ŞEYHÎ'NİN HUSREV Ü ŞÎRÎN MESNEVİSİNDE YANLIŞ YAZILAN BİR YER İSMİ: ABḪĀZ
Sâsânî hükümdarlarından Husrev Perviz ve Şîrînin aşkının anlatıldığı Husrev ü Şîrîn mesnevileri gerek İran gerekse Türk edebiyatında çok beğenilmiş ve pek çok şair tarafından kaleme alınmıştır. Tarihî gerçekliğe dayanan bu aşk hikâyesinde bugün de varlığını sürdürmekte olan pek çok ülke ve şehrin isimleri geçmektedir. Bu ülke isimlerinden biri olan Abḫāz ın, Şeyhînin Husrev ü Şîrîn nüshalarında Encâz olarak yazıldığı tespit edilmiştir. Arap alfabesiyle yazılmış bir metin olduğu için müstensihlerin bu ismi yanlış okudukları düşünülmektedir. Bu makalede Abḫāzkelimesi ve bu kelimenin Encāz olarak okunma ve yazılma sebepleri üzerinde durulacaktır.
A Mispronounced Country in Husrev ü Şirin By Şeyhi: Abhaz
Husrev ü Şîrîn Mesnevis which narrates the love between Sasanian emperor Husrev Perviz and Şîrîn has been riveting in both Persian and Turkish literatures and indited by many poets. In the narration which is based on a true story are the names of many cities and countries existing today. One of such country, Abhaz is given as Encâz in different versions of Husrev ü Şîrîn by Şeyhi. It is thought that those who copied the work read the name incorrectly since the text was written in Arabic alphabet. This study reports the reasons behind this misreading and miswriting.
___
- AHMED RIFAT EFENDİ, (1299), Lugat-ı Tarihiye ve Coğrafiye, İstanbul.
- AMÎD, Hasan (1371). Ferheng-i Amîd, Tehrân.
- AYAN, Elif, (2010). Sâlim Efendinin Husrev ü Şîrîn Mesnevisi ve Türk Edebiyatında Husrev ü Şîrîn Mesnevileri, Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Doktora tezi.
- AYAN NİZAM, Elif, (2010), Sâlim Efendi and his Husrev u Şîrîn, Harvard University.
- BARTHOLD, W-V. MINORSKY, (1986), Abkhaz, The Encyclopaedia of Islam, Vol. I, s. 100-102.
- DEVELLİOĞLU, Ferit (2001). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat, Ankara: Aydın Kitabevi Yay.
- ERGİN, Muharrem, (1994), Dede Korkut Kitabı (Giriş-Metin-Faksimile), Ankara: TDK Yay.
- FİRÂKÎ, Husrev ü Şîrîn, Magyar Tud. Academia Könyvtara, Keleti Gyüzt Török O. 254, Kezirat.
- FİRDEVSÎ, (1370), Şeh-nâme, Tehran: Celâlî ve İhtirâmî Yay. C. 4 (6-7. cilt): 2025-2225.
- FLEMMİNG, Barbara, (1974), Fahris Husrev u Şirin, Ein türkische Dichtung von 1367, Wiesbaden.
- GIUNASHVILI, Dzh. (1973), Abḳāz, Encyclopedia Iranica, (ed. Ehsan Yarshatre), Vol. I: 222-224.
- HACIEMİNOĞLU, Necmettin, (1968), Kutbʾun Husrev ü Şîrînʾi ve Dil Hususiyetleri, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yay.
- HAMÎDİYÂN, Saîd (hzl.) (1384), Husrev u Şîrîn Hekim Nizâmî Genceî, (6. baskı), Tehran.
- KANAR, Mehmet, (1993), Büyük Farsça-Türkçe Sözlük, İstanbul: Birim Yayıncılık.
- KANAR, Mehmet, (2009), Arapça-Türkçe Sözlük, İstanbul: Say Yayıncılık.
