Emine Eda Çanta, Sebahat Temuçin Kılıçer, Halil Akıncı

87106

FLO-2D ve HEC-RAS Yazılımları ile Ardanuç (Artvin) İlçesindeki Pona Deresi ve Örtülü Deresi’nin Taşkın Yayılım Haritalarının Karşılaştırmalı Üretilmesi

İklim değişikliğinin etkisiyle dünya genelinde meteorolojik karakterli doğal afetlerin sayısı her geçen yıl artmaktadır. Ülkemizde de son yıllarda şiddetli yağışlar nedeniyle taşkın afetlerinde büyük bir artış olduğu gözlenmektedir. Çoruh Havzası, gerek topoğrafik, beşeri ve hidrometeorolojik özellikleri gerekse havza üzerinde yer alan derelerde sıklıkla taşkınların yaşanması nedeniyle taşkın afeti yönünden önemli havzalardan biri sayılmaktadır. Bu sebeple taşkın afetlerine dayalı muhtemel can ve mal kayıplarının önlenebilmesi ve zararların minimuma indirilebilmesi için havzadaki derelerin hidrolojik açıdan değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu çalışmada bir hidrolik model kullanılarak taşkın yayılım haritalarının üretilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda çalışmada Çoruh havzası üzerinde yer alan, Artvin ili Ardanuç ilçesinde bulunan, Pona Deresi ve Örtülü Deresi çalışma alanı olarak seçilmiştir. Çalışmada arazi modelleme işlemleri için ArcGIS yazılımı, sonuçlara ait konumsal sorgulamalar ve haritalama işlemleri için ArcGIS yazılımı, hidrolik analizler için ise FLO-2D ve HEC-RAS yazılımları kullanılmıştır. Çalışma sonucunda ilgili derelere ait hidrolik modelleme gerçekleştirilmiş, maksimum su derinlikleri bilgilerine ulaşılmış, taşkın yayılım alanları belirlenmiş ve taşkın yayılım haritaları üretilmiştir.
Anahtar Kelimeler:

Taşkın, Taşkın yayılım haritası, FLO-2D, HEC-RAS, Ardanuç, Artvin

Comparative Production of Flood Inundation Maps of Pona Creek and Örtülü Creek in Ardanuç (Artvin) District with FLO-2D and HEC-RAS Software

With the effect of climate change, the number of meteorological disasters is increasing year after year around the world. In our country, it has been observed that there has been a great increase in flood disasters due to heavy rains in recent years. Çoruh Basin is considered as one of the important basins in terms of either its topographic, human and hydrometeorological features or flood disasters based on frequently flooding in the streams of the basin. For this reason, it is necessary to evaluate the streams in the basin hydrologically in order to prevent possible loss of life and property and to minimize the damages due to flood disasters. In this study, it is aimed to produce flood inundation maps using a hydraulic model. For this purpose, Pona and Örtülü Creeks located in the Çoruh basin and within the borders of Ardanuç district of Artvin province, were selected as the study area. Several software were used in the study, ArcGIS for terrain modeling, spatial analysis and mapping, FLO-2D and HEC-RAS for hydraulic analysis. As the results of the study, hydraulic modeling of the relevant creeks was performed, maximum water depths were obtained, flood inundation areas were determined and flood inundation maps were produced.
Keywords:

