ÖĞRETMEN ve ÖĞRENCİLERİN “KANIT TEMELLİ TARİH ÖĞRETİMİ”NE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ: BİR DURUM SAPTAMASI

Bu araştırma, öğretmen ve öğrencilerin “kanıt temelli tarih öğretim yöntemi”ne yönelik algılarını belirlemek; aynı zamanda öğretmen ve öğrencilerin kanıt temelli tarih öğretim yöntemini mevcut sistem ile karşılaştırmalarını sağlayarak değerlendirmede bulunmaları amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma farklı lise türlerinde görev alan 12 tarih öğretmeni ve yine farklı lise türlerinde eğitim alan 12 tarihi seven/sevmeyen öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma deseni olarak nitel araştırma yöntemlerinden eylem araştırması çalışma deseni kullanılmıştır. Araştırmada eylem araştırması deseni örneklerinden ise; özgürleştirici/geliştirici/eleştirisel eylem araştırması deseni tercih edilmiştir. Araştırmanın örneklem tipi amaçlı örnekleme modelinden ölçüt örnekleme tipiolarak belirlenmiştir. Araştırmanın gerçekleştirilmesi sürecinde “Öğretmen ve Öğrenci Görüşme Formu, Kanıt Temelli Tarih Öğretimi Tanıtımı ve Ses Kayıt Cihazı”ndan yararlanılmıştır. Araştırma sürecinde görüşmeler, önceden belirlenmiş olunan okullarda öğretmen ve öğrencilerin uygun oldukları gün ve saat dilimleri içerisinde yapılmıştır. Araştırma sürecinde toplanan veriler aslına uygun şekilde çözümlenmiştir. Bu amaçla, ilk etapta ses kayıt cihazına kaydedilen görüşmeler aynıyla kelime işlem dosyasına aktarılmış; sonrasında ise önermelerden oluşan kategorik analiz tabloları araştırma sorularına uygun şekilde kullanıma hazır hale getirilmiştir. Araştırma sonucuna yönelik; “kanıt temelli tarih öğretimi” uygulamasında öğretmen ve öğrencilere yöneltilen araştırma soruları hemen hemen aynı olmakla birlikte görece; kendilerine yöneltilen sorulara öğrencilerin öğretmenlere nazaran daha özel cevaplar verdiği gözlemlenmektedir. Ayrıca öğretmen ve öğrencilerin genel görüşlerine bakıldığı zaman kanıt temelli tarih öğretim yönteminin okullarda uygulanması ve ivedilikle hayata geçirilmesi hususunda aynı görüş açılarını paylaştıkları söylenebilir.

Anahtar Kelimeler:

Kanıt Temelli Tarih Öğretimi, Nitel Araştırma, Eylem Araştırması

HIGH SCHOOL TEACHERS’ and STUDENTS’ IDEAS on EVIDENCE-BASED HISTORY TEACHING: An EXAMINATION of EXISTING STATUS

This study has been realized to detect perception of teachers and students to “history teaching method based on evidence”; to provide to teachers and students comparison between “history teaching method based on evidence” and existing system in purpose to evaluate, at the same time. The research has been realized with 12 history teachers from different high school types and 12 students from different high school types who loved/ unloved history. As the research design, action research study pattern from qualitative research methods was used. As among the examples of action research pattern; liberatory/developmental/critical is preferred in research. Criterion sampling type from purposeful sampling model was defined as the sample type for the research. "Teacher and Student Interview Form, Evidence-Based History Teaching Presentation and Voice Recorder" were used in the collection of research data. During the research process, interviews were held in pre-determined schools in days and time periods for which teachers and students were available. The data collected during the research process were analyzed letter- perfect. For this purpose, at the first stage interviews recorded voice recorder was transferred to word processing file; after that categorical analysis tables formed from proposals were made ready to use in accordance with the research questions. For the research result; in addition to that research questions asked from teachers and students during the "history teaching based on evidence” practice are almost same, it has been observed that students gave more specific answers than teachers. In addition, when general opinions of teachers and students are examined, it can be said that their opinions on applying the history teaching method based on evidence to the schools and urgently to put it into practice are the same.

