ANADOLUCU TARİH TASAVVURU: YENİ VATAN, YENİ TARİH, YENİ MİLLET

Anadoluculuk, Türk tarihinde Balkan Savaşları ve I. Dünya Savaşı ile başlayıp Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasıyla biten sürecin yarattığı bir sonuçtur. Sürecin sonunda Osmanlı İmparatorluğu dağılmış, Anadolu üzerinde Türk millî devleti kurulmuştur. Bu süreç içerisinde Türk aydınlarının dikkati Anadolu’ya yönelmiştir. Türk aydınları bir yandan uzun savaş yıllarında harap olan, ekonomik ve toplumsal olarak geri kalan Anadolu’nun kalkınmasına öncelik vermişler, diğer yandan da Anadolu’daki bu teritoryal birim üzerinden yeni bir toplumsal kimlik inşa etmenin yollarını aramışlardır. Anadoluculuktan önce Osmanlıcılık, İslâmcılık ve Türkçülük olmak üzere üç kimlik siyaseti mevcuttu. Bu üç siyasetin de kendilerine mahsus birer millet, vatan ve tarih tasavvuru vardı. Söz konusu üç kimlik siyasetinin eleştirisi üzerine kurulan Anadoluculuk, yeni bir millet, vatan ve tarih tasavvuru inşa etmeye çalışmıştır. Anadolucular bu üç farklı millet, vatan ve tarih anlayışı karşısında kendi görüşlerini açıkladılar. Onlar toprağa ve tarihe dayalı yeni bir kimlik anlayışını temsil ediyorlardı. Buna göre Oğuz Türkleri Malazgirt Savaşı’ndan sonra Anadolu’da yeni bir vatan edinmişlerdi. Bu yeni coğrafyanın etkisiyle Anadolu’da diğer Türklerden ayrı yeni bir Türk milleti oluşmuştu. Bu makalenin amacı Anadoluculuğun inşa etmeye çalıştığı söz konusu yeni millet, vatan ve tarih anlayışını incelemektir.

Anahtar Kelimeler:

Anadoluculuk, Yahya Kemal Beyatlı, Mükrimin Halil Yinanç, Hilmi Ziya Ülken, Nurettin Topçu, Remzi Oğuz Arık, Mehmet Kaplan

The ANATOLIANIST CONCEPTION of HISTORY: NEW MOTHERLAND, NEW HISTORY and NEW NATION

Anatolianism is a result of a process that started with the Balkan Wars and World War I and ended with the establishment of the Republic of Turkey in Turkish history. At the end of the process the Ottoman Empire was dispersed and the Turkish national state was established on Anatolia. In this process, the attention of the Turkish intellectuals turned to Anatolia. Turkish intellectuals, on the one hand, prioritized the development of Anatolia, which had been devastated during long war years, economically and socially, and on the other hand, they searched for ways to build a new social identity through this territorial unit in Anatolia. Before Anatolianism, there were three identity politics: Ottomanism, Islamism and Turkism. These three politics have had their own imagination of a nation, homeland and history. Anatolianism, which emerged as a result of on the criticism of the three identity politics, has tried to build a new conception of a nation, homeland and history. The Anatolianists explained their views in the face of these three different understanding of nation, homeland and history. They represented a new understanding of identity based on land and history. Accordingly, the Oghuz Turks acquired a new homeland in Anatolia after the War of Malazgirt. With the influence of this new geography, a new Turkish nation was founded in Anatolia apart from other Turks. The aim of this article is to examine the new conception of nation, homeland and history that Anatolianism intends to build.

Keywords:

Anatolianism, Yahya Kemal Beyatli, Mukrimin Halil Yinanc, Hilmi Ziya Ulken, Nurettin Topcu, Remzi Oguz Arik, Mehmet Kaplan,

PDF

___

Ahmed Halil, (1340). “Ziya Gökalp”, Anadolu Mecmûası, Sene: 1, S. 8, s. 292-295.
Arık, R. O., (1969). Coğrafyadan Vatana, İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
Arık, R. O., (1981). Türk İnkîlabı ve Milliyetçiliğimiz, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Atabay, M., (2003). “Anadoluculuk”, Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce, C. 4, Milliyetçilik, İstanbul: İletişim Yayınları. s. 515-532.
Atsız, (1992). Türk Tarihinde Meseleler, İstanbul: Baysan Basım ve Yayın.
Berkes, N., (1959). Turkish Nationalism And Western Civilization Selected Essays of Ziya Gökalp, New York 1959: Columbia University Press.
Çalen, M. K., (2013a). “Celâl Nuri’ye Göre Muhit, Irk, Zaman Teorisi Bağlamında Eski Türkler İle Osmanlı Türkleri Arasındaki Münasebetler”, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 15, S. 1, Haziran 2013, s. 279-296.
Çalen, M. K., (2013b). II. Meşrutiyet Döneminde Türk Tarih Düşüncesi, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
Deren, S., (2003). “Türk Siyasal Düşüncesinde Anadolu İmgesi”, Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce, C. 4, Milliyetçilik, İstanbul: İletişim Yayınları, s. 533-540.
Doktor Rıza Nur, (1340). “Devletimizin Mâhiyeti ve Millî Adı”, Türk Yurdu, C. 1, Nu: 2, Teşrîn-i Sânî, s. 85-94.
Eraslan, C., (2003). Yakın Dönem Türk Düşüncesinde Halkçılık ve Atatürk, İstanbul: Kumsaati Yayıncılık.
Haydar Necîb, (1340). “Türk Ocağı”, Anadolu Mecmûası, Sene: 1, S. 7, s. 261-263.
Hilmî Ziyâ, (1340a). “Anadolu Örfü ve Destanlar-1” Anadolu Mecmûası, Sene: 1, S. 1, s. 25-32.
Hilmî Ziyâ, (1340b). “Türkler ve Moğollar”, Anadolu Mecmûası, Sene: 1, S. 5, s. 169-176.
Hilmî Ziyâ, (1341). “Kırgız, Türkmen ve Uygur”, Anadolu Mecmûası, Sene: 1, S. 9-10- 11, s. 318-324.
Kaplan, M., (1972). “Ziya Gökalp ve Yahya Kemal’e Göre Malazgirt Savaşının Mana Ve Ehemmiyeti”, Türkiyat Mecmuası, C. 17, s. 149-163.
Kaplan, M., (2012a). Büyük Türkiye Rüyası, İstanbul: Dergâh Yayınları.
Kaplan, M., (2012b). Nesillerin Ruhu, İstanbul: Dergâh Yayınları.
Kara, İ., (2013). “Nesillerin Ruhu Üzerinden ‘Yeni’ Milliyetçilik Tasavvuruna Dair Birkaç Not”, Mehmet Kaplan, Editörler: İnci Enginün-Yakup Çelik, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, s. 433-444.
Mehmed Halid, (1340). “Asıl Hakikat”, Anadolu Mecmûası, 1. Sene, S. 8, s. 281-284.
Mehmed Halid, (1341a). “Milliyetperverliğin Manâsı”, Anadolu Mecmûası, 1. Sene, S. 9- 10-11, s. 313-316.
Mehmed Halid, (1341b). “Hasbihâl”, Anadolu Mecmûası, 1. Sene, S. 12, s. 393-395.
Mükremin Halil, (1340a). “Millî Tarihimizin İsmi” Anadolu Mecmûası, Sene: 1, S. 1, s. 1-6.
Mükremin Halil, (1340b). “Millî Tarihimizin Mevzû‘u-1” Anadolu Mecmûası, Sene: 1, S. 2, s. 53-59.
Mükremin Halil, (1340c). “Millî Tarihimizin Mevzû‘u-2” Anadolu Mecmûası, Sene: 1, S. 3, s. 85-92.
Mükremin Halil, (1340d). “Anadolu’nun Fethi” Anadolu Mecmûası, Sene: 1, S. 4, s. 144-150.
Mükremin Halil, (1340e). “Anadolu’nun Fethi-2” Anadolu Mecmûası, Sene: 1, S. 5, s. 200-207.
Mükremin Halil, (1341). “Türk Kavminin Muhtelif Milletlere Ayrılması ve Anadolu Vatan ve Milletinin Teşekkülü”, Anadolu Mecmûası, Sene: 1, S. 9-10-11, s. 328-337.
Necîb Âsım, (1340). “Millî Bayramımız”, Anadolu Mecmûası, Sene: 1, S. 5, s. 161-164.
Odabaşı, İ. A., (2015). II. Meşrutiyet Basınında Halkçılık Köycülük Sosyalizm, İstanbul: Dergâh Yayınları.
Öğün, S. S., (1992). Türkiye’de Cemaatçi Milliyetçilik ve Nurettin Topçu, İstanbul: Dergâh Yayınları.
Reşit Galip, (2010). “Türk Irk ve Medeniyet Tarihine Umumî Bir Bakış”, Birinci Türk Tarih Kongresi Konferanslar Müzakere Zabıtları, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, s. 99-161.
Sarınay, Y., (2004). Türk Milliyetçiliğinin Tarihi Gelişimi ve Türk Ocakları, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
Tanpınar, A. H., (2014). Yahya Kemal, İstanbul: Dergâh Yayınları.