İstanbul İli Küçükçekmece İlçesinde Kamu Okullarındaki Kantinlerin Yapısal Özellikleri ve Sorunları

Bu araştırmanın amacı İstanbul-Küçükçekmece ilçesindeki okul kantinlerinin genel özellikleri ve sorunlarının saptanmasıdır. Araştırma verileri 2017 yılı Mayıs-Haziran döneminde 58 adet kantinciden anket yöntemi ile elde edilmiştir. Yöntem olarak frekans, yüzde dağılımlar ve ortalamalar kullanılmış ve sonuçlar yorumlanmıştır. Kantincilerin %65,52’sinin erkek, yaş ortalamalarının 44,28 yıl ve çoğunlukla ortaokul ve lise mezunu (%29,31) oldukları belirlenirken işin çoğunlukla aile geçimini sağlamak için (%84,48) yapıldığı bulunmuştur. Kantinlerin büyük çoğunluğunda (%93,10) işçi çalıştırıldığı saptanmış olup, ortalama 1,64 adet geçici ve 1,66 adet daimî işçi çalıştırıldığı hesaplanmıştır. Kantinler çoğunlukla okul içinde (%63,79) ve zemin katta (%56,76) hizmet vermektedir. Kantinlerde ürün temini toptancıdan (%100,00), haftalık (%75,86) ve peşin (%55,17) olarak yapılmaktadır. Karşılaşılan en önemli faaliyet sorunları okul çevresindeki işletmelerin oluşturduğu haksız rekabet (%79,31), kira bedelinin yüksekliği (%70,69) ve tatil sürelerinin uzun olmasıdır (%50,00). Okullarda sağlıklı beslenme ihtiyacının karşılanması ve alışkanlığının kazanılmasında kantinlerin mevcut yapısının bilinmesi ve kantincilerin sorunlarının dikkate alınması katkı sağlayabilir.

Structural Properties and Problems of Canteens in Public Schools and in Küçükçekmece County in Istanbul

The aim of this study was determined general characteristics and problems of school canteens in İstanbul- Küçükçekmece. The data were obtained from 58 canteen owners via questionnaire in period of May-June 2017. In method, it was used to frequency, percent distributions and averages and the results were interpreted. The results showed that %65.52 of canteen owners were male, their average ages were 44.28 years and they were graduated from secondary and high school (29.31%) mostly. It was mostly worked to ensure family subsistence (84.48%). It was determined the majority of canteens (93.10%) have employee and on average number of temporary and permanent employee were 1.64 and 1.66, respectively. Canteens were mostly within school (63.79%) and on ground floor (56.76%). The products selling in canteens were supplied form wholesalers (100.00%), weekly (75.86%) and in advance (55.17%). The most important activity problems were unfair competition consisting of food enterprises around the schools (79.31%), excessive rent (70.69%) and long vacation period (50.00%). The assured and acquired of habits of healthy nutrition requirement in schools may be contributed with taking account of the current structure of canteens and the problems of canteen owners.

