Pınar DOĞAN, ÜSTÜN ŞAHİN

Manisa Yöresi Sulama Suyu Kaynaklarının Toprak, Bitki ve Damla Sulama Sistemi Yönünden Değerlendirilmesi

Manisa ilinde tarımsal sulamada yaygın olarak kullanılan 5 yer üstü ve 30 yer altı suyu kaynağının kimyasal kalite analiz sonuçları değerlendirilerek toprağa, bitkiye ve damla sulama sistemine olası etkileri belirlenmiştir. Bu kapsamda su kaynaklarının katyon (Ca, Mg, Na, K), anyon (CO3, HCO3, CI, SO4), Fe, B içerikleri ile pH ve elektriksel iletkenlik değerleri yanında hesaplamayla belirlenen Yüzde Sodyum, Sodyum Adsorpsiyon Oranı, Düzeltilmiş Sodyum Adsorpsiyon Oranı, Kalıcı Sodyum Karbonat, Langelier Saturasyon İndeksi, Potansiyel Tuzluluk, Permeabilite İndeksi ve Sertlik parametrelerine ait değerler kullanılmıştır. Sonuçlar, yer üstü su kaynaklarının sorun yaratma potansiyelinin yer altı sularına göre daha fazla olduğunu göstermiştir. Salihli-Köseali ve Necati bey çiftlik ile Alaşehir-Kasaplı yer altı su kaynaklarının kullanıldığı yerlerde de diğer yer altı su kaynaklarına göre daha ciddi sorunlar yaşanacağı belirlenmiştir. Oluşabilecek sorunun türüne göre yıkama, tuza dayanıklı bitki yetiştirme, organik madde ve doğal Ca kaynakları ilavesi ile seyreltik asit uygulamasını içeren bir dizi önlemler konusunda önerilerde bulunulmuştur.

The Evaluation of Irrigation Water Resources of Manisa Region in terms of Soil, Plant and Drip Irrigation System

Chemical quality analysis results of 5 surface and 30 groundwater resources commonly used in agricultural irrigation in Manisa province were evaluated and the possible effects on soil, plant and drip irrigation system were determined. In this context, the cation (Ca, Mg, Na, K), anion (CO3, HCO3, CI, SO4), Fe, B contents, pH and electrical conductivity values of the water resources as well as the Percentage Sodium, Sodium Adsorption Ratio and the Adjusted Sodium Adsorption Ratio determined by the calculation Permanent Sodium Carbonate, Langelier Saturation Index, Potential Salinity, Permeability Index and Hardness parameters were used. The results indicated that the potential of problem of surface water resources is higher than that of ground water. Salihli-Köseali, Necati bey farms and Alaşehir-Kasaplı underground water resources are used more serious problems than other underground water resources. According to the type of problem that may occur, recommendations were made on measures including washing, salt-resistant plant growing, addition of organic matter and natural Ca sources and the application of dilute acid.

