Ekmeklik Buğday Üretiminde Enerji Kullanımı ve Etkinlik Analizi: Kahramanmaraş İli Örneğ

Bu çalışmada, Kahramanmaraş ilinde kuru koşullarda yapılan ekmeklik buğday üretiminde girdi kullanım miktarları ve enerji kullanım etkinliği belirlenmiş olup, ayrıca, işletmelerin teknik etkinliği enerji kullanımı yönünden incelenmiştir. Basit tesadüfi örnekleme yöntemine göre, 111 buğday üreticisiyle anket çalışması yapılmıştır. Etkinlik analizinde veri zarflama yöntemi kullanılmıştır. Toplam enerji girdisi 21906.92 MJ, enerji çıktısı ise 30144.82 MJ olarak bulunmuştur. Enerji kaynakları içinde en yüksek payı %54.57 ile gübre kullanımı almakta olup, bunu sırasıyla tohum ve yakıt girdileri takip etmektedir. Değerlendirme sonuçlarına göre, enerji kullanım etkinliği 1.38, enerji verimliliği 0.10 kg MJ-1 , spesifik enerji 10.52 MJ kg-1 , net enerji değeri ise 8237.90 MJ olarak belirlenmiştir. Doğrudan ve dolaylı enerji kaynaklarının toplam enerji içindeki oranı sırasıyla %15.72 ve %84.28 olarak bulunmuştur. Yenilenebilir enerji kaynaklarının toplam enerji içindeki oranı %26.51 iken yenilenemeyen enerji kaynaklarının oranı ise %73.49 olarak tespit edilmiştir. Veri zarflama analizi sonuçlarına göre işletmelerde toplam etkinlik (ölçeğe sabit getiri) 0.744, saf teknik etkinlik (ölçeğe değişken getiri) 0.972, ölçek etkinliği ise 0.765 olarak belirlenmiştir. Bu değer işletmelerin aynı düzeyde enerji çıktısı elde etmek için kullandıkları enerji girdi miktarını %2.8 oranında azaltmaları gerektiğini göstermektedir. Araştırma sonuçlarına göre, girdilerin enerji eşdeğerleri ile kullanımı incelendiğinde en büyük payın gübre kullanım miktarında olduğu göze çarpmaktadır. Bu noktadan hareketle, üreticilere gübre kullanımı ve miktarı konusunda yayım çalışmalarının yapılması önem arz etmektedir.

Energy Use and Efficiency Analysis in Bread Wheat Production: Case of Kahramanmaraş Province

This study was carried out in order to determine the inputs usage amounts and energy use efficiency of bread wheat production under dry conditions in Kahramanmaraş province. Besides, the technical efficiency of the enterprises was examined in terms of energy use. According to simple random sampling method, total of 111 wheat producers participated in the survey. Data envelopment analysis was used in efficiency analysis. Total energy input and energy output were found as 21906.92 MJ and 30144.82 MJ in the enterprises, respectively. Fertilizer usage had the highest ratio with 54.57% in the energy sources and seed and fuel inputs followed this. According to the evaluation results, energy use efficiency, energy productivity, specific energy and net energy values were found as 1.38, 0.10 kg MJ-1 , 10.52 MJ kg-1 and 8237.90 MJ, respectively. The ratios of direct and indirect energy sources in total energy were found as 15.72% and 84.28%, respectively. The ratio of renewable energy sources in total energy was determined as 26.51% whereas the ratio of non-renewable energy sources was 73.49%. According to the data envelopment analysis results, total efficiency (constant return to scale), pure technical efficiency (variable return to scale) and scale efficiency were found as 0.744, 0.972 and 0.765, respectively. According to these results, it was concluded that the enterprises should decrease the energy input amounts in the ratio of 2.8% in order to obtain the same level of energy output. It was concluded that the highest ratio was in fertilizer usage amount. From this point of view, extension studies for the producers on the use and amount of fertilizers is important.

