YELİZ PEKERŞEN, ERKAN GÜNEŞ, Berkay Seçuk

Kültürel Miras Turizmi Değerlerinin Korunması ve Sürdürülebilirliği Kapsamında Yerel Halkın Tutumu: Cumalıkızık Örneği

Kültürel miras unsurlarının korunmasında, sürdürülebilirliğinin sağlanmasında ve turizm amaçlı kullanılmasında yerel halkın katılımı oldukça önemlidir. Bursa Cumalıkızık Köyü’de, sahip olduğu kültürel miras unsurları ile UNESCO Dünya miras listesi içerisinde yer almış önemli destinasyonlardan bir tanesidir. Bu çalışma; kültürel miras turizmi açısından önemli kaynaklara sahip Cumalıkızık’da yaşayan yerel halkın turizmi, kültürel miras turizmini ve kültürel miras kaynaklarının korunmasına yönelik görüşlerini tespit etmeyi amaçlamaktadır. Nicel yöntemin kullanıldığı çalışmada veri toplama tekniği olarak anket kullanılmıştır. 2018 yılı Kasım ve Aralık aylarında araştırma amacı doğrultusunda anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya katılan yerel halkın turizm bilincinin yüksek olduğu, kültürel miras turizmine olumlu yaklaştıkları ve kültürel miras kaynaklarının korunması gerektiğinin bilincinde oldukları ortaya çıkmıştır. Bununla birlikte yerel halk turizmden elde edilecek faydanın ve ortaya çıkabilecek olumsuzlukların da farkındadır.

The Attitude of Local People in the Context of Conservation and Sustainability of Cultural Heritage Tourism Values: Cumalıkızık Sample

The participation of local people in the conservation of cultural heritage elements, in ensuring their sustainability and in using them for tourism purposes, is quite important. Bursa Cumalıkızık Village is one of the important destinations that have been included in UNESCO’s World Heritage List with its cultural heritage elements. This study aims to determine the views of the local people about tourism, cultural heritage tourism and protection of cultural heritage resources, who lives in Cumalıkızık that has important resources in terms of cultural heritage tourism. In research where the quantitative method was adopted, questionnaires were used as data collection technique. In accordance with the purpose of this study, a survey was conducted in November and December of 2018. It has been found out that the awareness of the local people participating in this research is high about tourism, they have positive approach towards cultural heritage tourism and they are conscious about the necessity of the protection of cultural heritage resources. Besides, the local people are aware of the possible benefits and negative consequences of tourism.

