SAVAŞ ÇEVİK, ALİ KARABACAK, MEHMET OKAN TAŞAR

Hayvansal Ürün Üretimi ve Devlet Destekleri Arasındaki İlişki: Türkiye Üzerine Zaman Serisi İncelemesi

Çalışma hayvansal ürün üreticilerine verilen devlet destekleri ile ürünlerin üretim miktarı arasındaki ilişkiyi süt ve dana eti örneğinde incelemeyi amaçlamaktadır. Bu amaçla Türkiye için, 1986-2016 yılları arası veriye dayanarak süt ve dana eti için ayrı ayrı denklemlerle hata düzeltme modelleri tahmin edilmiştir. Eşbütünleme ilişkisinden kısa dönem Granger nedensellik ilişkilerine bakıldığında, süt üretim denkleminde değişkenler arasında istatistiksel olarak anlamlı bir nedensellik ilişkisi bulunamamıştır. Dana eti üretim denkleminde ise tüm değişkenler arasında çift yönlü Granger anlamda nedensellik bulunmuştur. Uzun dönem katsayılar incelendiğinde, süt üretim seviyesi ile piyasa fiyat farklılaşması arasında negatif, üretici destekleri ile pozitif bir ilişki bulunmaktadır. Öte yandan dana eti üretimi ile piyasa fiyat farklılaşması arasında pozitif ancak üretici destekleri ile negatif bir ilişki bulunmaktadır. Bulgular gerek parasal üretici desteklerinin gerekse de parasal destek dışındaki dış ticaret düzenlemesi gibi politikaların ürün türüne göre farklılaştırılması gerektiği düşüncesini desteklemektedir. Jel Kodu: Q10, Q18, Q28, H20

The Nexus between Livestock Products and Government Supports: A Time Series Examination on Turkey

The aim of the study is to examine the relation between the amount of production of livestock products and the government support given to producers of animal products in the case of milk and beef meat. For this purpose, the error correction models for milk and beef meat were estimated for Turkey based on the data over 1986-2016. When looking at the short-term Granger causality from the cointegration relation, there was no statistically significant causality relation between the variables in the milk production equation, while bidirectional Granger causality was found among all variables in the beef meat production equation. Considering long-term coefficients are examined, there is a negative relationship between milk production level and market price differentiation, and there is a positive relationship with producer supports. On the other hand, there is a positive relationship between beef production and market price differential, but a negative relationship with producer supports. Findings support the idea that policies such as monetary producer supports as well as custom regulations beyond monetary supports should be differentiated according to product types. Jel Codes: Q10, Q18, Q28, H20

PDF

___

Acar M, Bulut E. 2009. Türkiye’de ve dünyada tarımsal destekleme politikalarında son gelişmeler. SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 11(17): 1-19

Akpınar R, Özsan ME, Taşcı K. 2012. Doğu anadolu bölgesinde hayvancılık sektörünün rekabet edebilirliğinin analizi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 5

Aral S. 1996. Avrupa Birliğine giriş sürecinde Türkiye’de hayvancılık politikaları ve alınması gerekli önlemler. AVHO Ankara Bölgesi Veteriner Hekimler Odası Dergisi, Mart

Ata N, Yılmaz H. 2015. Türkiye’de uygulanan hayvansal üretimi destekleme politikalarının süt sığırcılığı işletmelerine yansımaları: Burdur ili örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 10(1): 44-54

Çamoğlu M, Yılmaz H, Gül A, Görgülü M. 2012. Kooperatifler aracılığıyla hayvan dağıtımı kapsamında desteklenen süt sığırcılığı işletmelerinde pazara katılım düzeyini etkileyen faktörlerin (üreticiye ve işletmeye ait) analizi: Adana ili örneği. Tarım Ekonomisi Dergisi, 18(1): 13–22

Demir N. 2012. AB ve Türkiye’de hayvancılık politikalarındaki son gelişmelerin uyum süreci açısından karşılaştırılması. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü Alınteri Zirai Bilimler Dergisi, 23: 58-63.

Demir N, Yavuz F. 2010. Hayvancılık destekleme politikalarına çiftçilerin yaklaşımlarının bölgelerarası karşılaştırmalı analizi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 41(2): 113-121.

Dickey DA, Fuller WA. 1979. Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root. Journal of the American Statistical Society,75: 427–431.

Engle RF, Granger CWJ. 1987. Co-integration and error correction: Representation, estimation, and testing. Econometrica 55: 251–276.

Gardner B. 1996. European agriculture: policies, production, trade. London: Routledge. ISBN 0415085330

Hennessy DA. 1998. The Production effects of agricultural income support policies under uncertainty. American Journal of Agricultural Economy, 80: 46-57

Johansen S, Juselius K. 1990. Maximum likelihood estimation and inference on cointegration—with applications to the demand for money. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52: 169–210.

Johansen S. 1988. Statistical analysis of cointegration vectors. Journal of Economic Dynamics and Control, 12: 231-254.

Johansen S. 1995. Likelihood-based inference in cointegrated vector autoregressive models. Oxford: Oxford University Press. ISBN 0198774508.

OECD. 2017a. OECD producer and consumer support estimates database, http://www. oecd.org/agriculture/agriculturalpolicies/ producerandconsumersupportestimates database.htm, Erişim Tarihi: 10/08/2017.

OECD. 2017b. PSE manual. http://www.oecd.org/tad /agricultural-policies/psemanual.htm, Erişim Tarihi: 10/08/2017.

Thornton PK. 2010. Livestock production: recent trends, future prospects. Philosophical Transactions of the Royal Society - B, 365: 2853–2867

Yılmaz H, Köknaroğlu H. 2007. Avrupa birliği ortak tarım politikasına uyum sürecinde Türkiye'de izlenen hayvancılık politikalarının değerlendirilmesi. 5. Zootekni bilim kongresi, Van, 5-8 Eylül 2007.