Makarnalık Buğdayda (Triticum Durum L.) Bölünerek Verilen Üst Gübre Uygulamalarının Verim ve Verim Komponentleri Üzerine Etkisi

Bu araştırma, 2018-19 ve 2019-20 yetiştirme sezonlarında Şanlıurfa İli’nin Bozova ilçesi çiftçi koşullarında bir adet makarnalık buğday çeşidi (Alatay) ile tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Dünyada ve ülkemizde oluşan küresel ısınmadan dolayı yaşanan kuraklıkla mücadele etmek amacıyla buğdayın farklı gelişme dönemlerinde üst gübrenin bölünerek verilmesinin tane verimi ve bazı verim unsurlarına (bitki boyu, başak uzunluğu, başakta tane sayısı, başakta tane ağırlığı) etkisini tespit etmek amacıyla yürütülmüştür. Araştırma sonuçlarına göre; tane veriminin 347,50-648,33 kg/da, bitki boyunun 78,16- 98,33 cm, başak uzunluğunun 6,28-6,91 cm başakta tane sayısının 32,00- 64,16 adet/başak başakta tane ağırlığının 2,47-2,77 gr/başak arasında değiştiği belirlenmiştir. Denemenin amacı, üst gübrenin bölünerek verilmesinin, bitkinin topraktaki nemden ve azotlu gübreden nasıl faydalandığını ve bitkinin tane verimi ve verim unsurlarına etkisinin nasıl olacağını tespit etmektir

The Effect of Divided Top-Dressing Applications on Yield and Yield Components in Durum Wheat (Triticum durum L.)

This research was conducted with durum wheat variety (Alatay) at farmer conditions in Bozova district of Şanlıurfa province in 2018-19 and 2019-20 growing season according to a randomized complete block design with three replications. This study was conducted to determine the effect of dividing the top fertilizer in different development periods of wheat on grain yield and some yield factors (plant height, spike length, number of grains per spike, grain weight per spike) in order to struggle the drought experienced due to global warming in the world and in our country. According to the research results, it was determined that grain yield, plant height, spike length, number of grains per spike, weight of grains per spike ranged from 347.50-648.33 kg/da, 78.16-98.33 cm, 6.28-6.91 cm, 32.00 number/spike and 64.16 number/spike 2.47 gr/spike and 2.77 gr/spike respectively. The aim of the experiment is to determine how the top-dressing is divided and how the plant benefits from the moisture and nitrogen fertilizer in the soil and how it affects the grain yield and yield components of the plant.