PDF

___

Aktan, C. C. ve Tutar, H. (2007). Bir sosyal sermaye olarak kültür. Pazarlama ve İletişim Kültürü Dergisi, 6(20): 1-11.
Alaeddinoğlu, F. ve Yıldız, M. Z. (2011). Türkiye’de kültür turizmi ve algılanışı. 38. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları. ss. 21-33.
Alagöz, G., Çalık, İ. ve Güneş, E. (2018). Kültürel miras turizmi açısından Erzincan bakır işleme sanatının mevcut durumu ve sürdürülebilirliği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 55: 174-191.
Aliağaoğlu, A. (2004). Sosyo-kültürel miras turizmi ve Türkiye’den örnekler. Coğrafi Bilimler Dergisi, 2(2): 50-64.
Altunbaş, D. ve Alptekin, U. (2004). Sustainability of the historical Ottoman village Cumalıkızık in Turkey. N. Marchettini, C. A. Brebbia, E. Tiezzi ve L. C. Wadhwa (Ed.), The Sustainable City III (ss. 293-299). United Kingdom: WIT Press.
Ay, S. T. ve Fidan, K. N. (2013). Öğretmen adaylarının “kültürel miras” kavramına ilişkin metaforları. Turkish Studies, 8(12): 1135-1152.
Bachleitner, R. and Zins, A. H. (1999). Cultural tourism in rural communities: The residents’ perspective. Journal of Business Research, 44(3): 199-209.
Bahçe, S. A. (2009). Kırsal gelişimde kültür (mirası) turizmi modeli. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25: 1-12.
Belber, B. G. ve Sözbilen, G. (2017). Yerel halk gözüyle turistik talebin kültürel mirasa etkisi: Kapadokya Örneği. The Journal of Academic Social Science Studies, 59: 439-457.
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) (1972). Dünya kültürel ve doğal mirasının korunmasına dair sözleşme. http://www.unesco.org.tr/Pages/161/177 [Erişim Tarihi: 14.01.2019].
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) (2003). Somut olmayan kültürel mirasın korunması sözleşmesi. https://ich.unesco.org/doc/src/00009-TR-PDF.pdf [Erişim Tarihi: 19.01.2019].
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) (2014). Bursa and Cumalıkızık: The birth of the Ottoman Empire. https://whc.unesco.org/en/list/1452 [Erişim Tarihi: 30.12.2018].
Blake, J. (2000). On defining the cultural heritage. International and Comparative Law Quarterly, 49(1): 61-85.
Bursa Büyükşehir Belediyesi (2013a). Bursa ve Cumalıkızık yönetim planı. http://alanbaskanligi.bursa.bel.tr/wp-content/uploads/2012/02/YONETIM-PLANI-2013-TR.pdf [Erişim Tarihi: 30.12.2018].
Bursa Büyükşehir Belediyesi (2013b). Dünya mirası adaylık dosyası. http://alanbaskanligi.bursa.bel.tr/wp-content/uploads/2012/02/ADAYLIK-DOSYASI-2013- TR.pdf [Erişim Tarihi: 30.12.2018].
Bursa İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2013). Dünya miras listesinde Bursa. http://www.bursakulturturizm.gov.tr/TR-109565/dunya-miras-listesinde-bursa.html. [Erişim Tarihi: 30.12.2018].
Butler, R. W. (1999). Sustainable tourism: A state-of-the-art review. Tourism Geographies, 1(1): 7- 25.
Collin, P. H. (2004). Dictionary of Environment & Ecology, London: Bloomsbury Publishing Plc.
Çeçener, B. (1992). Ülkemizde taşınmaz kültür ve doğa varlıklarını koruma olayı ve bu konuda bazı eleştirel görüşler. Ege Mimarlık Dergisi, 2: 46-48.
Çetin, T. (2010). Cumalıkızık köyünde kültürel miras ve turizm algısı. Millî Folklor, 22(87): 181- 190.
Drost, A. (1996). Developing sustainable tourism for world heritage sites. Annals of Tourism Research, 23(2): 479-484.
Du Cros, H. (2001). A new model to assist in planning for sustainable cultural heritage tourism. International Journal of Tourism Research, 3: 165-170.
Er, Ö. ve Bardakoğlu, Ö. (2016). Kültürel mirasın sürdürülebilir turizm ürünü çeşidi olarak değerlendirilmesi: Edirne örneği. İşletme Fakültesi Dergisi, 17(2): 95-111.
Eren, R. ve Aypek, N. (2012). Kırsal turizm bölgesinde yerel halkın turizm in gelişimine karşı tutumları: Cumalıkızık köyü örneği. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 2(2): 43-47.
Ersoy, M. (1989). Tarihsel perspektif içinde Türkiye’de merkezi yönetim-yerel yönetim ilişkisi. ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi, 9(1): 45-66.
Genç, K. ve Şengül, S. (2015). Kültürel miras turizmine yönelik yerel halkın görüşlerinin ortaya çıkarılması: Mudurnu ölçeğinde bir araştırma. 16. Ulusal Turizm Kongresi, Çanakkale: Çanakkale 18 Mart Üniversitesi 12-15 Kasım 2015, ss. 218-237.
Giritlioğlu, C. ve Oruç, G. D. (2000). Preservation and revitalisation of historical settlements: The case of Bursa-Cumalıkızık. 40th Congress of the European Regional Science Association: "European Monetary Union and Regional Policy" Kongresi, Barcelona: European Regional Science Association 30 Ağustos-2 Eylül 2000.
Giritlioğlu, İ. ve Sönmez, E. (2018). Kültür turizminin korunması ve geliştirilmesinde yerel halkın algısının belirlenmesi: Nemrut Dağı Milli Parkı bölgesindeki yerel halk üzerine bir araştırma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(58): 640-648.
Gunjić, L. (2017). Local perceptions of cultural heritage and tourism development - Case study Bač, Serbia. Ge-conservación, 11: 57-62.
Güleç, M. M. (2011). 700 yıllık tarihi geçmişe sahip Bursa Cumalıkızık Köyü alan araştırmasının sosyolojik analizi. Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(20): 35-49.
Güneş, E. ve Alagöz, G. (2018). Turizm eğitimi alan öğrencilerin kültürel miras tutumları üzerine bir araştırma. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(29): 753-777.
