Akran Danışmanlığı Nedir? Ne Değildir?

Bu makalede, akran danışmanlığının ne olup olmadığı, kısa tarihçesi, kuramsal çerçevesi, nerelerde ve nasıl kullanıldığı, bu hizmetten yararlananlara (akran danışanlar), bu hizmeti sunanlara (akran danışmanlar) ve psikolojik danışma ve rehberlik alanına yararları incelenmiştir. Bunun yanı sıra, akran danışmanlığı programlarının daha nitelikli ve etkili bir şekilde yürütülebilmesi için izlenmesi gereken aşamalar ve standartlardan kısaca söz edilmiştir. Bu makalede, ayrıca ülkemizde akran danışmanlığı ile ilgili yapılan bazı çalışmalar tanıtılmış ve akran danışmanlığı uygulamalarına yönelik öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

-

What is the Peer Helping and What is Not?

In this article, the peer helping; its brief history and theoretical framework; where and how it is utilized; benefits to counseling field, peer service recipients (peer helpees) and peer service providers (peer helpers) were examined. Furthermore, essential phases and standards for conducting more qualitative and effective peer helping programs were briefly mentioned. Besides, in this article, some studies conducted in Turkey related with peer helping were introduced and some suggestions about peer helping implementations were presented.

Keywords:

-,

PDF

___

Aladağ, M. (2005). Bir akran danışmanlığı programı geliştirme ve etkililiğini inceleme. Yayınlan- mamış Doktora
Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
American School Counselor Association (2002). The professional school counselor and peer helping. 20 Ocak 2003’te http://www.schoolcounselor. org’dan elde edildi.
Barkley, H., Wilborn, B., ve Towers, M. (1984). Social interest in a peer counseling training program. Individual Psychology: The Journal of Adlerian Theory, Research & Practice, 40 (3), 295-300. 20 Mart 2005’te EBSCOhost veritabanından elde edildi.
Black, D. R., Foster-Harrison, E., Tindall, J., Johnson, J., & Varenhorst, B. (2001). Selected peer re- source literature. The Peer Facilitator Quarterly, 17 (1), 14-21. 15 Ekim 2003’te http://www.peerhelping. org’dan elde edildi.
Black, D. R., Tobler, N. S., ve Sciacca, J. P. (1998). Peer helping / involvement: An efficacious way to meet the challenge of reducing alcohol, to- bacco, and other drug use among youth. Journal of School Health, 68 (3), 87-94. 15 Temmuz 2002’de EBSCOhost veritabanından elde edildi.
Brammer, L. M., ve MacDonald, G. (1999). The help- ing relationship: Process and skills. Boston: Al- lyn and Bacon
Bratter, B., ve Freeman, E. (1990). The maturing of peer counseling. Generations, 14 (1), 49-53. 15 Ekim 2002’de EBSCOhost veritabanından elde edildi.
Brenton, K. L. (1999). Implementation and evaluation of the effectiveness of peer helping training pro- gram at the Junior High. Unpublished doctoral dissertation, Memorial University of Newfound- land, Newfoundland. 10 Temmuz 2002’de Pro- quest veritabanından elde edildi.
Brown, W. F. (1974). Effectiveness of paraprofession- als: The evidence. Personnel and Guidance Journal, 53 (4), 257-263. 20 Ocak 2003’de EB- SCOhost veritabanından elde edildi.
Carkhuff, R. R., Pierce, R. M., & Cannon, J. R. (1980). The art of helping IV. Massachusetts: Human Resource Development Press, Inc.
Chan, D. W. (2000). Developing the creative leadership training program for gifted and talented students in Hong Kong. Roeper Review, 22 (2), 94-98. 15 Ekim 2003’de EBSCOhost veritabanından elde edildi.
Corn, K. L., ve Moore, D. D. (1992). Reach for the S.T.A.R.S.-students teaching and reaching stu- dents: A two-faceted peer facilitating program at Greenfield-Central High School. School Coun- selor, 40 (1), 68-73. 22 Temmuz 2002’de EB- SCOhost veritabanından elde edildi.
Diver-Stamnes, A. C. (1991). Assessing the effective- ness of an inner-city high school peer counseling program. Urban Education, 26 (3), 269-285. 22 Temmuz 2002’de EBSCOhost veritabanından elde edildi.
Downe, A. G., Altman, H. A., ve Nysetvold, I. (1986). Peer counseling: More on an emerging strategy. The School Counselor, 355-364.
Ergene, T., Çok, F., Tümer, A., ve Ünal, S. (2005). A controlled-study of preventive effects of peer education and single-session lectures on HIV/AIDS knowledge and attitudes among uni- versity students in Turkey. AIDS Education and Prevention, 17 (3), 268-278.
Erhard, R. (1999). Adolescent peer facilitators-myth and reality. International Journal for the Ad- vancement of Counselling, 21, 97-109. 15 Tem- muz 2002’de Kluwer Electronic Journals verita- banından elde edildi.
Erikson, E. H. (1968). Identity, youth, and crisis. New York: W. W. Norton & C.O.
Evans, J., ve Livneh, H. (1982). Peer counseling: A training program. Journal of Rehabilitation, Fall Issue, 52-55. 15 Temmuz 2002’de EBSCOhost veritabanından elde edildi.
Fennell, R. (1993). A review of evaluations of peer education programs. Journal of American Col- lege Health, 41, 251-253.
Foster-Harrison, E. S. (1995). Peer helping in the ele- mentary and middle grades: A developmental perspective. Elementary School Guidance & Counseling, 30 (2), 94,-105. 10 Aralık 2002’de EBSCOhost veritabanından elde edildi.
Frenza, M. (1985). Peer counseling. Highlights: An ERIC/CAPS fact sheet. ERIC Clearinghouse on Counseling and Personnel Services, Ann Arbor, MI. 10 Aralık 2002’de ERIC Digests veritaban- ından elde edildi (ED266341).
Haider, R., Ashworth, A., Kabir, I., ve Huttly, S. R. (2000). Effect of community-based peer counsel- lors on exclusive breastfeeding practices in Dhaka, Bangladesh: A randomised controlled trial. The Lancet, 356, 1643-1647. 10 Ekim 2003’de EBSCOhost veritabanından elde edildi.
Hatcher, S. L., ve Nadeau, M. S. (1994). The teaching of empathy for high school and college students: Testing Rogerian methods with the interpersonal reactivitiy index. Adolescence, 29 (116), 961- 975. 15 Temmuz 2002’de EBSCOhost veritaban- ından elde edildi.
Karabulut, Ö. Ö. (2003). Aile planlaması konusunda üniversite öğrencilerinin akran eğitimi etkinlik- lerinin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yük- sek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, Sağlık Bilim- leri Enstitüsü, İzmir.
Lewis, M. W., ve Lewis, A. C. (1996). Peer helping programs: Helper role, supervisor training, and suicidal behavior. Journal of Counseling and Development, 74 (3), 307-314. 10 Aralık 2002’de EBSCOhost veritabanından elde edildi.