PDF

___

Canakci, M., Topakci, M., Akinci, I. ve Ozmerzi, A. 2005. Energy use pattern of some field crops and vegetable production: case study for Antalya region, Turkey. Energy Conversion and Management, 46: 655–66.
Coelli, T., Rao, D.S.P. ve Battese, G.E. 1998. An Introduction to Efficiency and Productivity Analysis: Boston, USA: Kluwer Academic Publishers.
De, D., Singh, S. ve Chandra, H. 2001. Technological impact on energy consumption in rain fed soybean cultivation in Madhya Pradesh. Applied Energy, 70, 193–213.
Dimitrijevi´c, A., Gavrilovi´c, M., Ivanovi´c, S., Mileusni´c, Z., Miodragovi´c, R. ve Todorovi´c, S. 2020. Energy use and economic analysis of fertilizer use in wheat and sugar beet production in Serbia. Energies, 13, 2361.
FAO, 2020. http://www.fao.org/home/en/ (Erişim Tarihi: 05.07.2020)
Elfadil, A.D. 2018. Energy use pattern in wheat production in the Gezira and Rahad Schemes, Sudan. Journal of Bioscience and Agriculture Research, 18 (1): 1470-1477.
Farrell, M.J. 1957. The measurement of productive efficiency. Journal of Royal Statistical Society Association, 120:253-281. Giampietro, M., Cerretelli, G. ve Pimentel, D. 1992. Energy analysis of agricultural ecosystem management: human return and sustainability. Agric Ecosyst Environ, 38:219- 244.
Gökdoğan, O. ve Sevim, B. 2016. Determination of energy balance of wheat production in Turkey: A case study of Eskil district of Aksaray province. Journal of Tekirdağ Agricultural Faculty, 13 (04), 36-43.
Gül, H., Gül, M., Acun, S., Aslan, S.T., Öztürk, A. ve Kara, B. 2015. Tarım işletmelerinde buğday tohumu kullanımı ve sorunları: Burdur ve Isparta illeri örneği. Türk Tarım –Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 3 (9):732-741.
Karaağaç, M.A., Aykanat, S., Çakır, B., Eren, Ö., Turgut, M.M., Barut, Z.B. ve Öztürk, H.H. 2011. Energy balance of wheat and maize crops production in Hacıali undertaking. 11th International Congress on Mechanization and Energy in Agriculture Congress, 21-23 September, Istanbul, Turkey, p.388-391
Kardoni, F., Parande, S., Jassemi, K. ve Karami, S. 2013. Energy input-output relationship and economical analysis of wheat production in Khuzestan province of Iran. International Journal of Agronomy and Plant Production, 4(9):2187-2193
Kızılaslan, H. 2004. Dünya’da ve Türkiye’de buğday üretimi ve uygulanan politikaların karşılaştırılması. GOÜ. Ziraat Fakültesi Dergisi, 21 (2): 23-38
Kizilaslan, H. 2009. Input–output energy analysis of cherries production in Tokat province of Turkey. Applied Energy, 86: 1354–1358.
Mandal, K.G., Saha, K.P., Gosh, P.L., Hati, K.M. ve Bandyopadhyay, K.K. 2002. Bioenergy and economic analysis of soybean based crop production systems in central India. Biomass & Bioenergy, 23: 337- 345.
Moghimi, M.R., Alasti, B.M. ve Drafshi, M.A.H. 2013. Energy input-output and study on energy use efficiency for wheat production using DEA technique. International Journal of Agriculture and Crop Sciences, 2064- 2070.
Naderloo, L., Alimardani, R., Omid, M., Sarmadian, F., Javadikia, P. ve Torabi, M.Y. 2013. Modeling of wheat yield and sensitivity analysis based on energy inputs for three years in Abyek town, Ghazvin, Iran. Agric Eng Int: CIGR Journal, 15 (1), 68-77.
Nazar, H., Erekul, O. ve Koca, Y.O. 2012. Ekmeklik buğday çeşitlerinin tane verimi ve kalitesi üzerine farklı yaprak gübresi uygulamalarının etkisi. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları Dergisi, 9 (2): 5-12.