PDF

___

ASAE. 2001. American Society of Agricultural Engineers. Design and installation of microirrigation systems. ASAE Standarts EP405. 1 JAN01. 2950 Niles Rd., St. Joseph, MI 49085 – 9659, USA.
Atıksu Arıtma Tesisleri Teknik Usuller Tebliği. 2010. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2010/03/20100320- 7.htm. Erişim tarihi: 11/05/2019.
Aydın A, Sezen Y, 1995. Toprak kimyası laboratuvar kitabı. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Yayınları No: 174, Erzurum, 140- 144.
Ayers RS, Branson RL. 1975. Water Quality – Guidelines for Interpretation of Water Quality for Agriculture. Univ. Of Calif. Cooperative Extension, Multilith.
Ayers RS, Westcot DW. 1989. Water quality for agriculture. Irrigation and Drainage Paper, Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome, Italy, 173.
Ayers RS, Westcot DW. 1994. Water quality for agriculture. FAO irrigation and drainage Rev.1. Rome, Italy, 29.
Ceylan H, Dağdelen N. 2018. Manisa koşullarında farklı sulama programlarının sofralık üzümde verim, verim bileşenleri ve su kullanım randımanına etkileri, DERİM, 35(1):51-60.
Doneen LD. 1966. Water Quality Requirements for Agriculture. Proc. National Sym. Quality Standarts for Natural Waters, Univ,, Michigan, 213-218.
Eaton FM. 1950. Significant of carbonates in irrigation waters, Soil Sci. 69: 123 – 133.
Eroğlu S, Şahin F, Şahin Ü, Anapalı Ö. 2009. Bacterical application for treatment of clogged emitters in drip irrigation systems as an environmentally friendly method. New Biotechnology, 25 (1): 271 – 272.
Güngör Y, Erözel AZ ve Yıldırım O. 2002. Sulama (2. Baskı), Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yayınları No: 1525, Ankara.
Hanay A, Büyüksönmez F, Kızıloğlu FM, Canbolat MY. 2004. Reclamation of saline-sodic soils with gypsum and MSW compost. Compost Science & Utilization, 12: 175-179.
Hoffman GJ, Ayers RS, Doering EJ and McNeal BL. 1983. Salinity in irrigated agriculture. Design and Operation of Farm Irrigation Systems (Ed, ME, Jensen). ASAE, 2950 Niles Road, St. Joseph, Michigan, 145-185.
Horuz A, Korkmaz A, Akınoğlu G, Boz E. 2016. Bitkilerde demir klorozunun nedenleri ve giderilme yöntemleri. Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi, 4 (1): 32 – 42.
Howell TA, Stevenson DS, Aljibury FK, Gitlin HM, Wu IP, Warrick AW and Raats PAC. 1983. Design and operation of trickle (drip) systems. Design and Operation of Farm Irrigation Systems (Ed, ME, Jensen). ASAE, 2950 Niles Road, St. Joseph, Michigan, 663-718.
Kanber R, Ünlü M. 2010. Tarımda su ve toprak tuzluluğu. Çukurova Üniv. Ziraat Fak. Yayınları No: 281, Adana, 307.
Kapluhan E. 2013. Türkiye’de kuraklık ve kuraklığın tarıma etkisi. Marmara Coğrafya Dergisi sayı: 27: 487-510. İstanbul. Issn:1303-2429.
Kaya N, Öztürk M. 2006. Elazığ il sınırları içerisindeki sulama sularının incelenmesi. Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları
Kızıloğlu FM, Kuşlu Y, Tunç T ve Yanık R. 2007. Erzurum ilindeki bazı su kaynaklarının kalitelerinin bitki, toprak ve sulama açısından değerlendirilmesi. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg. 38 (2): 173-179.
Kuşlu Y, Şahin Ü, Anapalı Ö ve Kızıloğlu FM. 2005. Damla sulama sistemlerinde tıkanma ve giderilmesi ile farklı damlatıcı tiplerinin özellikleri. GAP IV. Tarım Kongresi Bildiri Kitabı, II. Cilt, 1094–1101.
Manisa İl Çevre Durum Raporu. 2017. Manisa Valiliği İl Çevre ve Orman Müdürlüğü.
Manisa Tarım Master Planı. 2006. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Manisa İl Tarım ve Orman Müdürlüğü. MGM. 2019. Meteoroloji Genel Müdürlüğü. https://www.mgm.gov.tr, Erişim tarihi: 10/ 04/ 2019.
Metcalf and Eddy. 2003. Wastewater engineering treatment and reuse, Fourth Edition, McGrawHill, New York.
Munsuz N, Çaycı G, Sözüdoğru Ok S. 2001. Toprak ıslahı ve düzenleyiciler (tuzlu ve alkali toprakların ıslahı). Ankara Üniv. Yayın No: 1518, Ankara.
Nakayama FS. 1982. Water analysis and treatment techniques to control emitter plugging. Proc. Irrigation Assoction Conf. Portland, Oregon.
Nakayama FS, Boman BJ, Pitts DJ, In: Lamm FR, Ayars JE, Nakayama FS (eds.). 2007. Micro irrigation for crop production, design, operation, and management, Elsevier, Amsterdam, 389–430.
Şahin Ü, Anapalı Ö, Hanay A. 1998. Erzurum ili Tortum ve Uzundere ilçeleri seralarında sulamada kullanılan suların toprak, bitki ve damla sulama yönünden değerlendirilmesi. Doğu Anadolu Tarım Kongresi Bildiri Kitabı, Erzurum, 1492-1503.
Tabaei HA, Guitjens JC. 1991. Water quality of shallow ground water reused for irrigation. Irrigation and Drainage (Ed., W.F. Ritter), ASAE, 345. East 47th Street, New York, 260-266.
Türkeş M. 2011. Akhisar ve Manisa yörelerinin yağış ve kuraklık indisi dizilerindeki değişimlerin hidroklimatolojik ve zaman dizisi çözümlemesi ve sonuçların çölleşme açısından coğrafi bireşimi. Coğrafi Bilimler Dergisi. 9 (1): 79-99.
Tüzel İH, Anaç S. 1991. Damla sulama sistemlerinde damlatıcı tıkanması ve koruma uygulamaları. Ege Üniv. Ziraat Fak. Dergisi, 28(1): 239-254.
Varol F, Bellitürk K, Sağlam MT. 2005. Tekirdağ ili sulama sularının özellikleri. Trakya Üniv. Ziraat Fak. Tarım Bilimleri Dergisi, 11 (4): 391-396.