Bilinmeyen bir 12 hayvanlı takvim risalesi: Takvîm-i Tatar Ma'a-Acem

12 hayvanlı takvim eski Asya toplumlarında ortak olarak kullanılan bir takvimdir. Bugün bazı Türk topluluklarında folklorik unsur olarak varlığını sürdürse de İslâmiyetin yayılmasından ve Hicrî takvimin yaygınlık kazanmasından sonra önemini yitirmiş ve birçok topluluk tarafından terk edilmiş ve tamamen unutulmuştur. Bugün yaygın olarak Çin halkının kullandığı ve yılbaşını kutladığı bir takvimdir. 16 asırda bir Kıpçak lehçesinden aktarıldığını düşündüğümüz küçük bir el yazması 12 hayvanlı takvimi anlatmaktadır. “Takvîm-i Tatar ma‘a-Acem” adlı bu risale hem Türk dili tarihi hem de Türk kültür tarihi açısından önemlidir. Bu çalışmada adı geçen risalenin dili incelenmekte ve çevriyazılı metni verilmektedir.

An unknown booklet of the calendar with 12 Animals: Takvîm-i Tatar Ma'a-Acem

The calendar with 12 animals is a type of calendar which was commonly used in the ancient Asian societies. Although it is still used by some Turkish communities as an element of cultural heritage today, it has lost its importance due to the spread of Islam and prevalence of the Muslim calendar (Hegira Calendar), thus has been left by many communities and is totally forgotten. Today it is widely used by the Chinese people to celebrate the New Year.A small handbook from the 16th century, which is thought to have been translated from the Kipchak dialect, tells us about the calendar with 12 animals. The booklet named "Takvîm-i Tatar ma 'a-Acem " is important both for the history of the Turkish language and the history of the Turkish culture. In this study, the language of the booklet is analysed and its translated version is given.

PDF

___

ATALAY, Besim (1998), Kaşgarlı Mahmud- Divanü Lugâti't-türk l-IV, TDK Y., Ankara.
AYNAKULOVA, Gülnisa (2007), "Gregoryen Kıpçaklar ve Oniki Hayvanlı Türk Takvimi Üzerine", Millî Folklor, S. 74., s.21-28.
BİRAY, Nergis (2009), "12 Hayvanlı Türk Takvimi -Zamana ve İnsana Hükmetmek-", A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi S. 39, s. 671-682 Erzurum 2009 Prof. Dr. Hüseyin AYAN Özel Sayısı.
BOYRAZ, Şeref (2010) "12 Hayvanlı Türk Takvimi Ve Kehanet", Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, S. 3, Ankara.
ERGİN, Muharrem (1986), Orhun Abideleri, Boğaziçi Y., İstanbul.
Erzurumlu İbrahim Hakkı (1981), Mârifetnâme, Çelik Y., İstanbul.
TDV İslam Ansiklopedisi (1992), "Birgivi" maddesi (Cilt: 6), İstanbul, 1992, s. 191-194.
KARA, Mehmet (2009), "Asya Toplumlarında Ortak Bir Kültür öğesi: On İki Hayvanlı Türk Takvimi", Türkçenin İzinde, Kesit Yay., s.671-683.

ISSN: 1302-6011
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 2000
Yayıncı: Doç. Dr. Bülent Gül

Arşiv