Karayaka Koyunlarında Gonadotropin Salgılatıcı Hormon Uygulamasının (GnRH) Ovaryum Aktivitesi Üzerine Etkisi

Bu çalışmanın amacı, Karayaka koyunlarında dönem içi gonadotropin salgılatıcı hormon (GnRH) uygulamasının kızgınlık gösterme oranı ve ovaryum aktivitesi üzerine etkisini belirlemektir. Çalışmada en az iki doğum yapmış ve benzer vücut ağırlığına sahip 20 baş Karayaka ırkı koyun hayvan materyali olarak kullanılmıştır. Deneme başında tüm koyunlara ovaryum üzerinde mevcut olabilecek olan korpus luteum (CL)’un yıkımı için 1 ml PGF2α kas içi enjekte edilmiştir. PGF2α uygulamasından 9 gün sonra ise koyunlar rastgele iki eşit gruba ayrılmıştır. Birinci gruptaki koyunlara (n=10) 40 mg flugestone asetat içeren sünger vajina içine yerleştirilmiştir ve bu uygulamadan 14 gün sonra süngerler çıkartılarak, 1 ml PGF2α kas içi enjekte edilmiştir. PGF2α enjeksiyonunu takiben 36 saat sonra 1 ml GnRH kas içi enjekte edilmiştir. İkinci gruptaki koyunlara (n=10) ise mevcut olabilecek olan korpus luteum (CL)’un yıkımı için 1 ml PGF2α kas içi enjeksiyonun dışında herhangi bir uygulama yapılmamış olup, bu grup çalışmamızın kontrol grubunu oluşturmuştur. Bu işlemleri takiben her iki gruptaki bütün koyunlar Karayaka koçuna verilmiş ve 72 saat boyunca kızgınlık gösteren koyunlar belirlenmiştir. Kızgınlık taramasının sonunda bütün koyunlar kesime sevk edilmiş ve her iki ovaryum üzerindeki küçük (1-3 mm), büyük (>3 mm) ve toplam folikül sayısı ve CL sayısı belirlenmiştir. GnRH uygulaması yapılan koyunlar (%100) kontrol grubundaki koyunlara (%70) göre daha yüksek oranda kızgınlık göstermişlerdir. GnRH uygulaması yapılan koyunların her iki ovaryumundaki küçük ve toplam folikül sayısının ve CL sayısının, kontrol grubundaki koyunlarınkinden daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Ancak büyük folikül sayısı bakımından deneme grupları arasında bir farklılık tespit edilmemiştir. Sonuç olarak bu çalışmada mevsim içi dönemde Karayaka koyunlarında sünger uygulaması sonrasındaki GnRH uygulamasının kızgınlık gösterme oranını yükselttiği ve ovaryum aktivitesini arttırdığı tespit edilmiştir.

The effect of gonadotropin-releasing hormone (GnRH) administration on ovarian activity in Karayaka sheep

The aim of this study was to determine the effect of gonadotropin-releasing hormone (GnRH) administration on the estrus rate and ovarian activity in Karayaka sheep. In the present study 20 Karayaka sheep breed, which gave at least 2 births and had similar body weight, were used as animal material. At the beginning of the study, 1 ml PGF2α was intramuscularly injected to all ewes in order to lutalyse the corpus luteum (CL) on the ovary. After 9 days of PGF2α administration, sheep were randomly divided into two equal groups; intra-vaginal sponge containing 40 mg flugestone acetate was inserted into vagina of the ewes in first group (n=10) and the ewes in the second group (n=10) were used as controls. Sponges were removed after 14 days and intramuscular injection of 1 ml PGF2α was performed. After 36 hours, intramuscular injection of 1 ml GnRH was performed and all ewes were introduced to Karayaka rams and ewes in estrus were recorded during 72 hours. At the end of estrus determination period all ewes were slaughtered and number of small (1-3 mm), large (> 3 mm) and total follicles and CL were determined on both ovaries. GnRH administered ewes showed higher (100%) estrus rate than the ewes (%70) in the control group. GnRH administered ewes had higher number of small and total follicles, and CL than those of ewes in control group. However, there was no significant difference between experimental groups in terms of large follicle numbers. As a result, it was concluded that the GnRH administration after vaginal sponge application in the Karayaka ewes during the breeding season increased estrus rate and stimulated ovarium activity.