Keywords:

Evidence-Based, Qualitative Research, Action Research,

PDF

___

Akbaba, B. (2014). İnkılap tarihi öğretimi için bir kaynak: Karagöz dergisi. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, S. 22(2), s. 731-742.
Alabaş, R. (2007). İlköğretim 6. sınıf sosyal bilgiler dersinde kanıt temelli öğrenme modeli: bir eylem araştırması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Ata, B. (1998). İngiltere’de Piaget ve bruner’in görüşlerinin ilköğretimde tarih öğretimine yansıması üzerine bir araştırma. USAL Sınıf Öğretmenliği Sempozyumu. Pamukkale Üniversitesi Denizli PAÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, S. 6, s. 2.
Ata, B. (2000). Tarih öğretiminde bir araç olarak tarihi romanlar. Türk Yurdu Dergisi, s. 153-165.
Canbolat, Y. (2016). Eğitimde kanıt temelli uygulama ve politika geliştirme (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Carr, E.H. (2004). Tarih nedir?. M. G. Gürtürk (Çev.). İstanbul: İletişim.
Shephard, C., Reid, A. ve Shephard, K. (1995). Peace and war: The era of the second world war. Londra: John Murray.
Dilek, D. (2009). Geçmişi imgelerle yeniden kurmak: ilköğretim düzeyinde tarihsel imgelem becerilerinin kullanımı üzerine ikonografik bir analiz. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi. S. 9(2), s. 633-689.
Doğan, N. (2008). İlköğretim 8. sınıf Türkiye Cumhuriyeti İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük dersinin öğretiminde tarihsel kanıt kullanımının etkililiği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Doğan, Y. (2007). Sosyal bilgiler öğretiminde tarihsel yazılı kanıtların kullanımı (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Doğan, Y., ve Dinç, E. (2007). Birinci elden tarih kaynaklarının sosyal bilgiler ve tarih derslerinde internet üzerinden kullanımı: ABD ve İngiltere’den uygulama örnekleri. TSA Dergisi. S. 2, s. 195-223.
Doğan, Y. (2008). Sosyal bilgiler öğretiminde tarihsel yazılı kanıt kullanmanın öğrencilerin akademik başarısına etkisi. TSA Dergisi. S.2, s. 171-186.
Fines, J. (1996). Evidence the basis of the discipline? H. Bourdıllon (Edt.), Teaching History (s. 122-125). London: Routledge.
Güven, İ. (2014). Tarih öğretimi: Kavramsal çerçeve. İ. Güven (Edt.), Tarih Öğretimi Kuram ve Uygulama (s. 1-56). Ankara: Pegem.
Işık, H. (2008). Tarih öğretiminde doküman kullanımının öğrencilerin başarılarına etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi. S. 2, s. 389-402.
Işık, H. (2008). İlköğretim 4. sınıf sosyal bilgiler tarih konularının öğretiminde kanıt temelli öğrenme modeli: bir aksiyon araştırma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Kabapınar, Y. (2012a). Kuramdan uygulamaya hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi. İstanbul: Pegem.
Kabapınar, Y. (2012b). üniversite düzeyindeki inkılap tarihi derslerine farklı bir model ile bakmak. Toplumsal Tarih Dergisi. S. 227, s. 80-86.
Keleş, H., Ata, B., ve Köksal, İ. (2006). Tarihî dokümanla tarih öğretiminin lise öğrencilerinin başarısına etkisi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. S. 2, s. 99-112.
Kelly, N., ve Rees, R. (1996). The modern world: Heinemann secondary history, project.. Oxford: Heinemann.
MEB, (2005). İlköğretim 6-7. sınıflar sosyal bilgiler programı. Ankara: MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
MEB, (2010). Ortaöğretim T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi öğretim programı. Ankara: MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
MEB, (2017). Ortaöğretim çağdaş türk ve dünya tarihi dersi öğretim programı. Ankara: MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
MEB, (2018). Ortaöğretim çağdaş türk ve dünya tarihi dersi öğretim programı. Ankara: MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
Mutlu, Z. (2012). Tarih Öğretmen Adaylarının Bilgi Kaynaklarını Kullanmaya Yönelik Görüşlerinin Çeşitli Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi (Erzurum Örneği) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Özbaş Çulha, B. (2010). 12-14 yaş grubu öğrencilerinin tarihsel düşünme gelişimi ve tarihsel kanıt kullanımı (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Safran, M. ve Köksal, H. (1998). Tarih öğretiminde yazılı kanıtların kullanılması. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, S. 18(1), s. 71-86.
Ulusoy, K. (2009). Yenilenen sosyal bilgiler programında tarih öğretimi. R. Turan ve M. A. Sünbül (Edt.), Sosyal Bilgiler Öğretiminde Yeni Yaklaşımlar-1-. (s. 300-321). Ankara: Pegem.
Ünal, F., Ünal, M. (2010). Türkiye’de ortaöğretim programlarının gelişimi. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi. S.1, s. 110-125.
Yazıcı, S. (2008). Belgesel destekli tarih öğretiminin öğretmen adaylarının görüşlerine göre değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.
Yıldırım, A., Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Eğitim ve Bilim Dergisi. S. 173, s. 242.
Yıldırım, A., Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.