Türkiye’de Kültürü Yapılan Salvia Türlerine (Salvia hispanica L., Salvia tomentosa Mill. ve Salvia verticillata L.) Ait Tohumların Bazı Fiziksel Özellikleri

Gıda, kozmetik, tıp ve baharat sektörlerinin hammaddesi haline gelen tıbbi ve aromatik bitkiler gün geçtikçe endüstriyel sektörlerin aranılan materyalleri arasına girmiştir. Bu çalışmada, ticari anlamda öneme sahip olan üç farklı salvia türüne (Salvia hispanica L., Salvia tomentosa Mill. ve Salvia verticillata L.) ait tohumlar incelenmiş; bazı fiziksel özellikleri (şekil-boyut, yüzey alan, ortalama aritmetik çap-geometrik çap, küresellik, bin dane ağırlığı) belirlenmeye çalışılmıştır. Tohumlardan elde edilen bu verilerin bir tarımsal işletmelerde kullanılacak ya da tasarlanacak olan makine, alet ve ekipmanlara alt yapı oluşturması hedeflenmiştir. Üçer tekrarlı, rastgele örneklenen tohumlardan gelen veriler ayrıca istatistiki olarak da incelenmiştir. Elde edilen değerlere göre; S. tomentosa ve S. verticillata bitkilerine ait olan tohumların kısa boyutlarda ve oval bir yapıya sahip olduğu; S. hispanica’ya ait tohumların ise orta boyutlara sahip oval bir yapıda olduğu; bin dane ağırlıklarının ise yaklaşık S. hispanica’nın 1.240 g, S. tomentosa’nın 7.147 g ve S. verticillata’nın 0.570 g olarak belirlenmiştir.

Some Physical Properties of Salvia Species Seeds (Salvia hispanica L., Salvia tomentosa Mill. and Salvia verticillata L.) Cultivated in Turkey

Medicinal and aromatic plants, which have become raw materials for food, cosmetics, medicine and spices, have become wanted material in industrial sectors. In this study, seeds of three different salvia species (Salvia hispanica L., Salvia tomentosa Mill. and Salvia verticillata L.), which are of commercial importance, were investigated. Some physical properties (shape-size, surface area, average arithmetic diameter-geometric diameter, sphericity, thousand grain weight) were tried to determine. It is aimed that these data obtained from the seeds will form the infrastructure for the machinery, tools and equipment to be used or designed in an agricultural enterprise. Data from three replicated, randomly sampled seeds were also examined statistically. Obtained values; The seeds belonging to S. tomentosa and S. verticillata plants are short in size and have an oval form; The seeds belonging to S. hispanica were found to be oval form in medium size and their one thousand grain weights were determined as 1.240 g of S. hispanica; 7.147 g of S. tomentosa and 0.570 g of S. verticillata.