PDF

___

Ali A, Hayder M, Saifelnaser EOH. 2009. Ultrasonographic and endocrine evaluation of three regimes for oestrus and ovulation synchro-nization for sheep in the subtropics. Reprod. Dom. Anim., 44: 873–878.
Aşkın Y. 1982. Akkaraman ve Anadolu Merinosu Koyunlarında Eksogen Hormon Kullanarak Kızgınlığın Senkronizasyonu ve Döl Veriminin Denetimi Olanakları. Ankara Üniversitesi Zir. Fak. Doktora Tezi. Ankara.
Ataman MB, Aköz M, 2006. GnRH-PGF2α and PGF2α-PGF2α synchronization in Akkaraman cross-bred sheep in the breeding Season. Bull. Vet. Inst. Pulawy., 50: 101-104.
Boscos CM, Samartzi FC, Dellis S, Rogge A, Stefanakis A, Krambovitis E. 2002. Use of progesterone-gonadotropin treatments in estrus synchronization of sheep. Therio., 58: 1261-1272.
De Rensis F, Peters AR. 1999. The control of follicullar Dynamics by PGF2α, GnRH, hCG and Oestrus synchronization in cattle. Reprod Dom Anim., 34: 49-59.
Dellal G, Başaran DA, Karakaya A. 1996. Koyunlarda döl verimini artırmak amacı ile uygulanan çevresel yöntemler ve bunları Türkiye’ sahaya aktarbilme olanakları. Hayvancılık 96 Ulusal Kongresi, İzmir, 176-185.
Diskin MG, Austin EJ, Roche JF. 2002. Exogenous hormonal manipulation of ovarian ac-tivity in cattle. Dom. Anim. Endoc., 23: 211–228.
Eliçin A, Cengiz F, Ertuğrul M. 1986. Rantabl Koyun Yetiştiriciliğinde Yeni Yetiştirme Teknikleri. Batı Akdeniz Bölgesi 1. Hayvancılık Semineri.
Emsen E. 2004. Koyunlarda Kızgınlık Senkronizasyonu ve Süperovulasyon. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg., 35: 117- 124.
Esen F, Bozkurt T. 2001. Effect of flushing and oestrus synchronization application on fertility in Akkaraman sheep. Turk. J. Vet. Anim. Sci., 25: 365-368.
Gordon IR. 1997. Controlled reproduction in farm animals series. Con-trolled Reproduction in Sheep and Goats, vol. 2, CAB International, New York.
Hafez ESE. 2013. Reporoduction in Farm Animals. 7th Edition, Wiley-Blackwell, ISBN-13: 978-8126540785.
Hashemi M, Safdarian M, Kafi M. 2006. estrous response to synchronization of estrus using different progesterone treatments outside the natural breeding season in ewes. Small Ruminant Research, 65(3): 279-283.
Karaca F, Ataman MB, Çoyan K. 2009. Synchronization of estrus with short- and long-term progestagen treatments and the use of GnRH prior to short-term progestagen treatment in ewes. Small. Rumin. Res., 81(2-3): 185-188.
Kaymakçı M. 2006. Üreme Biyolojisi, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, İzmir.
Kaymakçı M, Sönmez R. 1996. İleri Koyun Yetiştiriciliği, Ege Üniversitesi Yayınları. İzmir.
Köse M, Kirbaş M, Bülbül B, Dursun Ş. 2012. Hasak ve Hasmer koyun tiplerinde sezon içi kısa süreli sünger uygulamasının başlangıcında human chorionic gonadotropin veya gonadotropin-releasing hormon uygulamasının reprodüktif performans üzerine etkisi. Uludag Univ. J. Fac. Vet. Med., 31(2): 21-27.
Kridli RT, Abdullah AYM, Husein Q. 2002. Protocols for estrus synchronization in awassi ewes under arid environmental conditions. Asian Australas J Anim Sci., 15(7): 957–962.
Kridli RT, Al-Khetib SS. 2006. Reproductive responses in ewes treated with eCG or increasing doses of royal jelly. Anim. Reprod. Sci., 92: 75-85.
Menchaca A, Rubianes E. 2004. New treat-ments associated with timed artificial insemina-tion in small ruminants. Reprod. Fertil. Dev., 16: 403–413.
Nasr RE, Haddad SG, Al-Karablieh EK. 2002. Economic assessments of hormonal and nutritional treatments for improvement of Awassi sheep production in Jordan. Asian Australas J Anim Sci., 15(8): 1110–1114.
Quintero-Elisea JA, Macías-Cruz U, Álvarez-Valenzuela FD, Correa-Calderón A, González-Reyna A, Lucero-Magaña FA, Soto-Navarro SA, Avendaño- Reyes L. 2011. The effects of time and dose of pregnant mare serum gonadotropin (PMSG) on reproductive efficiency in hair sheep ewes. Trop Anim Health Prod. 43(8): 1567–1573.
Romano JE, Rodas E, Ferreira A, Lago I, Benech A. 1996. Effects of progestagen, PMSG and artificial insemination time on fertility and prolificacy in Corriedale ewes. Small Rumin. Res., 23: 157-162.
Sato T, Nakada K, Uchiyama Y, Kimura Y, Fujiwara N, Sato Y, Umeda M, Furukawa T. 2005. The effect of pretreatment with different doses of GnRH to synchronize follicular wave on superstimulation of follicular growth in dairy cattle. J Reprod Develop., 51(5): 573-578.
Sen U, Sirin E. 2017. The effect of natural and synthetic progestagen applications on some reproductive performance in Akkaraman ewes. Book of Abstracts of 1th International Conference on Agriculture, Forest, Food Sciences and Technologies. 1: 479.
Soydan E, Sen U, Sirin E. 2017. Using natural and synthetic progestagen with FSH or PMSG applications for estrus synchronization of Akkaraman sheep in breeding and out-of breeding seasons. Book of Abstracts of 1th International Conference on Agriculture, Forest, Food Sciences and Technologies., 1: 991.
Wildeus S. 2000. Current concepts in synchronization of estrus: sheep and goats. J Anim Sci, 77: 1-14.
Zarkawi M, Al-Merestanib MR, Wardeh MF. 1999. Induction of synchronized oestrous and early pregnancy diagnosis in Syrian Awassi ewes, outside the breeding season. Small. Rumin. Res., 33: 99-102.
Zeleke M, Greyling JPC, Schwalbach LMJ, Muller T, Erasmus JA. 2005. Effect of progestagen and eCG on oestrus synchronization and fertility in Dorper ewes during the transition period. Small. Rumin. Res., 56: 47–53.