Moore, L. B. (1994). Peer helpers helping themselves: A study of some of the most significant benefits of being a peer helper. Unpublished doctoral dis- sertation, Baylor University,Texas. 10 Temmuz 2002’de Proquest veritabanından elde edildi.
Morey, R. E., Miller, C. D., Rosen, L. A., ve Fulton, R. (1993). High school peer counseling: The rela- tionship between student satisfaction and peer counselors’ style of helping. The School Coun- selor, 40 (4), 293-300.
Myrick, R. D., ve Folk, B. E. (1999). The power of peervention: A manual for the trainers of peer facilitators. Minneapolis: Educational Media Corporation.
Myrick, R. D., Highland, W. H., ve Sabella, R. A. (1995). Peer helpers and perceived effectiveness. Elementary School Guidance & Counseling, 29 (4), 278-290. 15 Ekim 2002’de EBSCOhost veritabanından elde edildi.
National Peer Helpers Association. (2002). Program- matic standards. 15 Aralık 2003’de Rosenroll, D. A., ve Dey, C. (1990). A centralized ap- http://www.peerhelping.org’dan elde edildi.
Peer Resources (b.t.). Peer helping brochure and na- tional standards. 15 Ekim 2002’de Santrock, J. W. (1997). Lipe-span development. (6th http:www.mentors.ca/broch.html’den elde edildi.
Peat, M., Dalziel, J., ve Grant, A. M. (2001). Enhancing the first year student experience by facilitating the development of peer networks through a one- day workshop. Higher Education Research & Development, 20 (2), 199-215. 15 Haziran 2000’de Taylor & Francis Online Journals veritabanından elde edildi.
Pitts, M. A. (1996). The effectiveness of peer counseling for resolving interpersonal problem distress in college students. Unpublished doctoral disserta- tion, University of Idaho. 10 Temmuz 2002’de Proquest veritabanından elde edildi.
Rasain, M., ve Williams, D. I. (1999). Peer counselling in Saudi Arabia. Journal of Adolescence, 22, 493-502. 10 Temmuz 2002’de EBSCOhost veritabanından elde edildi.
Robinson, S. E., ve Morrow, S. (1991). Peer counselors in a high school setting: Evaluation of training and impact on students. School Counselor, 39 (1), 35-41. 15 Ekim 2003’de EBSCOhost verita- banından elde edildi.
Rockwell, L. K., ve Dustin, R. (1979). Building a model for training peer counselors. The School Counselor, 311-316.
Rogers, C. R. (1992). The necessary and sufficient conditions of therapeutic personality change. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 60, 6, 827-832. 3 Mayıs 2005’te PsycARTICLES veritabanından elde edildi (Orginal çalışma 1957’de yayımlanmıştır). proach to training peer counselors: 3 years of progress. The School Counselor, 37, 304-312. ed.). Madison: Brown & Benchmark Publishers.
Sawyer, R. G., ve Pinciaro, P. (1997). How peer educa- tion cahnged peer sexuality educator’s self- esteem, personal development, and sexual behav- ior. Journal of American College Health, 45 (5), 211-218. 15 Temmuz 2002’de EBSCOhost veritabanından elde edildi.
Solomon, P. (2004). Peer support/ peer provided ser- vices underlying processes, benefits, and critical ingredients. Psychiatric Rehabilitation Journal, 27 (4), 392-401. 17 Ocak 2005’de EBSCOhost veritabanından elde edildi.
Sprinthall, N. A., ve Hall, J. S. (1992). Peer counseling for middle school students experiencing family divorce:
A deliberate psychological education model. Elemen- tary School Guidance & Counseling, 26, 279- 295. 22 Temmuz 2002’de EBSCOhost veritaban- ından elde edildi.
Steinbauer, L. (1998). The effects of a high school peer counselor training program on the self-appraisal skills and the interpersonal skills of the trained peer leader. Unpublished doctoral dissertation, The State University of New Jersey, New Brunswick. 10 Temmuz 2002’de Proquest veritabanından elde edildi.
Sullivan, H. S. (1953). The interpersonal theory of psychiatry. New York: W. W. Norton.
Tindall, J. A., ve Salmon-White, S. (1990). Peers help- ing peers: Program for the preadolescents. Leader Manual. Muncie, Indiana: Accelerated Development.
Tindall, J. A. (1995). Peer programs: An indepth look at peer helping: Planning, implementation, and administration. Bristol, PA: Accelerated Devel- opment.
Truax, C. B., ve Carkhuff, R. R. (1967). Toward effec- tive counseling and psychotherapy: Training and practice. Chicago: Aldine Pub.
Tuna, A. (2002). Üniversite öğrencilerinin kendi kendine meme muayenesini öğrenmelerinde akran eğitimi modelinin etkinliğinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Turner, G. (1999). Peer support and young people’s health. Journal of Adolescence, 22, 567-572. 15 Temmuz 2002’de EBSCOhost veritabanından elde edildi.
Varenhorst, B. B. (2002). Past promises, current status, and future directions. The Peer Facilitator Quar- terly, 18 (2), 1-4. 20 Ocak 2004’de http://www.peerhelping.org.’dan elde edildi.
Wassef, A., ve Mason, G. (1996). In search of effective programs to address students’ emotional distress and behavioral problems part III: Student as- sessment of school-based support groups. Ado- lescence, 31 (121), 1-17. 15 Temmuz 2002’de EBSCOhost veritabanından elde edildi.
Zanden, J. W. (1997). Human development. (6th ed.). New York: McGraw-Hill Companies, Inc. Vol: III No: 27
Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal