Muş İlindeki Kaz Yetiştiriciliğinin Genel Yapısı ve Sorunları

Bu çalışma, Muş ilinde ekstansif ve yarı entansif şartlarda yapılan kaz yetiştiriciliğin mevcut durumunun ortaya konulması ve yetiştiricilikte karşılaşılan önemli sorunların tespit edilmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışmanın materyalini, Muş ili merkez, Hasköy, Bulanık, Malazgirt, Varto ve Korkut ilçelerine bağlı ve kaz yetiştiriciliğinin yoğun olarak yapıldığı köylerdeki 105 adet kaz üreticisinden elde edilen veriler oluşturmuştur. Araştırma bulgularına göre; Muş ilinde, üreticilerin hiçbirinin kaz yetiştiriciliği konusunda eğitim almadığı ve yetiştiricilik yapma sürelerinin ortalama 17 yıl olduğu belirlenmiştir. İşletme başına damızlık dişi kaz sayısının ortalama 18 adet, damızlık erkek kaz sayısının ise 8 adet olduğu saptanmıştır. Kaz barınaklarının büyüklüğünün ortalama 50 m2 olduğu ve genellikle briket malzemeden yapıldığı belirlenmiştir. Kazların genellikle 4 haftalık yaşta iken meraya çıkarıldığı ve günde 2 kez yemlendiği saptanmıştır. Yetiştiricilerin %67’sinin hastalıklara karşı hiçbir önlem almadığı, %30’unun vitamin, ilaç vb. kullandığı, %3’ünün ise aşı yaptırdığı belirlenmiştir. Sonuç olarak; Muş ilinde yapılan kaz yetiştiriciliğinin yapısı ve sorunlarının ülke geneli ile benzer olduğu ve üretimin daha çok ailenin et ihtiyacını karşılamak amacıyla yapıldığı saptanmıştır. Üreticilerin başta gelen sorunlarının; eğitim yetersizliği, hastalıklar, kullanılan düşük verimli ırklar, bakım-besleme konusundaki yetersizlikler ve pazarlamada karşılaşılan sorunlar olduğu söylenilebilir.

Anahtar Kelimeler:

Muş, kaz yetiştiriciliği

General Structure and Problems of Goose Production in Muş Province

This study aims to determine the current situation of goose breeding in Muş province under extensive and semi-intensive conditions and to identify important problems encountered. The material of the study consists of data obtained from 105 goose breeders from the villages located in Merkez (Central), Hasköy, Bulanık, Malazgirt, Varto, and Korkut districts, where intensive goose breeding is being carried out, in Muş Province. According to the findings of the research, it was determined that none of the breeders received training on goose breeding in Muş province and the average duration of breeding was 17 years. It is determined that the average number of female breeder geese per farm was 18 and male breeder geese per farm was 8. The average size of the geese enclosures was 50 m2 and they were generally made of briquettes. It was found that geese were generally taken out to the pasture at the age of 4 weeks and fed twice a day. It was determined that 67% of breeders did not take any precautions against diseases, 30% used vitamins, medicines, etc., and 3% vaccinated the animals. As a result, it was determined that the structure and problems of goose production in Muş province were similar to the rest of Turkey and the production was mostly made to supply the meat needs of the family. It can be stated that the main problems of the breeders are inadequacy in education, diseases, low-yield breeds, inadequate management and feeding, and marketing problems.

Keywords:

Muş, goose production,

PDF

___

Aksoy, T., Arıkan, F. 1995. Tekirdağ bölgesinde yetiştirilen kazlarda kesim sonuçlarına ilişkin bir araştırma. Hayvancılık 96 Ulusal Kongresi, 18-20 Eylül, İzmir.
Aygün, G., Akbulak, C. 2017. Ardahan ili organik hayvancılık potansiyelinin değerlendirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 53: 144-161.
Boz, M.A., Sarıca, M., Yamak, U.S. 2014. Yozgat İlinde kaz yetiştiriciliği. Tavukçuluk Araştırma Dergisi, 11(1): 16-20.
Boz, M.A., Sarıca, M., Yamak, U.S., 2016. Kapalı ve serbest gezinmeli üretim sistemlerinde doğal ve yapay kuluçka ile üretilen kazların ekonomik değerlendirmesi. Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 4(11): 981-986.
Cywa- Benko, K., Wezyk, S., Krawczyk, J., Knapik, J., Bielinska, H., Rosinski, A. 1999. The possibility of using Usg technique for muscle and fatness testing in geese. 12th European Symposium on Waterfowl, Adana, Turkey.
Çelebi, S. 1999. Erzurum’da yetiştirilen kazların bazı önemli kesim ve karkas özellikleri üzerine bir araştırma. Uluslararası Hayvancılık’99 kongresi, 21-24 Eylül, İzmir.
Çelik, B. 2007. Muş yöresi yerli kazlarında kesim ve karkas özellikleri. Kocatepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Afyon.
Çelik, B. Bozkurt, Z., 2009. Muş yöresi yerli kazlarında kesim ve karkas özellikleri. Lalahan Hay. Araşt. Enst. Derg. 49: 37-46.
Demir, P., Aksu Elmalı, D. 2012. Economical analysis of goose breeding commercially by small family farms. World’s Poultry Science Journal, 68: 5-10.
Demir, P., Kırmızıbayrak, T., Yazıcı, K. 2013. Kaz yetiştiriciliğinin sosyo-ekonomik önemi. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 60: 129-134.
Karabulut, O., Ün, H., Çamkerten, İ., Garip, M., Bulut, G. 2017. Aksaray yöresi kazlarda kuluçka randımanı üzerine araştırmalar. Bahri Dağdaş Hayvancılık Araştırma Dergisi Journal of Bahri Dagdas Animal Research 6(1): 13-22.
Karasar, N. 1994. Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, İlkeler, Teknikler. ISBN 975-954-32-1-6, Ankara.
Kırmızıbayrak, T. 2001. Kars ilinde kaz yetiştiriciliği ve ekonomik önemi. Çiftlik Derg., 206: 62-64.
Kırmızıbayrak, T. Önk, K., Yazıcı, K. 2011. Kars ilinde serbest çiftlik koşullarında yetiştirilmiş yerli ırk kazların kesim ve karkas özellikleri üzerine yaş ve cinsiyetin etkisi. Kafkas Univ. Vet. Fak. Derg. 17: 41-45.
Labatut, M.C. 2002. Goose production in Chile and South America. Eds: Buckland R and Guy G: Goose Production. FAO Animal Production and Health paper No: 154, Rome, Italy.
Sarıca, M., Boz, M.A., Yamak, U.S. 2015. Yozgat ili halk elinde yetiştirilen Beyaz ve Alaca kazların kesim ve karkas özellikleri. Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji Derg., 3(3): 142-147.
Taşkın, A., Karadavut, U., Camcı, Ö. 2017. Kırşehir ilindeki damızlık kaz yetiştiriciliğini etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 4(2): 138-144.
TÜİK, 2018. Veri tabanları, www.tuik.gov.tr (Erişim tarihi: 15.03.2019).
Ünal, Y., Kaya, İ., Saatçi, M., Yıldız, S., Öncüer, A. 2005. Farklı protein düzeylerinde beslemenin kazlarda besi performansına etkisi. Lalahan Hay. Araşt. Enst. Derg. 45: 33-39.