Bazı Macar Fiği (Vicia pannonica Crantz.) Genotiplerinin Tohum ve Kes Verimleri ile Kes Kalitelerinin Belirlenmesi

Çalışma, bazı Macar fiği genotiplerinin tohum ve kes verimleri ile kes kalitelerinin belirlenmesi amacıyla, 2014, 2015 ve 2016 yıllarında 3 yıl süre ile yürütülmüştür. Çalışmada, bitki materyali olarak 10 adet Macar fiği genotipi kullanılmıştır. Araştırma tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekrarlamalı olarak kurulmuştur. Araştırmada; genotiplerin tohum verimi, kes verimi, bin tane ağırlığı, keslerin ham kül oranı, ham protein oranı ve verimi, asit deterjan lif (ADF), nötral deterjan lif (NDF), sindirilebilir kuru madde (SKM) ve kuru madde tüketimi (KMT) oranları, nispi yem değeri (NYD) gibi özellikleri değerlendirilmiştir. Denemenin yapıldığı her üç yılda da ele alınan bütün özellikler yönünden genotipler arasındaki farklılıkların istatistiki olarak çok önemli düzeyde olduğu saptanmıştır. Üç yıllık deneme sonucuna göre; Macar fiği genotiplerinin tohum verimleri 35.4-126.7 kg/da, kes verimleri 463.2-1110.0 kg/da, bin tane ağırlıkları 25.32-43.23 g, keslerin ham kül oranı %5.30-12.49, ham protein oranı %7.04-15.01, ham protein verimi 36.10-154.43 kg/da, ADF oranı %29.28-49.72, NDF oranı %44.18-63.64, SKM oranı %50.17-66.09, KMT oranı %1.88-2.73 ve NYD 73.52-134.64 arasında değişim gösterdiği saptanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, Bingöl koşullarında verim açısından Anadolu Pembesi, kalite açısından ise Oğuz, Ağrı Populasyonu ve Hat-5 genotiplerinin diğer genotiplere göre daha üstün olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Macar fiği, tohum verimi, kes verimi, kes kalitesi, ADF, NDF

Determination of Seed Yield, Straw Yield and Straw Quality of Some Hungarian Vetch (Vicia pannonica Crantz.) Genotypes

The study was carried out for 3 years in 2014, 2015 and 2016 in order to determine the seed and straw yields and straw quality of some Hungarian vetch genotypes. In the study, 10 Hungarian vetch genotypes were used as plant material. The research was set up in a randomized block design with three replications. In the research; seed yield, straw yield, thousand grain weight, crude ash rate, crude protein rate and yield, acid detergent fiber (ADF), neutral detergent fiber (NDF), digestible dry matter (DDM) and dry matter intake (DMI) ratios, and relative feed value (RFV) of Hungarian vetch genotypes were evaluated. It was determined that the differences between the genotypes in terms of all the characteristics discussed in all three years of the experiment were statistically very significant. According to the result of three years of the experiment; it was determined that the seed yield of Hungarian vetch genotypes varied between 35.4-126.7 kg/da, straw yield between 463.2-1110.0 kg/da, thousand seed weight between 25.32-43.23 g, crude ash rate between 5.30-12.49%, crude protein rate between 7.04-15.01%, crude protein yield between 36.10-154.43 kg/da, ADF rate between 29.28-49.72%, NDF rate between 44.18-63.64%, DDM rate between 50.17-66.09%, DMI rate between 1.88-2.73% and RFV between 73.52-134.64%. According to the results of the research, it is seen that Anadolu Pembesi variety is superior in terms of yield, and Oğuz, Ağrı Population and Hat-5 genotypes in terms of quality compared to other genotypes in Bingöl conditions.

Keywords:

