Çanakkale İlinde Kanola Üretiminin Fonksiyonel Analizi

Dünya yağlı tohumlar üretiminde soya ve palm bitkisinden sonra %12.27’lik pay ile 3. sırada, bitkisel yağ üretiminde de %14.44 ile yine 3. sırada yer alan kanola, Türkiye’de yağlı tohumlar üretiminde %4.63, bitkisel yağ üretiminde de %6.36’lık paya sahiptir. Kanola üretimi, gelişen dünyanın aksine Türkiye’de, uygulanan çeşitli destekleme politikalarına rağmen yeterince gelişme gösterememiştir. Buna rağmen ülkede son 30 yıllık dönemde birim alandan elde edilen verim değerinde en yüksek artış kanoladan sağlanmıştır. 2018 yılında Türkiye’nin kanola üretiminde %7.5’lik pay ile Çanakkale ili 5. sırada yer almıştır. Araştırma alanı olarak belirlenen ilde Tam Sayım Yöntemine göre belirlenen 83 tarım işletmesinden elde edilen veriler yardımıyla kanola üretimi fonksiyonel analiz yönüyle incelenmiştir. Birim alandan ortalama 296 kg/da kanola elde edebilmek için yaklaşık olarak; 450 g tohum, 26 kg saf gübre, 330 cc tarımsal mücadele ilacı ve 13 l mazot kullanımına ihtiyaç duyulmaktadır. Kanola üretimine ilişkin oluşturulan fonksiyonda; gübre masrafı (X1), tarımsal mücadele ilacı bedeli (X2) ve tohum bedeli (X3) faktörlerinin üretim elastikiyetleri %5 ihtimal düzeyinde önemli bulunmuş, denklemin üretim elastikiyetleri katsayıları toplamının (∑βi: 1.004) ise ölçeğe artan getiriyi ifade ettiği sonucuna varılmıştır. Oluşturulan denklemde yer alan faktörler arasında marjinal etkinlik katsayısı en yüksek değişken 13.94 ile tarımsal mücadele ilacı masrafı (X2) olarak bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Kanola, fonksiyonel analiz

Functional Analysis of Canola Production in Çanakkale Province

Canola takes 3rd place after soybean and palm in global oil seeds production with a percentage of 12.27%, and it is in 3rd place in vegetable oil production with a percentage of 14.44%. In terms of Turkey, canola’s proportional share in oil seeds production is 4.63%, and it is 6.36% in vegetable oil production. Despite some agricultural subsidy policies for throughout the years, Turkey’s canola production has not increased enough. However, for the last three decade, canola has shown the most improvement in productivity for unit area. Çanakkale City was 5th in Turkey’s canola production in 2018 with a proportional share of 7.5%. In this study, canola production in Çanakkale City was examined in terms of functional analysis with the data, which were obtained from 83 agricultural enterprises. According to the research results, canola production takes the first place in vegetative production pattern with a share of 31%. The average canola production area was 84.07 da, and the average productivity was found as 296.20 kg/da. In order to obtain 296 kg/da of canola, it is necassary to use; 450 g seed, 26 kg pure fertilizer, 330 cc agricultural pesticide and 13 l diesel fuel. It is found out that from the function formula of canola production; production elasticities of fertilizer cost (X1), pesticide cost (X2) and seed cost (X3) were found significant at the level of 5% error margin, and total production elasticities from the formula (∑βi: 1.004) indicates that increasing returns to scale. Among the factors that is belong to the equation, marginal efficiency coefficient was found highest in pesticide cost (X2) which was 13.94

Keywords:

Canola, functional analysis,

PDF

___

Akçay, Y., Uzunöz, M. 1999. Tarım İşletmelerinde Kaynak Kullanımı Etkinliği Üzerine Bir Araştırma: Niksar Ovası Örneği. Tarım ve Mühendislik Dergisi. 59: 29-38.
Beattie B.R., Taylor, C.R. 1987. The Economics of Production, John Wiley and Sons Inc., New York.
Dilmen, B. 1985. Bağcılıkta Kullanılan Üretim Faktörlerinin Çeşitli İşletme Büyüklükleri Üzerindeki Etkileri ve Bu İşletme Gruplarının Birbirleriyle Karşılaştırılması: Gaziantep İli Bağcılığının Ekonometrik Analizi. MPM Verimlilik Dergisi, Ankara, (2) 86-108.
Doll J.P., Orazem, F. 1984. Production Economics Theory with Applications, John Wiley and Sons Inc., New York.
FAO, 2019. Bitkisel üretim istatistikleri. (erişim: http://www.fao.org) (erişim tarihi: 29.07.2019)
Gündoğmuş, E. 1998. Ankara İli Akyurt İlçesi Tarım İşletmelerinde Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Üretiminin Fonksiyonel Analizi ve Üretim Maliyetinin Hesaplanması. Tr. J. of Agriculture and Forestry. 22: 251-260.
Heady, O.E., Dillon, J.L. 1966. Agricultural Production Functions. Iowa State University Press, USA.
Kadakoğlu,B., Karlı, B. 2019. Türkiye’de Yağlı Tohum Üretimi ve Dış Ticareti. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7 (96) 324-341.
Karagolge, C. 1973. Arazi Tasarruf Şekillerine Göre Erzurum İlindeki Tarım İşletmelerinin Ekonometrik Analizi. Ankara Ün. Yay. No:312. Ziraat Fak. Yay. No:153, Arş. Seri No:90, Sevinç Matb., Ankara, s.8-24.
Neill, R.J. 2002. Production and Production Functions: Some Implications of a Refinement to Process Analysis”, Journal of Economic Behaviour & Organization. 51(4) 507-521.
Özçelik, A. 1989. Ankara Şeker Fabrikası Civarındaki Seker Pancarı Yetiştiren Tarım İşletmelerinde Şeker Pancarı İle Buğday İçin Fiziki Üretim Girdileri ve Üretimin Fonksiyonel Analizi A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayın No:1113, Ankara, 1989.
Özçelik, A. 1994. Ekonometri. A.Ü. Ziraat Fak. Yay. No:1323, Ders Kitabı No:382, s.148-156, Ankara.
Rehber E., Erkuş, A. 1984. Nevşehir’de Patates Üreten Tarım İşletmelerinin Ekonomik Analizi. Ankara Üniversitesi, No TE 1, Ankara.
TÜİK, 2019. Veritabanı/Tarım/Bitkisel Üretim İstatistikleri. (yağlı tohumlu bitkiler üretim bilgileri). (erişim: https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr, Erişim tarihi: 05.07.2019).
Vural, H., Turhan, Ş. 2011. Bursa İlinde Şeftali Üretiminin Ekonometrik Analizi. U. Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi. 25 (2) 1-6.
Zoral, K. 1973. Cobb-Douglas Üretim Fonksiyonunun Yukarı Pasinler Ovasındaki Patates Üretimine Uygulanması. Atatürk Üniversitesi Yayınları No:303, Sevinç Matbaası, Ankara.
Zoral, K. 1984. Üretim Fonksiyonları. Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Yayınları (MM/END-84 EY 052), İzmir.