PDF

___

Ak Ş, Çelen Ü, Tabak RS, Piyal B. 2006. Ankara Merkez ilçeler ilköğretim okulları çalışanlarının sağlık davranışları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, Cilt:5, Sayı:2, Sayfa:83-93.
Aksoydan E, Çakır N. 2011. Adölesanların beslenme alışkanlıkları, fiziksel aktivite düzeyleri ve vücut kitle indekslerinin değerlendirilmesi. Gülhane Tıp Dergisi, 53: 264-70, Ankara.
Anonim. 2003. Ulusal gıda ve beslenme stratejisi çalışma grubu raporu. Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) Müsteşarlığı İktisadi Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü, Ankara.
Anonim. 2008. Öğrencilerin okul kantinlerindeki tüketim tercihleri ve kantinlerin değerlendirilmesi, T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Daire Başkanlığı, Ankara.
Anonim. 2017. Küçükçekmece İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü Kayıtları, İstanbul.
Anonim. 2018a. http://www.resmigazete.gov.tr [Erişim Tarihi: 01.03.2018]
Anonim. 2018b. http://okulsagligi.meb.gov.tr [Erişim Tarihi: 01.03.2018]
Anonim. 2018c. https://hsgm.saglik.gov.tr [Erişim Tarihi: 01.03.2018]
Anonim. 2018d. http://www.tuik.gov.tr [Erişim Tarihi: 01.03.2018]
Aslan D, Gürtan E, Hacım A, Karaca N, Şenol E, Yıldırım E. 2003. Ankara’da Eryaman Sağlık Ocağı bölgesinde bir lisenin ikinci sınıfında okuyan kız öğrencilerin beslenme durumlarının ve bazı Antropometrik ölçümlerinin değerlendirmeleri. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 25(1):55-62, Sivas.
Ateşoğlu İ. 2011. İlköğretim öğrencilerinin okul kantinlerinde satın alma davranışları üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:13, Isparta.
Avan M. 2006. Mardin ili Kızıltepe ilçesindeki merkez ilköğretim okullarında okuyan 6. 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin beslenme alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çocuk Gelişimi ve Ev Yönetimi Ana Bili Dalı, Beslenme Eğitimi Bilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. Konya.
Baysal A. 2002. Beslenme (9. Baskı), Hatiboğlu Yayınları, Ankara.
Büyükkoyuncu N. 2010. Gaziantep il merkezindeki ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin okul kantininden besin seçimleri ve annelerinin besin güvenliği bilgi düzeylerinin saptanması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çocuk Gelişimi ve Ev Yönetimi Ana Bilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. Konya.
Can Akınay A. 2006. Okul kantin uygulamaları hakkında anne baba görüşleri. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Aile Ekonomisi ve Beslenme Eğitimi Ana Bilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
Baysal A. 1989. Toplu beslenme yapılan kuruluşların önemi ve bu kuruluşlarda yemek planlama ilkeleri. MPM Yayını No:325, Ankara.
Çanakçı A. 2015. Okul kantinlerinde satılan ürünlere ilişkin öğrenci, öğretmen, yönetici ve veli görüşleri (Trabzon Merkez Örneği). Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
Çelik F, Palancı Y, Ceylan A, Karadeniz Y, Toksöz P. 2012. Diyarbakır kent merkezindeki okul kantin ve kafeteryalarında, özel sektörün yaptığı hizmet içi eğitim ve iç denetimlerin değerlendirilmesi. 15. Halk Sağlığı Kongresi, Bursa.
Çiçek A, Erkan O. 1996. Tarım Ekonomisinde araştırma ve örnekleme yöntemleri. GOÜ Ziraat Fakültesi Yayınları No:12, Ders Notları Serisi No:6, Tokat.
Çoker M, Darcan Ş. 1999. Çocukluk çağı obezitesi, In: Yılmaz C. editors. Obezite ve tedavisi. 1. Baskı. Mart Matbaacılık Sanatları Ltd, p. 171-188. Ankara.
Demirezen E, Coşansu G. 2005. Adölasan çağı öğrencilerde beslenme alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi (STED), Cilt:14 Sayı:8 Sayfa:174-178, Ankara.
Ersoy G. 2001. Okul çağı ve spor yapan çocukların beslenmesi. Ata Ofset, Ankara.
Garipağaoğlu M, Özgüneş N. 2008. Okullarda beslenme uygulamaları. Çocuk Dergisi 8(3):152-159.
Gökçay G, Garipağaoğlu M. 2002. Çocukluk ve ergenlik döneminde beslenme. Saga Yayınları, Sayfa: 118- 124.
Gündoğan N. 2008. Okul kantinlerinde çalışan personelin beslenme, hijyen ve sanitasyon konularında bilgi düzeylerinin belirlenmesi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Aile Ekonomisi ve Beslenme Eğitimi Ana Bilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
Karademir A, Karadayi B, Cakan H, Oz V, Cevik F.E, Karadayi S. 2014. Forensic microbiological evaluation of the foods in school canteens (Okul kantinlerindeki yiyeceklerin adli mikrobiyolojik açıdan değerlendirilmesi), Medicine Science, 3 (3):1456-69. Malatya.
Köksal O. 1995. Kronik ve dejeneratif hastalıklarda beslenme. Halk Sağlığı (Temel Bilgiler), Ankara.
Maddock B, Warren C, Worsley A. 2005. Survey of canteens and food services in Victorian schools, Nutrition and Dietetics, Vol: 62, No: 2-3, pp. 76-81.
Negüzel F.K. 2009. Okul kantinlerinde çalışan personelin beslenme bilgi düzeyleri. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
Orhan A, Çelik İ. 2014. İlköğretim okulu öğrencilerinin kahvaltı alışkanlıkları ve okul kantini ile ilişkilerinin belirlenmesi. Akademik Gıda, 12 (1):51-56, İzmir.
Öner C, Çatak B, Yıldız M, Erdoğan A, Canpolat İ, Seğmen Ö. 2013. Kantin çalışanlarının besin güvenliği hakkındaki tutum ve davranışları. Bozok Tıp Dergisi, 2013,1 (21-25), Yozgat.
Özilbey P, Ergör G. 2015. İzmit ili Güzelbahçe ilçesinde ilköğretim öğrencilerinde obezite prevalansı ve beslenme alışkanlıklarının belirlenmesi. Türk Halk Sağlığı Dergisi, 13(1):30-39.
Özpulat F, Bilgen Sivri B. 2013. Köy ve kasaba ilköğretim okulu öğrencilerinin beslenme durumları. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi (STED), Cilt:22, Sayı:6, Ankara.
Story M, Neumark-Sztainer D, French S. 2002. Individual and environmental influences on adolescents eating behaviors. Journal of the American Dietetic Association, 102(Suppl), 40.
Toksöz P, Ceylan A, Çelik F, Gökçe Ş. 2000. Lise öğrencilerinin fast-food türü yiyecek tüketme durumları. Dicle Tıp Dergisi Cilt 27, Sayı 2, Diyarbakır.
Türkmenoğlu Şimşek G. 2007. 9-12 yaş grubu öğrencilerin beslenme alışkanlıkları. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Aile Ekonomisi ve Beslenme Eğitimi Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
Uyar F. 2006. Ankara’nın Çaykara ilçesindeki ilköğretim okullarındaki kantinlerin hizmet kalitesi, karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
Ünsal B. 2007. İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin yeme davranışlarını etkileyen bazı faktörlerin incelenmesi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
Yabancı N. 2011. Okul sağlığı ve beslenme programları. TEF Preventive Medicine Bulletin, 10(3): 361-368.
Yorulmaz F. 2012. Edirne il merkezindeki ilköğretim okulları ve liselerdeki kantinlerin değerlendirilmesi, 15. Halk Sağlığı Kongresi, Bursa.