwi, F. M., Lack of Durability of Resistance toCereal Rust in Wheat When Selection if for Complete Resistance.Aspects of Durable Resistance in Wheat to Yellow Rust, pp: 19-21, Kenya, 1994.
9.De Wit P. J. G. and Van Kan, J. A. L., Is Durable ResistanceAgainst Fungi Attainable Through Biotechnical Procedures?Durability of Disease Resistance, Edited by T. H. Jacobs and J. E.Parlevliet, pp: 57-71, Kluwer Academic Publishers, TheNetherlands. 1993.
10.Bai, D., Scoles, G., S. and Knott, D. R., Transfer of Leaf Rust andStem Rust Resistance Genes from T. aristatumto Durum andBread Wheats and Their Molecular and Cytogenetic Localization.Genome, 37, pp: 410-418, 1994.
11.Damania, A. B., Pecetti, L., and Janga, S., Evaluation for UsefulGenetic Traits in Primitive and Wild Wheats. Wheat GeneticResources, Edited by J. P. Srivastava and A. B. Damania, pp: 57-64, 1990.
12.Levy, A. A. and Feldman, M., Genetics of Morphological Traits inWild Wheat, T. turgidumvar. dicoccoides.Euphytica, 40, pp:275-281, 1989.
13.Feldman, M. and Sears, E. R., The Wild Gene Resources of Wheat.Scientific American, 244, 1, pp. 102-112, 1981.
14.Kihara, H., Yamashita, K., and Tanaka, M., Wheats and ItsRelatives. WIS, 4, pp: 16-23, 1957.
15.Sears, E. R., The Wheat and Their Relatives. Handbook ofGenetics, Ed. R. C. King, 2, pp: 59-91, Plenum Press, New Yorkand London. 1974.
16.Bushuk, W. and Zillman, R. R., Wheat Cultivar Identification byGliadin Electrophoregrams. I. Apparatus, Method andNomenclature. Can. J. Plnt. Sci., 58, pp: 505-515, 1978.
17.Benedetti, S., Chiaffi, M., Tomassini, C., Lafiandra, D. andPorceddu, E., One-Dimensional Electrophoretic Separation ofGliadins in a Durum Wheat Collection from Ethiophia. WheatGenetic Resources: Meeting Diverse Needs, Edited by J. P.Srivastava and A. B. Damania, pp: 89-100, 1990.
18.Aneva, G. and Bochev, B., Genetic Control of The MainMorphological, Biological and Economic Charcters of Valuable T.aestivumL. Cultivars. IV. Awnedness. Genetics and Breeding, 21,pp: 9-14, 1988.
19.Dhaliwal, H. S., Singh, H., Gill, K. S. and Dandhawa, H. S.,Evaluation and Cataloguing of Wheat Germplasm DiseaseResistance and Quality. Biodiversity and Wheat Improvement,Edited by A. B. Damania, ICARDA-A Wiley and Say Publication,pp: 123-169, 1993.
20.Anonim, Tahıl Hastalıkları Metodları Klavuzu. R. W. Stubbs, J. M.Prescott, E. E. Saari and Dubin, H. J., Çeviren E. Kınacı. BahriDağdaş Milletlerarası Kışlık Hububat Araştırma MerkeziMüdürlüğü. CIMMIYT-IPOV, Konya. 1992.
21.Stakman, E. C. Stewart, D. M. and Loegerging, W. Q.Identification of Physiological Races of Puccinia graminisvar.tritici,Agric. Res. Serv. Tech. Bull. No E-617, Washington, D. C.;U. S. Dept. Agriculture. 1962.
22.Düzgüneş, O., Kesici, T., Kavuncu, O. ve Gürbüz, F., Araştırma veDeneme Metodları, Ders Kitabı, A. Ü. Zir. Fak., Yayın No.1021/295, Ankara. 1987.557