Hungarian vetch, seed yield, straw yield, straw quality, ADF, NDF,

PDF

___

Akçura, M. 2011. The relationships of some traits in Turkish winter bread wheat landraces. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 35 (2): 115-125.
Alçiçek, A., Karaayvaz, K. 2002. Çiftçi koşullarında silo yemi yapımında karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, No:106: 136-146.
Alçiçek, A., Kılıç, A., Ayan, V., Özdoğan, M. 2010. Türkiye’de kaba yem üretimi ve sorunları. Türkiye Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi, 11-15 Ocak 2010, Ankara.
AOAC 1998. In P. Cunniff (Ed.). Official methods of analysis (16th ed.). USA: Association of Official Analytical Chemists.
Başbag, M., Gül, İ. 2005. Determination of yield and yield components of some bitter vetch (Vicia ervilia (L.) Willd.) lines under Diyarbakır conditions. J. Agric. Fac. HR.U. 9 (1), 1-7.
Berhane, G., Eik, L.O. 2006. Effect of vetch (Vicia sativa) hay supplementation to Begait and Abergelle goats in northern Ethiopia. I. Milk yield and composition. Small Rumin. Res., 64, 241-246.
Bilgen, H., Alçiçek, A., Sungur, N., Eichhorn, H., Walz, O. P. 1996. Ege bölgesi koşullarında bazı silajlık kaba yem bitkilerinin hasat teknikleri ve yem değeri üzerine araştırmalar. Hayvancılık'96 Ulusal Kongresi, Cilt 1, 781-789.
Cebeci, H. 2017. Değişik fosforlu gübre dozlarının bazı Macar fiği (Vicia pannonica Crantz.) çeşitlerinde tohum verimi ve verim öğelerine etkisi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Doktora Tezi, Ankara.
Çaçan E., Kökten, K. 2020. Bazı yonca genotiplerinin (Medicago sativa L.) kes verimi ve kes kalitesi açısından karşılaştırılması. Euroasia Journal of Mathematics, Engineering, Natural & Medical Sciences, 7 (9): 266-272.
Çaçan, E., Kaplan, M., Kökten, K., Tutar, H. 2018a. Evaluation of some forage pea (Pisum sativum ssp. arvense L.) lines and cultivars in terms of seed yield and straw quality. Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech., 8 (2): 275-284.
Çaçan, E., Kaplan, M., Kökten, K., Tutar, H. 2018b. Bingöl koşullarında bazı adi fiğ hat ve çeşitlerinin (Vicia sativa L.) tohum verimi, kes verimi ve kes kalitesi açısından değerlendirilmesi. Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech., 8 (1): 289-300.
Çaçan, E., Kökten, K. 2019. Tahıl türlerinin kaba yem olarak değerlendirilmesi üzerine bir araştırma. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 56(2), 221-229.
Erdoğdu, İ., Sever, A.L., Atalay, A.K. 2016. Eskişehir koşullarında Macar fiği (Vicia pannonica Crantz.) hat ve çeşitlerinde yem ve tohum verimleri. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25 (Özel sayı-2): 230-234.
Fortina, R., Gasmi-Boubaker, A., Lussiana, C., Malfatto, V., Tassone, S., Rennea, M. 2015. Nutritive value and energy content of the straw of selected Vicia L. taxa from Tunisia. Italian Journal of Animal Science,14: 280-284.
Geçit, H.H., Çiftçi, C.Y., Emeklier, H.Y., İkincikarakaya, S.Ü., Adak, M.S., Kolsarıcı, Ö., Ekiz, H., Altınok, S., Sancak, C., Sevimay C.S. ve Kendir H. 2018. Tarla Bitkileri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları. Yayın No: 1643, Ankara.
Haddad, S.G. 2006. Bitter vetch grains as a substitute for soybean meal for growing lambs. Livest. Sci., 99, 221-225.
Huang Y., Zhou, F., Nan, Z. 2019. Comparative grain yield, straw yield, chemical composition, carbohydrate and protein fractions, in vitro digestibility and rumen degradability of four common vetch varieties grown on the Qinghai-Tibetan plateau. Animals, 9: 505.
Kabak, D., Akcura, M. 2017. Bingöl ilinden toplanan yerel çavdarlarda tane verimi ve bazı özellikler arasındaki ilişkilerin biplot analizi ile incelenmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 4 (2): 227-235.
Kaplan, M., Kökten, K., Yılmaz, H.Ş., Arslan, M., Kale, H., Bozkurt, S., Temizgül, R. 2015. Kara nohutta (Cicer arietinum L.) ekim zamanının ot, tane ve kes verimi ile kalite özelliklerine etkisi. 11. Tarla Bitkileri Kongresi, 7-10 Eylül, Çanakkale, s. 322-325.
Karabulut, D., Çaçan, E. 2018. Farklı zamanlarda ekilen bazı tahıl türlerinin ot verimi ve kalitesi bakımından karşılaştırılması. Alınteri Zirai Bilimler Dergisi, 33(2), 125-131.
Karagić, D., Mihailović, V., Katić, S., Mikić, A., Milić, D., Vasiljević, S., Milošević, B. 2011. Effect of row spacing on seed yield of hairy, common and Hungarian vetches. Romanian Agricultural Research, 28: 143-150.
Kendir, H. 1999. Deterrnination of some yield components of winter vetch species (Vicia spp.) grown in Ankara conditions. Tarım Bilimleri Dergisi, 5 (2): 85-91.