Oren, M.N. ve Ozturk, H.H. 2006. An analysis of energy utilization for sustainable wheat and cotton production in Southeastern Anatolia Region of Turkey, Journal of Sustainable Agriculture, 29 (1): 119-130.
Rafiee, S., Seyed, H., Mousavi, A. ve Ali, M. 2020. Modeling and sensivity analysis of energy inputs for apple production in Iran. Energy, 35: 3301-3306.
Safa, M., Mohtasebi, S.S., Behroozi Lar, M. 2010. Energy use in wheat production (A case study for Saveh, Iran). World Journal of Agricultural Sciences, 6 (1): 98-104.
Safa, M. ve Samarasinghe, S. 2011. Determination and modelling of energy consumption in wheat production using neural networks: A case study in Canterbury province, New Zealand. Energy, 36 (8), 5140-5147.
Shahin, S., Jafari, A., Mobli, H., Rafiee, S. ve Karimi, M. 2008. Effect of farm size on energy ratio for wheat production: A case study from Ardabil province of Iran. American-Eurasian J. Agric. & Environ. Sci., 3 (4): 604-608.
Singh, J.M. 2002. On farm energy use pattern in different cropping systems in Haryana India, Master of Science Thesis (Unpublished), International Institute of Management University of Flensburg, Germany.
Tipi, T., Çetin, B. ve Vardar, A. 2009. An analysis of energy use and input costs for wheat production in Turkey. Journal of Food, Agriculture & Environment, 7 (2):352-356.
Topdemir, T. 2018. Menemen koşullarında pamuk yetiştiriciliğinde uygulanan farklı toprak işleme yöntemlerinin enerji verimliliği ve kullanım etkinliğinin belirlenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. TÜİK. 2020. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id= 1001 (Erişim Tarihi: 05.07.2020).
Unakıtan, G. ve Aydın, B. 2018. A comparison of energy use efficiency and economic analysis of wheat and sunflower production in Turkey: A case study in Thrace Region. Energy, 149: 279-285.
Wang, N., Jin, X., Ye, S.T., Gao, Y. Ve Li, X.F. 2016. Optimization of agricultural input efficiency for wheat production in China applying data envelopment analysis method. Applied Ecology and Environmental Research, 15 (3): 293-305.
Yaldiz, O., Ozturk, H.H., Zeren, Y. ve Bascetincelik, A. 1993. Energy usage in production of field crops in Turkey. In: 5th International congress on Mechanization and energy in agriculture. 11-14 October, Kusadası, p. 527-536
Yamane, T. 1967. Elementary Sampling Theory. Prentice-Hall Inc. Englewood Cliffs, New Jersey
Yıldız, T. 2016. An input-output energy analysis of wheat production in Çarşamba district of Samsun province. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 33(3): 10-20.
Yılmaz, I., Akcaoz, H. ve Ozkan, B. 2005. An analysis of energy use and input–output costs for cotton production in Turkey. Renewable Energy, 30: 145–55.
Yiğit, A. 2015. Türkiye'de yaygın olarak yetiştirilen ekmeklik buğday (triticum aestivum l.) çeşitlerinin protein, aminoasit dağılımı ve antioksidan aktivitelerinin belirlenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
Zaim, O. 1999. Applied Economics, Basılmamış Ders Notları, Bilkent Üniversitesi, İktisadi İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü, Ankara.
Ziaei, S.M., Mazloumzadeh, S.M. ve Jabbary, M. 2015. A comparison of energy use and productivity of wheat and barley (case study). Journal of the Saudi Society of Agricultural Sciences, 14: 19-25.