TÜRKİYE TÜRKÇESİNDE +LX EKİ İLE ÇOKLUK KATEGORİSİ İLİŞKİSİ

Türkçenin sözcük türetimi ekler vasıtasıyla yapılır. Sınırlı sayıda olan ekler, sınırsız anlatım olanaklarını gösterebilmek için birden çok işlevi işaretleyebilmektedir. Bu eklerden biri de Türkçenin en eski dönemlerinden beri sıklıkla kullanılan ve işlev çeşitliliği sebebi ile oldukça üretken bir ek olan +lX’dür. Bu çalışmada üzerine +lX eki almış adların bağlam merkezli bir yaklaşım ile çokluk ifade edebileceğini Türkiye Türkçesinden rastgele seçilmiş temsil örnekler ile tanıklamak ve +lX ekini konularından biri olarak yahut konusunun kendisi olarak almış çalışmalara yeni bir işlev önerisi ile katkı sağlayabilmek amaçlanmaktadır. Söz konusu amaç doğrultusunda hazırlanan bu çalışma sonucunda +lX ekinin işlevlerinden birinin de çokluk olduğu görülmüştür. Bu örneklerde +lX eki bir yapım eki gibi kullanılmış olmasının yanında çekim eki gibi de kullanıldığı düşünülmektedir

Anahtar Kelimeler:

+lX eki, çokluk, Türkiye Türkçesi., +lX eki, çokluk, Türkiye Türkçesi.

PDF

___

Bang, W. (1916). Studien zur vergleichenden Grammatik der Türksprachen II. Berlin: G. Reimer.
Banguoğlu, T. (2007). Türkçenin Grameri. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Baydar, T. (2018). +lI eki üzerine. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 18(2), 535-541.
Boz, E. (2001). Eski Anadolu Türkçesinde +lU eki üzerine. TDAY Belleten, 49, 34-43.
Çetin, E. (2016). Eski Uygurca metinlerde +lIg, +lUg ekinin sıfatlarda kullanımı. International Journal of Language Academy, 4(4), 49-58. Dil Derneği. Erişim adresi: http://www.dildernegi.org.tr/TR,274/turkce-sozluk-ara-bul.html (erişim tarihi: 04.10.2021).
Ediskun, H. (1988). Türk Dilbilgisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Ercilasun, A. B. ve Akkoyunlu, Z. (2014). Dîvânu Lugâti’t-Türk, Giriş-Metin-Çeviri-NotlarDizin. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Ergin, M. (2008). Türk dil bilgisi. İstanbul: Bayrak.
Göksel, A. ve Kerslake, C. (2005). Turkish: A comprehensive grammar. Londra ve New York: Routledge.
Karaağaç, G. (2012). Türkçenin dil bilgisi. Ankara: Akçağ Yayınları.
Kerimoğlu, C. (2008). Türkiye Türkçesi gramerciliğinde çokluk ve istek kategorileri. Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, 5(3), 140-155.
Komisyon (2011). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Korkmaz, Z. (2014). Türkiye Türkçesi grameri-şekil Bilgisi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Önler, Z. (2004). Türkçede +lX eki. V. Uluslararası Türk Dili Kurultayı 2004, C. II. Ankara: Türk Dili Kurumu Yayınları.
Sarı, İ. (2019). +lX ekinin işlevleri ve bazı sıfatlardaki genişletilmiş kullanımı üzerine. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 47, 85-96.
Timurtaş, F. K. (2012). Eski Türkiye Türkçesi. İstanbul: Kapı.
Türkçe Ulusal Derlemi (TUD). Erişim adresi: https://v3.tnc.org.tr/login (erişim tarihi: 13.10.2021).
Uçar, E. (2012). Eski Türkçede +LI eki üzerine. Karadeniz Araştırmaları, 34, 135-145.