Flood, Flood inundation map, FLO-2D, HEC-RAS, Ardanuc, Artvin,

PDF

___

  • Acar, E., Temuçin Kılıçer, S., Akıncı, H. (2018, October). Artvin ili KemalpaÅŸa ilçesi Çamdere ve Karaosmaniye derelerinin taÅŸkın risklerinin deÄŸerlendirilmesi. In International Artvin Symposium, 2018. 1(1). (pp. 1241-1261). IAS.
  • AFAD. (2021a, Ocak 09). 2020 yılı doÄŸa kaynaklı olay istatistikleri, T.C İçiÅŸleri Bakanlığı DoÄŸal Afet ve Acil Durum Yönetimi BaÅŸkanlığı, Planlama ve Risk Azaltma Daire BaÅŸkanlığı, Retrieved from https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/e_Kutuphane/Istatistikler/2020yilidogakaynakliolayistatistikleri.pdf
  • AFAD. (2021b, Ocak 10). 2021 afet eÄŸitim yılı kapsamında ulaşılan kiÅŸi sayısı 10 milyonu aÅŸtı, T.C İçiÅŸleri Bakanlığı DoÄŸal Afet ve Acil Durum Yönetimi BaÅŸkanlığı, Retrieved from https://www.afad.gov.tr/2021-afet-egitim-yili-kapsaminda-ulasilan-kisi-sayisi-10-milyonu-asti---basin-bulteni-17052021
  • Akıncı, H., Temuçin Kılıçer, S., Acar, E. (2019). Sundura Deresinin (Hopa, Artvin) taÅŸkın yayılım alanlarının belirlenmesi, 2. Uluslararası 19 Mayıs Yenilikçi Bilimsel Yaklaşımlar Kongresi, 1(1), 825-834.
  • Bacanlı, H. (2011). Meteorolojik karakterli doÄŸal afetler ve erken uyarı sistemleri, In DoÄŸu Karadeniz Bölgesi Heyelan ve TaÅŸkınları Sempozyumu, 2011. (pp. 10-11).
  • Beden, N., Ãœlke, A., Uslu, A. (2014, October). Ä°klim deÄŸiÅŸikliÄŸi ve yeni tasarım esasları, In Uluslararası Katılımlı IV. Ulusal Baraj GüvenliÄŸi Sempozyumu, 2014. (pp. 431-439).
  • Cook, A., Merwade, V. (2009). Effect of topographic data, geometric configuration and modeling approach on flood inundation mapping. Journal of Hydrology, 377(1-2), 131-142.
  • Demir, V., Ãœlke, A. (2018, October). 2D taÅŸkın modellemesi, Samsun Mert Irmağı örneÄŸi, In International Symposium on Urban Water and Waste Water Management, 2018. (pp. 330-335). UKSAY.
  • Demir, V., Ãœlke Keskin, A. (2019). Manning pürüzlülük katsayısının Cowan Yöntemi ve uzaktan algılama yardımıyla belirlenmesi. Gazi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 5(2), 167-177.
  • Demir, V., Ãœlke Keskin, A. (2020). Obtaining the manning roughness with terrestrial remote sensing technique and flood modelling using FLO-2D: A case study Samsun from Turkey. Geofizika, 37(2), 1-26.
  • Demir V. (2020). Samsun Mert Havzasında bir ve iki boyutlu modeller ile taÅŸkın alanlarının belirlenmesi (Doktora tezi), Ondokuz Mayıs Ãœniversitesi, Lisansüstü EÄŸitim Enstitüsü, Türkiye.
  • DSÄ°. (2016). Dere yatakları için pürüzlülük katsayısı belirleme kılavuzu, Orman ve Su Ä°ÅŸleri Bakanlığı Devlet Su Ä°ÅŸleri Genel Müdürlüğü, Ankara.
  • DSÄ°. (2021, Ocak 10). Görev Alanı ve Tarihçe, Devlet Su Ä°ÅŸleri Genel Müdürlüğü, DSÄ° Çoruh Projeleri 26. Bölge Müdürlüğü, Retrieved from https://bolge26.dsi.gov.tr/Sayfa/Detay/926