PDF

___

Alayunt, F.N. 2000. Biyolojik Malzeme Bilgisi, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makineleri Bölümü Ders Kitabı, Ege Ün. Ziraat Fak. Yayınları No: 541, İzmir.
Alfredo, V.O, Gabriel, R.R, Luis, C.G. ve B.A. David. 2009. Physicochemical properties of a fibrous fraction from chia (Salvia hispanica L.). LWT-Food Sci Technol, 42:168e73.
Ali, N.M., Yeap, S.K., Ho, W.Y., Beh, B.K., Tan, S.W. ve S.G. Tan. 2012. The Promising Future of Chia, Salvia hispanica L. Hindawi Publishing Corporation Journal of Biomedicine ve Biotechnology, Volume 2012, Article ID 171956, 9 pages doi:10.1155/2012/171956.
Amato, M., Caruso, M.C., Guzzo, F., Commisso F.G.M., Bochicchio, R., Labella, R., ve F. Favati. 2015. Nutritional Quality Of Seeds Ve Leaf Metabolites Of Chia (Salvia hispanica L.) From Southern Italy. European Food Research Ve Technology, November 2015, Volume 241, Issue 5, Pp 615–625.
Armstrong, D. 2004. Application for approval of whole chia (Salvia hispanica L.) seed ve ground whole seed as novel food ingredient. Northern Irelve, R Craig & Sons. http://www.food.gov.uk/multimedia/pdfs/c hiaapplication.pdf.
Ayerza, R. ve W. Coates. 2005(a). Chia: Rediscovering a forgotten crop of the Aztecs. University of Arizona Tuscon, Arizona. http://www.uky.edu/Ag/CDBREC/introsheet s/chia.pdf.
Ayerza, R. ve W. Coates. 2005(b). Ground chia seed ve chia oil effects on plasma lipids ve fatty acids in the rat. Nutr. Res. 25, 995–1003.
Baydar, H. 2016. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Bilimi ve Teknolojisi (Genişletilmiş 5. Baskı), SDÜ Yayınları, Yayın No: 51, Isparta.
Bayram, M., Yılar, M., Özgöz, E. ve İ. Kadıoğlu. 2016. Ada Çayı (Salvia virgata Jacg.) Tohumlarının Bazı Fiziksel Özelliklerinin Belirlenmesi. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi TARGİD Özel Sayı 325-331. DOI: 10.17100/nevbiltek.211022.
Bushway, A.A., Belyea, P.R. ve R.J. Bushway. 1981. Chia seed as a source of oil, polysaccharide, ve protein. J. Food Sci. 1981, 46, 1349– 1350.
Cahill, J. 2003. Ethnobotany of chia, Salvia hispanica L. (Lamiaceae). Econ. Bot., 57, 604–618.
Ceylan, A. 1997. Tıbbi Bitkiler II. E.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları, 481s, İzmir.
Denir, S. 2005. Farklı Salvia tomentosa ekstraktlarının C6 glioma monolayer ve sferoid hücre kültürü modelinde antitümür etkisinin belirlenmesi, Balıkesir Üniv. Fen Bilimleri Enst. Yüksek lisans tezi, 81 s., Balıkesir.
Ding, Y., Lin, H.W., Lin, Y.L., Yang, D.J., Yu, Y.S., Chen, J.W., Wang, S.Y. ve Y.C. Chen. 2018. Nutritional composition in te chia seed veits processing properties on restructured hamlike products, journal of food ve drug analysis 26, 124-134.
Dumanoğlu, Z. ve B. Çakmak. 2017. Oğulotu (Melissa officinalis L.) tohumunun kaplanması ve pelletlenmesinin tohum kalitesi üzerine etkileri. Tarım Makinaları Bilimi Dergisi, 13(2), 87-92, İzmir.
Dumanoğlu, Z. ve B. Çakmak. 2019a. Tohum Uygulamalarının İzmir kekiği (Origanum onites L.) Tohumları Üzerindeki Bazı Fiziksel ve Fizyolojik Etkilerinin İncelenmesi, ERASMUS International Academic Research Symposium in Science, Engineering ve Agriculture (April 5-6, 2019) Proceeding Book (Agriculture, Foresty ve Fishers), ISBN: 978-605-7602-73-2, İzmir.
Dumanoğlu, Z. ve B. Çakmak. 2019b. Tohum Uygulamalarının Soğan (Allium cepa L.) Tohumunun Bazı Fiziksel ve Mekanik Özelliklerine Etkisi, Bursa Uludağ Üniv. Ziraat Fakültesi Dergisi, Cilt 33 Sayı 1, ISSN: 1301-3165, Bursa.
Dumanoğlu, Z. ve Ç. Sönmez. 2019. Chia (Salvia hispanica L.) Tohumlarına ait Bazı Fiziksel ve Fizyolojik Özellikler, ERASMUS International Academic Research Symposium, s:203-211, İzmir.