PDF

___

Abebe B, Abebe A. 2016. Effect of the time and rate of n-fertilizer application on growth and yield of wheat (triticum aestivum l.) at Gamo-gofa Zone, Southern Ethiopia. Journal of Natural Sciences Research, 6 (11): 111-122.
Abedi T, Alemzadeh A, Kazemeini S. 2011. Wheat yield and grain protein response to nitrogen amount and timing. Australian journal or crop science, 5(3): 330- 336.
Akkaya A. 1994. Buğday Yetiştiriciliği. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Ders Kitapları Yayın No:1, Kahramanmaraş, 225s.
Aksu T. 2017. Farklı azot ve çiftlik gübre dozlarının ekmeklik buğdayda (triticum aestivum L.) verim, kalite ve antioksidan aktivitesi üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın, s:62.
Aleminew A, Legas A, Misganaw M. 2015. Yield response of bread wheat to timing of urea fertilizer application in eastern Amhara region. Journal of Biology, Agriculture and Healthcare, 5 (3): 180- 184.
Alley MM, Baethgen WE, Bran DE. 1986. Determining nİtrogen needs for maximum economic wheat yields in humid regions, In Proc. Maximum Wheat Systems Workshop, 5-7 March. The Potash and Phosphate Inst. Atlanta.
Alley MM. Scharf P. Brann DE. Baethgen WE. Hammons JL. 2009 Nitrogen Management for Winter Wheat Principles ve Recommendations Virginia Cooperative Extension Publication 424-026, s:6.
Altuntaş A, Akgün İ. 2016. Uşak Koşullarında Kızıltan-91 Buğday Çeşidi Üzerine Farklı Azot Dozu ve Sıvı Gübre Uygulamalarının Verim ve Verim Unsurlarına Etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 20(3): 496-503.
Anonim 2019. https://www.haberturk.com/bugday-uretimi2019-da-yuzde-5-dustu-2554500-ekonomi Anonim, 2020. Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Şanlıurfa İl Müdürlüğü verileri (Erişim tarihi: 10.05.2021).
Anonim, 2021. http://hayrabolutb.org.tr/media/ziraat/BugdayTarimi.pdf
Avcı R. 2007. Farklı azotlu gübre uygulamalarının ekmeklik buğdayda verim ve kalite üzerine etkileri. Doktora Tezi, Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ, s: 94.
Aysu A. 2018. Buğday: beslenme kültürü ve politikalar. Meltem İzmir Akdeniz Akademisi Dergisi, 4: 82-90, DOI 10.32325/iaad.2018.35
Brown B, Westcott M, Chiristensen N, Pan B, Stark J. 2005. Nitrogen management for hard wheat protein enhancement. University of Idaho Extension PNW 578.
Buczek J, Jarecki W, Bobrecka-Jamro D. 2017. Hybrid wheat response to topdressing and foliar application of nitrogen. Journal of Elementology, 22(1): 7-20.
Evlice AK, Kara R, Sezal M, Dokuyucu T, Akkaya A. 2008. Kahramanmaraş koşullarında azot uygulama zamanlarının ekmeklik buğdayda (triticum aestivum l.) fenolojik dönemler, verim ve verim unsurlarına etkisi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 17(1-2): 1-11.
Ferrari M, Szareski VJ, Nardino M, Pelegrin AJ, Carvalho IR, Souza VQ. 2016. Effects of sources and split application of nitrogen fertilizer on wheat genotypes performance. Australian Journal of Crop Science, 10 (12): 1669-1674. Ferdous MZ, Sarkar MAR, Hasan AK. 2005. Effect of variety and split application of nitrogen on yield of wheat. Bangladesh J. Seed Sci. & Tech., 9 (1-2): 19-22.
Fowler DB, Brydon J. 1989. No‐till winter wheat production on the Canadian prairies: Timing of nitrogen fertilization. Agronomy Journal 81(5):817-825.
Genç İ. 1987. Kurak Koşullarda Tahıl Üretimi. K.K.T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarım Kongresi, 14-17 Aralık 1987, Lefkoşe-Kıbrıs.
Gençtan T, Sağlam N. 1987. Ekim zamanı ve ekim sıklığının üç ekmeklik buğday çeşidinde verim ve verim unsurlarına etkisi, Türkiye Tahıl Sempozyumu, 6-9 Ekim, Bursa s: 171-183.
Gençtan T, Birsin M, Balkan A. 2006. Tahıl ve Yemeklik Tane Baklagil Üretimi ve Sorunları. Çukurova Ü. Ziraat Fakültesi Ulusal Tarım Kurultayı 15-17 Kasım 2006, Adana, s.
Kahraman T. 2006. Bazı Ekmeklik Buğday Çeşitlerinde Farklı Ekim Zamanı ve Azotlu Gübreleme uygulamalarının, Tane Dolum Süresi ve Tane Dolum Oranı ile Verim ve Kalite Unsurlarına Etkilerinin Belirlenmesi. T.Ü. Fen Bilimleri Enstititüsü, Doktora Tezi, 177s.
Kahraman F, Egesel ÖC. 2011, Farklı ekmeklik buğday çeşitlerinin agronomik ve kalite özellikleri bakımından değerlendirilmesi. ODU Fen ve Mühendislik Dergisi, 1 (1) 16-27.
MSU, 2014. Wheat production in mississippi. Mississippi State University. http://msucares.com/crops/wheat, Erişim tarihi: 25 Aralık 2014.
Nakano H, Morita S, Kusuda O. 2008. Effect of nitrogen application rate and timing on grain yield and protein content of the bread wheat cultivar ‘Minaminokaori’ in Southwestern Japan. Plant Prod. Sci., 11(1): 151-157.
Öztürk İ, Gökkuş A. 2008. Azotla gübrelemenin bazı ekmeklik buğday çeşitlerinin verimi ve kalitesine etkileri. Tarım Bilimleri Dergisi, 14(4): 334- 340.
Pumphrey FV, Rasmussen PE. 1982. Winter wheat fertilization in the northeast intermountain region of Oregon. Circular of Information 691. Oregon State University, USA.
Sarandon SJ. 1997. Acumulación y partición del nitrógeno en dos cultivares de trigo pan ante la fertilización nitrogenada en siembra directa y labranza convencional. (In Spanish, with English abstract.). Rev. Fac. Agron., Univ. Nac. La Plata, 102: 175– 186.
Scharf PC, Alley MM. 1993. Spring nitrogen on winter wheat: ıı. a flexible multicomponent rate recommendation system. Agronomy Journal. 85(6):1186-1192. https://doi.org/10.2134/ agronj1993.00021962008500060018x
Shahzad K, Akmal M. 2017. Yield performance of wheat under split n application rates and timing. Sarhad Journal of Agriculture, 33(3): 350-356.
Sohail M, Hussain I, Tanveer SK, Abbas SH, Qamar M, Ahmed MS, Waqar S. 2018. Effect of nitrogen fertilizer application methods on wheat yield and quality. Science, Technology and Development, 37(2): 89-92.
Topal A, Yalvaç K, Akgün N. 2003. Efficiency of Topdressed Nitrogen Sources and Application Times in Fallow-Wheat Cropping System. Communications in Soil Science and Plant Analysis, 34: 1211-1224.
Yağmur V, Kaydan Z. 2008. Kışlık buğday tane verimi, verim öğeleri ve fenolojik dönemler arasındaki ilişkiler. Harran Üniversitesi Dergisi, 12(4): 9-18.
Zebarth BJ, Botha EJ, Rees H. 2007. Rate and time of fertilizer nitrogen application on yield, protein and apparent efficiency of fertilizer nitrogen use of spring wheat. Canadian Journal of Plant Science, 87(4): 709-718.
Zemichael B, Dechassa N, Abay F. 2017. Yield and nutrient use efficiency of bread wheat (triticum aestivum l.) as ınfluenced by time and rate of nitrogen application in Enderta. Tigray, Northern Ethiopia. Open Agriculture, 2: 611-624