  • Ekinci, R., Büyüksaraç, A., Ekinci, Y. L., Ercan, I. (2020). Bitlis ilinin doÄŸal afet çeÅŸitliliÄŸinin deÄŸerlendirilmesi. DoÄŸal Afetler ve Çevre Dergisi, 6(1), 1-11.
  • Elçi, Åž., Tayfur, G., Haltas, Ä°., Kocaman, B. (2017). Baraj yıkılması sonrası iki boyutlu taÅŸkın yayılımının yerleÅŸim bölgeleri için modellenmesi. Teknik Dergi, 28(3), 7955-7975.
  • Ertürk, E., Kaya, N. (2019). TaÅŸkın tehlike alanlarının oluÅŸturulması: Trabzon ili Vakfıkebir ilçesi Kirazlı Deresi örneÄŸi. Fırat Ãœniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 31(2), 337-344.
  • ESRI. (2022, Åžubat 15). ESRI Land Cover, ESRI 10 m Land Cover 2020, Retrieved from https://livingatlas.arcgis.com/landcover/
  • Google Earth. (2022, Ocak 12). Google Earth Pro, Retrieved from https://www.google.com/intl/tr/earth/
  • Gülbaz, S. (2019). Sayısal modeller ile taÅŸkın yayılım haritasının oluÅŸturulması ve risk altında olan alanların belirlenmesi: Türkköse Deresi örneÄŸi. DoÄŸal Afetler ve Çevre Dergisi, 5(2), 335-349.
  • Hsu, S. M., Chiou, L. B. F., Chao, C. H., Wen, H. Y., Ku, C. Y. (2010). Applications of simulation technique on Debria-Flow Hazard Zone Delineation: A case study in Hualien County, Taiwan. Natural Hazards and Earth System Science, 10(3), 535-545.
  • Karakhanian, A. S., Trifonov, V. G., Philip, H., Avagyan, A., Hessami, K., Jamali, F., ... & Adilkhanyan, A. (2004). Active faulting and natural hazards in Armenia, eastern Turkey and northwestern Iran. Tectonophysics, 380(3-4), 189-219.
  • Kınacı, C., AkbaÅŸ, H., Aras, M., Fındık, S. B., Özaltın, A. M., Sakın, I., Girayhan, T. F., Bozkurt Hüyüktepe, P., Özcan, S., Yılmaz, M., Yılmaz, C., DoÄŸan, M., Demirel, M., Altın, O., DoÄŸanay, E. (2017). TaÅŸkın Yönetimi, T.C. Orman ve Su Ä°ÅŸleri Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Ankara, 248ss.
  • Marim, G., Aklan, G., AkkuÅŸ, Ç. (2016, April). Tek boyutlu (HEC-RAS) ve iki boyutlu (FLO-2D) hidrolik modelleri ile baraj yıkılma analizleri ve taÅŸkın risk haritalarının oluÅŸturulması, In Ulusal Heyelan Sempozyumu TebliÄŸler, 2016. (pp. 505-518).
  • O’Brien, K. (2006). FLO-2D pocket guide pro model, FLO-2D Software, Inc., Nutrioso.
  • OÄŸraÅŸ, S., Önen F. (2019). Dicle Nehri’nin taÅŸkın analizinin HEC-RAS programı ile yapılması. Dicle Ãœniversitesi Mühendislik Fakültesi Mühendislik Dergisi, 10(3), 1087-1098.
  • OnuÅŸluel Gül, G., Gül, A. (2010). Ä°zmir Bostanlı Havzası için taÅŸkın alanlarının HEC-HMS ve HEC-RAS modelleri ile belirlenmesi, In II. Ulusal TaÅŸkın Sempozyumu, 2010. (pp. 267-274).
  • ÖzÅŸahin, E. (2013). Türkiye’de yaÅŸanmış (1970-2012) doÄŸal afetler üzerine bir deÄŸerlendirme, In 2. Türkiye Deprem MühendisliÄŸi ve Sismoloji Konferansı, 2013. (pp. 1-8). UDMSK.
  • Öztürk, D., Yılmaz, Ä°., KırbaÅŸ, U. (2017, May). Çorum ili taÅŸkın tehlikesinin analitik hiyerarÅŸi yöntemi kullanılarak incelenmesi, In TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 16. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 2017. (pp. 1-5).