Eryiğit, F. 2006. Mentha pulegium L. ve Salvia tomentosa Miller bitkilerinin metanol özütlerinin in vitro antioksidan aktivitelerinin belirlenmesi., Isparta Üniv. Fen Bilimleri Enst. Yüksek lisans tezi, 60 s., Isparta.
Güler, S., Başaran, S. ve K.H. Güler. 2011. Batı akdeniz bölgesinde doğal yayılış gösteren önemli bazı odun dışı orman ürünlerinin yaş/kuru ağırlık oranları, Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü, 59 s.
Güner, A., Özhatay, N., Ekim, T. ve K.H.C Baser. 2000. Flora of Turkey ve East Aegean Islves.Supplement II. Edinburgh Univ, Vol. 11 pp. 618-619.
International Rules for Seed Testing (ISTA). 2007. International Rules for Seed Testing Book.
Ixtaina, V.Y., Vega, A., ve S.M. Nolasco. 2010. Supercritical carbon dioxide extraction of oil from Mexican chia seed (Salvia hispanica L.) characterization ve process optimization, The journal of supercritical fluids, volume 55, issue 1, p:192-199.
İçlim, A., Nacar, S. ve M.T. Uguz. 2001. Salvia tomentosa, Micromeria fruticosa subsp. brachycalyx ve Rhus coriaria Türlerinin Antimikrobiyal Aktiviteleri. Ot Sistematik Botanik Dergisi, 8,2: 121-125.
İpek, A. 2007. Tıbbi adaçayı (Salvia officinalis) hatlarında azotlu gübrelemenin Herba verimi ve bazı özellikler üzerine etkileri. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim dalı Doktora Tezi, 109 s, Ankara.
Kan, Y., Arslan, N., Altun, L. ve M. Kartal. 2006. Türkiye’de tıbbi ve aromatik bitkilerin kültürünün ekonomik önemi. 15. Bitkisel ilaç hammaddeleri toplantısı bildiri kitabı, cilt. 3 s. 213-219.
Kara, M. 2012. Biyolojik Ürünlerin Fiziksel Özellikleri, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 242, Erzurum.
Karpuz, E. 2012. Hatay’da Yetişen Salvia verticillata L. subsp. amasiaca Türünün Fitokimyasal Özelliklerinin ve Antimikrobiyal Etkinliğinin Belirlenmesi, Mustafa Kemal Üniv. Fen Bilimleri Enst. Kimya ABD, Yüksek lisans tezi, 62 s., Hatay.
Kıvrak, İ. 2006. Salvia potentillifolia Boiss & Heldr. ex Bentham bitkisinin uçucu bileşenlerinin analiz ve antioksidtif özellilklerinin belirlenmesi, Muğla Üniv. Fen Bilimleri Enst. Yüksek lisans tezi, 158 s., Muğla.
Lu,Y. ve L.Y. Foo. 2002. Polyphenolics of salvia—a review. Phytochemistry 59, 117–140.
Mohsenin, N.N. 1970. Physical Properties of Plant ve Animal Materials. Gordon ve Breach Science Publishers, New York.
Mokhtarzadeh, S., Demirci, B., Ağalar, H.G., Khawar, K.M. ve N. Kırımer. 2019. In vitro Propagation ve Volatile Compound Characterization of Lavveula stoechas L. subsp. stoechas-An Economically Important Source of Essential Oil. Rec. Nat. Prod. 13 (2):121-128. DOI: http://doi.org/10.25135/rnp.86.18.04.105.
Muñoz, L.A., Cobos, A., Diaz, O. ve J.M Aguilera. 2012. Chia seeds: Microstructure, mucilage extraction ve hydration, Journal of Food Engineering, 108, 216–224.
Muñoz, L.A., Cobos, A., Diaz, O. ve J.M. Aguilera. 2013. Chia seed (Salvia hispanica): an ancient grain ve a new functional food. Food Rev Int, 29(4): 394-408.
Orozco, R.G., Duran, P.N., Gonzalez, E.D.R., Zaracúa, V.P. ve O.P. Ramirez. 2014. Proyecciones de cambio climático y potencial productivo para L. en las zonas agrícolas de México. Rev Mex Sci Agric 10: 1831-1842.
Reyes-Caudillo, E., Tecante, A. ve M.A. ValdiviaLópez. 2008. Dietary fibre content ve antioxidant activity of phenolic compounds present in Mexican chia (Salvia hispanica L.) seeds. Food Chemistry 107 (2), 656–663.
Sezik, E. ve E. Yeşilada. 2002. Uçucu yağ taşıyan Türk halk ilaçları. 14. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı, 29-31 Mayıs, Eskisehir, Bildiri Özetleri: 98- 123.
Yağcıoğlu, A. 2015. Ürün İşleme, Ege Üniversitesi Yayınları Ziraat Fakültesi Yayın No: 517, Genişletilmiş 2. Baskı, İzmir.
Zewdu, A.D. 2011. “Moisture-dependent physical properties of Ajwain (Trachyspermum ammi L.) Seeds”. Philipp Agric Scientist, 94 (3), 278-284.