- KAZAN, Şevkiye, (1997), Hâmdî-zâde Celîlî ve Husrev ü Şîrîn Mesnevisi, Isparta: Süleyman Demirel Üniv. Yüksek Lisans tezi.
- NİZÂMÎ-İ GENCEÎ, (1370), Külliyyât-ı Hamse Hakîm Nizâmî Genceî, Tehran: Müʾessese-i İntişârât-ı Emîr-i Kebîr, 5. baskı.
- SÂLİM EFENDİ, Husrev ü Şîrîn, Vatikan Kütüphanesi, Türkçe Yazmalar, Vat. Turco 284.
- SÂLİM EFENDİ, Husrev ü Şîrîn, Tahran, Kitâbhâne-i Meclis-i Şûra-yı Millî, 8574.
- SEVSEVİL, Sabri, (1994), (Nizâmî) Hüsrev ü Şirin, (çev. Sabri Sevsevil), İstanbul: MEB Basımevi
- STEİNGASS, F. A Coprehensive Persian-English Dictionary, London.
- ŞEMSEDDİN SAMİ, (1306), Kamusüʾl-Aʾlam. İstanbul: Mihran Mat.
- ŞEMSEDDİN SAMİ, (1317), Kamus-ı Türkî, İstanbul: İkdam Matbaası.
- ŞEYHÎ, Husrev ü Şîrîn, Ankara: MK 06 Mil A 61.
- ŞEYHÎ, Husrev ü Şîrîn, Ankara: MK 06 Mil A 757.
- ŞEYHÎ, Husrev ü Şîrîn, Ankara: MK 06 Mil Yz A 1274.
- ŞEYHÎ, Husrev ü Şîrîn, Ankara: MK 06 Mil Yz A 2019.
- ŞEYHÎ, Husrev ü Şîrîn, Ankara: MK 06 Mil Yz A 4533.
- ŞEYHÎ, Husrev ü Şîrîn, Ankara: MK 06 Mil Yz A 8472.
- ŞEYHÎ, Husrev ü Şîrîn, Ankara: MK 06 Mil Yz FB 154.
- ŞEYHÎ, Husrev ü Şîrîn, Ankara: MK 06 Mil Yz FB 336.
- ŞEYHÎ, Husrev ü Şîrîn, Ankara: 06 HK 946.
- ŞEYHÎ, Husrev ü Şîrîn, Ankara: Üniversite A 46 AÜ (Ankara Üniversitesi).
- ŞEYHÎ, Husrev ü Şîrîn, Ankara: AÜ Mustafa Con A 597 (Ankara Üniversitesi).
- ŞEYHÎ, Husrev ü Şîrîn, Ankara: TDK 10.
- ŞEYHÎ, Husrev ü Şîrîn, Manisa: 45 Hk 2672, (Manisa il halk kütüphanesi).
- ŞEYHÎ, Husrev ü Şîrîn, Manisa: 45 Hk 2673, (Manisa il halk kütüphanesi).
- ŞEYHÎ, Husrev ü Şîrîn, Manisa: 45 Hk 5156, (Manisa il halk kütüphanesi).
- TİMURTAŞ, Faruk Kadri, (1952), Husrev ü Şirin ve Ferhad u Şirin Yazan Şairlerimiz, TD, Ankara, 1(10), 07.1952, s. 15-21.
- TİMURTAŞ, Faruk Kadri, (1963), Şeyhîʾnin Husrev ü Şîrînʾi, İstanbul: Edebiyat Fak. Basımevi.
- TAVUKÇU, Orhan Kemâl, (2000), Ahmed Rıdvân Hüsrev ü Şirin (İnceleme-Metin), Erzurum: Atatürk Üniv. Doktora Tezi.
- YÂKUT EL-HAMEVÎ, (1397/1977), Mucemul-Buldân, I. C., s. 64, Beyrut.
- ISSN: 1302-6011
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2000
- Yayıncı: Doç. Dr. Bülent Gül