Keskin, B., Temel, S., Eren, B. 2021. Farklı zamanlarda ekilen bazı yem bezelyesi (Pisum sativum ssp. arvense L.) çeşitlerinin tohum ve kesinin besin değerleri. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi, 7 (1): 96-105.
Koç, Y.E. 2020. Macar fiği (Vicia pannonica Crantz.) çeşitlerinin genotip-çevre ilişkilerinin belirlenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.
Kökten, K., Kaplan, M., Seydoşoğlu, S., Tutar, H., Özdemir, S. 2019. Bingöl koşullarında bazı burçak (Vicia ervilia (L.) Willd) genotiplerinin tohum verimi, kes verimi ve kes kalitesinin belirlenmesi. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 56 (1): 27-33.
Larbi, A., Abd El-Moneim, A.M., Nakkoul, H., Jammal, B., Hassan, S. 2011. Intra-species variations in yield and quality determinants in Vicia species: 1. Bitter vetch (Vicia ervilia L.). Animal Feed Science and Technology, 165, 278-287.
Leht, M., Jaaska, V. 2002. Cladistic and phenetic analysis of relationships in Vicia subgenus Vicia (Fabacea) by morphology and isozymes. Plant System Evol, 232, 237-260.
Mihailović, V., Mikić, A., Karagić, Ð., Katić, S., Pataki, I., Matić, R. 2007. Seed yield and seed yield components in winter cultivars of four vetch (Vicia L.) species. In: Proceedings of XXVI EUCARPIA fodder crops and amenity grasses section and XVI Medicago spp. Group joint meeting, Perugia, 3-7 September 2006, pp 130-133.
Moneim, A.A.E., Saxena, M.C. 2015. Productivity and biological nitrogen fixation of different species of vetches (Vicia spp.) under the rainfed conditions of West Asia. The XXIII International Grassland Congress, 20-24 November 2015, New Delhi, India.
Muftuoglu, N.M., Turkmen, C., Akcura, M., Kaplan, M. 2019. Yield and nutritional characteristics of edible cluster bean genotypes. Turkish Journal of Field Crops, 24 (1): 91-97.
Nizam, İ., Çubuk, M., Moralar, E. 2011. Genotype × environment interaction and stability analysis of some Hungarian vetch (Vicia pannonica Crantz.) genotypes. African Journal of Agricultural Research, 6(28): 6119-6125.
Oddy, V.H., Robards, G.E., Low, S.G. 1983. Prediction of in vivo dry matter digestibility from the fiber nitrogen content of a feed. In: Feed Information and Animal Production. (ed) Robards, G.E., Packham, R.G., Common wealth Agricultural Bureau, Farnham Royal, UK, 395-398.
Özdemir, S., Uçar, R., Kökten, K., Kaplan, M. 2022. Bazı mürdümük (Lathyrus sativus L.) genotiplerinin kes kalitelerinin belirlenmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, (Basımda).
SAS Inst. 1999. SAS User’s Guide. Statistic. Statistical Analysis Systems Institute Inc. Cary. NC.
Sayar, M.S., Han, Y. 2015. Mürdümük (Lathyrus sativus L.) Hatlarının tohum verimi ve verim komponentlerinin belirlenmesi ve GGE biplot analiz yöntemiyle değerlendirilmesi. Tarım Bilimleri Dergisi- Journal of Agricultural Sciences, 21 (1): 78-92.
Sheaffer, C.C., Peterson, M.A., Mccalin, M., Volene, J.J., Cherney, J.H., Johnson, K.D., Woodward, W.T., Viands, D.R. 1995. Acid detergent fiber, neutral detergent fiber concentration and relative feed value. North American Alfalfa Improvement Conference, Minneapolis.
Tenikecier, H.S., Orak, A., Deveci, S., Gültekin, B. 2021. Determination of seed yield and its some characters of some Hungarian vetch (Vicia pannonica Crantz.) genotypes. Current Trends in Natural Sciences, 10 (19): 401-406.
Turan, N. (2019). Macar fiği ile arpa yaş otunun farklı oranlarda karıştırılarak elde edilen silajın kimyasal kompozisyonu ve kalite parametrelerinin belirlenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 17, 787-793.
Uçar, R., Özdemir, S., Kökten, K., Kaplan, M., Çaçan, E. 2021. Evaluation of hairy vetch (Vicia villosa Roth) in terms of seed yield, straw yield and straw quality. 8th International Conference on Agriculture, Animal Sciences and Rural Development, 24-25 December 2021, Bingol, Turkey, 305-313.
Ülker, E., Yüksel, O. 2021. Uşak şartlarında bazı Macar fiği (Vicia pannonica Crantz.) çeşitlerinin verim ve tarımsal özelliklerinin belirlenmesi. Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 16 (1): 52-58.
Van Soest, P.J., Robertson, J.B., Lewis, B.A. 1991. Methods for diatery fiber, neutral detergent fiber and nonstarch polysaccharides in relation to animal nutrition. Journal of Dairy Science, 74: 3583-3597.
Yan, W. 2014. Crop Variety Trials: Data Management and Analysis. John Wiley Sons.
Younis, S.A. 2018. Effect of seeding rates and mowing stages on growth, yield and quality of forage and seed of common vetch (Vicia sativa L.). Mesopotamia J. of Agric., 64(4): 219-232.