Huh, J., Uysal, M. and McCleary, K. (2006). Cultural/heritage destinations: Tourist satisfaction and market segmentation. Journal of Hospitality and Leisure Marketing, 14(3): 81-99.
Karapınar, E. ve Barakazı, M. (2017). Kültürel miras turizminin sürdürülebilir turizm açısından değerlendirilmesi: Göbeklitepe Ören Yeri. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(1): 5-18.
Kaya, K. N. (2016). Kırsal mimarlık mirasının korunmasında turizmin rolü Cumalıkızık Köyü örneği. Ege Mimarlık, 1(92): 28-31.
Kayış, A. (2010). Güvenilirlik Analizi, SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, (Editör) Kalaycı, Ş. (ss.401-419). 5. Baskı, Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
Kiper, P. (2004). Küreselleşme sürecinde kentlerimize giren yeni tüketim mekanları ve yitirilen kent kimlikleri. Planlama, 4: 14-18.
Kuşçuoğlu, Ö. G. ve Taş, M. (2017). Sürdürülebilir kültürel miras yönetimi. Süleyman Demirel Üniversitesi Yalvaç Akademi Dergisi, 2(1): 58-67.
Kültür ve Turizm Bakanlığı (2014). Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğu'nun Doğuşu. http://basin.kulturturizm.gov.tr/TR-100425/bursa-ve-cumalikizik-osmanli-imparatorlugunundogusu.html [Erişim Tarihi: 30.12.2018].
Mansuroğlu, S. (2006). Turizm gelişmelerine yerel halkın yaklaşımlarının belirlenmesi: Akseki/Antalya örneği. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 19(1): 35-46.
Mumcu, A. (1969). Eski eserler hukuku ve Türkiye. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 26(3): 45-78.
Nkwanyana, M. S., Ezeuduji, I. O. and Nzama, A. T. (2016). Cultural heritage tourism in South Africa: Perceived a Panacea for rural development?. Acta Universitatis Danubius, 12(6): 160-167.
Nuryanti, W. (1996). Heritage and postmodern tourism. Annals of Tourism Research, 23(2): 249- 260.
Oban, Ç. R. (2008). Korumada yasal gelişim ve doğal miras alanlarının miras turizmindeki önemi. İTÜ ve Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi IV. Lisansüstü Turizm Öğrencileri Araştırma Kongresi İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Yayınları 23-27 Nisan 2008 ss. 601-613.
Okuyucu, A. ve Somuncu, M. (2012). Kültürel mirasın korunması ve turizm amaçlı kullanılmasında yerel halkın algı ve tutumlarının belirlenmesi: Osmaneli ilçe merkezi örneği. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 4(1): 37-51.
Özdemir, M. A. ve Kervankıran, İ. (2011). Turizm ve turizmin etkileri konusunda yerel halkın yaklaşımlarının belirlenmesi: Afyonkarahisar örneği. Marmara Coğrafya Dergisi, 24: 1-25.
Roslan, Z., Ramli, Z., Shin, C., Choy, E. A. and Razman, M. R. (2017). Local community perception on the importance of cultural-natural heritage protection and conservation: Case study in Jugra, Kuala Langat, Selangor, Malaysia. Journal of Food, Agriculture & Environment, 15(2): 107-110.
Saçılık, Y. M. ve Toptaş, A. (2017). Kültür turizmi ve etkileri konusunda turizm öğrencilerinin algılarının belirlenmesi. Turizm Akademik Dergisi, 4(2): 107-119.
Solmaz, C. (2014). Yerel halkın bölge turizmine bakış açısının belirlenmesi: Burdur’da bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(10): 91-105.
Stupart, C. A. (2012). The development of dark/cultural heritage as attractions in Falmouth, Jamaica, West Indies, Unpublished Doctoral thesis, University of Waterloo, Ontario, Canada.
Taş, N. ve Taş, M. (2009). Yönetimsel iş birliği: 3. Binyılda yaşayan Osmanlı köyü- Cumalıkızık projesi, 5. Yapı İşletmesi/ Yapım Yönetimi Kongresi, Eskişehir: TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası 223-23 Ekim 2009. ss. 61-70.
Terzić, A., Jovičić, A. and Simeunović-Bajić, N. (2014). Community role in heritage management and sustainable tourism development: Case study of the Danube Region in Serbia. Transylvanian Review of Administrative Sciences, Special Issue: 183-201.
Tören, E., Kozak, N. ve Demiral, G. N. (2012). Eskişehir’in kültürel miras varlıklarının korunmasında kamu kurumlarının rolü. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(2): 69-88.
Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD) (2012). Sürdürülebilir turizm. İstanbul: Sis Matbaacılık.
Türker, A. ve Çelik, İ. (2012). Somut olmayan kültürel miras unsurlarının turistik ürün olarak geliştirilmesine yönelik alternatif öneriler. Yeni Fikir Dergisi, 9: 86-98.
Türkiye Kültür Portalı (2018). Gezilecek yerler, Cumalıkızık Köyü-Bursa. https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/bursa/gezilecekyer/cumalikizik-koyu [Erişim Tarihi: 30.12.2018].
Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi [ICOMOS] (1964). Venedik Tüzüğü. http://www.icomos.org/venicecharter2004/turkish.pdf [Erişim Tarihi: 19.01.2019].
Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi [ICOMOS] (1999). International cultural tourism charter managing tourism at places of heritage significance. https://www.icomos.org/charters/tourism_e.pdf [Erişim Tarihi: 19.01.2019].
Uslu, A. ve Kiper, T. (2006). Turizmin kültürel miras üzerine etkileri: Beypazarı/Ankara örneğinde yerel halkın farkındalığı. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 3(3): 305-314.
Ünsal, D. ve Pulhan, G. (2012). Türkiye’de kültürel mirasın anlamı ve yönetimi. Kültürel Miras Yönetimi İçinde (ss. 30-65). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Vatan, A. ve Zengin, B. (2015). Söğüt İlçesi’nde kültürel miras ve yerel halkın turizme bakış açısı. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(10): 634-650.