  • Åžahin, C., ÅžipahioÄŸlu, Åž. (2002). DoÄŸal Afetler ve Türkiye. Gündüz EÄŸitim ve Yayıncılık, Ankara, 478ss.
  • Saral, A., Özcan, O., Musaoglu, N. (2010, June). Flood risk analysis using information diffusion theory-a case study Ayamama Creek, In 30th European Association of Remote Sensing Laboratories Symposium, 2010. (pp. 403-408). EARSEL.
  • Sunkar, M., Tonbul, S. (2010, March). Batman’da 31 Ekim-1 Kasım 2006 tarihinde yaÅŸanan taÅŸkının nedenleri, In II. Ulusal TaÅŸkın Sempozyumu TebliÄŸler Kitabı, 2010. (pp. 349-361).
  • Sönmez, O. (2013). Nehirlerde 2 boyutlu taÅŸkın modellemesi ve taÅŸkın haritalarının oluÅŸturulması (Doktora tezi), Sakarya Ãœniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye.
  • TaÅŸ E., İçaÄŸa Y., Zorluer Ä°. (2016). TaÅŸkın yayılım haritalarının oluÅŸturulması ve taÅŸkın zarar analizi: Akarçay Afyon Alt Havzası örneÄŸi. Afyon Kocatepe Ãœniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 16(3), 711-721.
  • TektaÅŸ Y. (2021). Diyarbakır ili Çınar ilçesi Çakmak Deresinin HEC-RAS ile taÅŸkın modellemesi (Yüksek lisans tezi), Harran Ãœniversitesi, Türkiye, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye.
  • Temiz, N., Aksoy, H., ErcanoÄŸlu, M. (2004). Batı Karadeniz Bölgesi’nde potansiyel taÅŸkın alanlarının belirlenmesine yönelik bir çalışma. Türkiye Jeoloji Bülteni, 47(2).
  • USACE. (2005). HEC-GeoRAS GIS Tools for support of HEC-RAS using ArcGIS User’s Manual. Davis: US Army Corps of Engineers, Hydrologic Engineering Center.
  • USACE. (2021). HEC-RAS river analysis System, User’s Manuel, Version 6.0., US Army Corps of Engineers. Davis: Institute of Water Resources, Institute for Water Resources, Hydrologic Engineering Center, CA.
  • Uslu, G., Sesli, F. A., Uzun, B. (2018). CoÄŸrafi bilgi sistemleri ile taÅŸkın tehlike haritalarının belirlenmesi. Kent Akademisi, 11(4), 545-558.
Türk Uzaktan Algılama ve CBS Dergisi-Cover
  • Yayın Aralığı: 2
  • BaÅŸlangıç: 2020
  • Yayıncı: Halil AKINCI
ArÅŸiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

FLO-2D ve HEC-RAS Yazılımları ile Ardanuç (Artvin) İlçesindeki Pona Deresi ve Örtülü Deresi’nin Taşkın Yayılım Haritalarının Karşılaştırmalı Üretilmesi

Emine Eda Çanta, Sebahat Temuçin Kılıçer, Halil Akıncı

Kaynaştırılmış Sentinel-1 SAR ve Landsat-8 Optik Veriden Makine Öğrenme Algoritması ile Tarımsal Ürün Tespiti

Müslüm Altun, Mustafa Türker

TKGM CityGML Veri Modelinin 3B WebCBS Uygulamaları Açısından İrdelenmesi

Ziya Usta, Alper Tunga Akın, Çetin Cömert

Üç Boyutlu Konumsal Verinin Web Tabanlı Yönetiminde, OGC Standardı 3D Tiles’ın Hiyerarşik Veri Yapılarıyla Gerçekleştirimi

Ziya Usta, Çetin Cömert

2019 İzmir Karabağlar İlçesi Orman Yangın Alanının Uydu Görüntüleri İle Analizi

Fatma Betül Özdemir, Nusret Demir

Kitle Kaynak POI verilerinin Çıkarılması

Gülten Kara, Çetin Cömert, Huriye Akcan