Mehmet DİLEK, Ali BAKKAL, Tunahan ERDOĞAN

Cerîr b. Abdullah’ın Rivayet Ettiği Ahkâm Hadisleri

Cerîr b. Abdullah Yemen taraflarında oturan Becîle kabilesinin reisiydi. Hz. Peygamber, Müslümanlara nasihatta bulunmak üzere kendisinden bey’at almıştı. Hz. Peygamber (sav) ona özel önem atfetmiş ve onu manevî ehl-i beytinden saymıştır. İnsanlar “Lâ ilâhe illallah” deyince kadar onlarla savaşmak üzere Yemen’e gönderildiği için kelime-i tevhidi getiren kimselerle savaşmayı hoş karşılamadı, bu sebeple Hz. Ali-Muâviye mücadelesinde tarafsız kalmayı tercih etti. Bununla birlikte Hz. Ali’nin arzusu üzerine arabulucuk yapmayı kabul ettiyse de, Muâviye’nin de katı tutumu sebebiyle başarılı olamadı. Fırat nehri kenarında bulunan Karkîsiya şehrinde uzlete çekilerek burada vefat etti. Aynı zamanda büyük bir komutan olan Cerîr, Hz. Peygamber’den konusu bakımından önemli hadisler rivayet etti. Rivayet ettiği hadislerin yarısı ahkâmla ilgilidir. Bu çalışmanın amacı Cerîr’in ahkâmla ilgili rivayetlerini tespit edip bunların sıhhat derecelerini belirlemektir. Cerîr, ana konusu itibariyle ahkâmla ilgili otuz bir hadis rivayet etmiş, bunların hadis müellefatındaki senedleri üç yüz otuz üç sayısına ulaşmıştır. Bu hadislerin yarıya yakını sahihtir. Bir kısmı hasen, üçte biri de zayıftır. Cerîr’in rivayet ettiği zayıf hadisler arasında da akla, Kur’an’a ve hukukun genel kurallarına aykırı rivayetlerin azlığı dikkati çeken hususlardandır.

Anahtar Kelimeler:

Cerir, Sahabi, Ahkam, Hadis

The Hadiths Narrated By Cerrîr b. Abdullah On Judgement

Ebû Amr Cerîr b. Abdillâh b. Câbir el-Becelî (51/671), was the chief of the tribe, Becile residing around Yemen. He obeyed the Prophet (PBUH) with the purpose of giving advice to Muslims. The Prophet gave him a special importance and considered him as a spiritual member of "People of the House". As he had been sent to Yemen to fight against the people until they accept saying “Lâ ilâhe illallah” he never approved fighting with people saying the Word of Tawhid. For this reason, he preferred staying impartial in Hz. Ali-Muâviye struggle. Despite that upon the request of Hz. Ali, he went to Hz. Muâviye as a mediator, but he was not successful due to Hz. Muaviye’s harsh attitude. He withdrew to seclusion in the city of Karkîsiya by the river of Fırat.

Keywords:

Cerîr b. Abdullah Hadith, Hadiths of Judgement, Obedience (Bey’at), Advice,

PDF

___

Abdürrezzak b. Hemmâm es-Sanʻânî. el-Musannef. thk. Habib Abdurrahman el-Aʻzamî. Beyrut: el-Mektebetü’l-İslâmî, 1392/1972.
Ahmed b. Hanbel. el-Müsned. Beyrut: Mektebetü’l-İslâmî ve DâruSadr, ts.
Beyhakî, Ebû Nuʻaym Ahmed b. Abdillâh el-İsbehânî. Delâilü’n-nübüvve. Beyrut: Âlemü’l-Kütüb, 430.
Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. Hüseyin b. Ali. es-Sünenü’l-kübrâ. Haydarabad: Matbaatü Meclis-i Dâireti’l-Maʻârifi’l-Osmâniyye, 1353.
Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail, Sahîhu’l-Buhârî. Çağrı Yayınları, İstanbul, 1981.
Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail. el-Edebü’l-müfred. nşr. Muhibbüddîn el-Hatîb. Kahire: 1379.
Dârekutnî, Ali b. Ömer. Sünenü’d-Dârekutnî. thk. Abdullah Hâşim el-Yemânî el-Medenî. Kâhire: Dâru’l-Mehâsin, 1386/1966.
Dârimî, Ebû Muhammed Abdullah b. Abdurrahman. es-Sünen. Beyrut: Dâru İhyâi’s-Sünneti’n-Nebeviyye.
Ebû ʻAvâne, Yakub b. İshak el-Isferâinî. Müsnedü Ebî ʻAvâne. Beyrut: Dâru’l-Maʻrife,1419/1998.
Ebû Dâvûd, Süleyman b. Eşʻas es-Sicistânî. Sünenü Ebî Dâvûd. İstanbul: Çağrı Yayınları 1981.
Ebû Halebiyye, Ahmed Yûsuf. Merviyyâtü’s-sahâbiyyi’l-celîl Cerîr b. Abdillah el-Becelî. Mekke: CâmiʻatüÜmmi’l-Kurâ, Yüksek Lisans Tezi, 1402/1982.
Hâkim en-Nîsâbûrî, Ebû Abdullah Muhammed b. Abdillâh b. Muhammed. el-Müstedrekʻale’s-Sahîhayn. Haleb: Mektebü’l-Matbûʻâti’l-İslâmiyye, ts.
Harman, Ömer Faruk. “Zülhalesa”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (İstanbul: TDV Yayınları, 2013), 44/561.
Heysemî, Ali b. Ebu Bekr el-Heysemî. Mec’maʻu’z-zevâvid ve menbeʻu’l-fevâid, Beyrut: Dâru’l-Kitâb, 1967.
Humeydî, Ebû Bekr Abdullah b. Zübeyr. el-Müsned. thk. Habîbu’r-Rahmân el-Aʻzamî. Beyrut: Âlemü’l-Kütüb - Kahire: Mektebetü’l-Mütenebbî, ts.
İbnü’l-Cârûd, Ebû Muhammed Abdullah b. Ali. el-Müntekâmine’s-süneni’l- müsnedeti an Resûlillâh (sav). Kahire: Matbaʻatü el-Fecâle el-Cedîde, 1382/1963.
İbn Ebî Şeybe, Abdullah b. Muhammed el-Absî. el-Musannef. thk. Kemal Yusuf el-Hût. Riyad: Mektebetü’r-Rüşd, 1409.
İbn Hibbân, Ebû Hâtim Muhammed b. Hibbân b. Ahmed el-Büstî. Sahîhu İbn Hibbân. thk. Abdurrahman Muhammed Osman. Medine: el-Mektebesü’s-Selefiyye, 1390/1971.
İbn Huzeyme, Ebû Bekr Muhammed b. İshak. Sahîhu İbn Huzeyme. thk. Mustafa el-Aʻzamî. Beyrut: Mektebetü’l-İslâmî, 1390/1970.
İbn Mâce, Ebû Abdillah Muhammed b. Yezîd el-Kazvinî. Sünenü İbn Mâce. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981.
Kettânî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ca’fer. Nazmu’l-mütenâsir mine’l-ehâdîsi’l-mütevâtir. thk. Şeref Hicâzî. Mısır: Dârü’l-Kütübi’s-Selefiyye, ts.
Müslim, Ebü’l-Hüseyin Müslim b. Haccâc el-Kuşeyrî. Sahihu Müslim. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981.
Nesâî, EbûAbdirrahmânAhmed b. Şu’ayb. Sünenü’n-Nesâî. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981.
Nevevî, Muhyiddîn b. Şeref. el-Mecmûʻ Şerhu’l-Mühezzeb. nşr. Zekeriyya Ali Yusuf. Kâhire: Matbaʻatü’l-ʻÂsıme, ts.
Sâʻatî, Ahmed Abdurrahman. Minhatü’l-maʻbûd fî tertîb-i Müsnedi’t-Tayâlisî Ebî Dâvûd. Kahire: el-Matbaʻtü’l-Münîriyye, 1372.
Şâfiî, Muhammed b. İdrîs. el-Müsned. Mısır: Matbaatü Şirketi’l-Matbûâti’l-İlmiyye, 1327.
Taberânî, Ebü’l-Kāsım Süleyman b. Ahmed. el-Muʻcemü’s-sagîr. thk. Abdurrahman Muhammed Osman. Medine: el-Mektebetü’s-Selefiyye, 1388, 1968.
Taberânî, Ebü’l-Kāsım Süleyman b. Ahmed. el-Muʻcemü’l-kebîr. thk. Hamdi Abdulmecîd es-Silefî. Bağdat: Dâru’l-Arabiyye, 1398/1978.
Tahâvî, Ebû Caʻfer Ahmed b. Selâme el-Ezdî. Şerhu Maʻâni’l-âsâr. thk. Muhammed Zehrâ en-Neccâr. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1399/1979.
Tirmizî, Muhammed b. İsa b. Sevre. Sünenü’t-Tirmizî. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981.
Zehebî, EbûAbdillâh Muhammed b. Ahmed. Mîzânü’l-iʻtidâl fî nakdi’r-ricâl. thk. Ali Muhammed el-Becâvî. Beyrut: Dâru’l-Maʻrife, 1382/1963.