Kütüphanecinin Felsefi Düşünme Eyleminin Önemi ve Etkileri

Bu makalenin amacı günümüzde kütüphanecilerin ya da kütüphanecilik hizmetini yürüten profesyonellerin felsefi düşünme eylemini benimsemelerinin önem ve etkilerini ortaya koymak ve onları felsefi düşünmeye özendirmektir. Makalede genelde ve kütüphaneciler bağlamına özelde, felsefi düşünme sürecinin anlamı, önemli aşamaları ve nasıl gerçekleştirilebileceği ele alınmış, kütüphanecilerin geçmişten bugüne felsefi düşünmeye gösterdikleri ilgi tartışılmış, kütüphanecilerin felsefi düşünmesinin özellikle bugünün teknolojik koşullarında niçin önemli olduğu sorusuna yanıt aranmış, bu düşünme tarzının etkileri ve yararları işlenmiştir. Geçmişin bazı seçilmiş kütüphanecilerinin ve/veya kuramcılarının konuyla ilgili görüşleri ve yaklaşık 80 yıllık bir geçmişin ışığında bugünkü durum değerlendirilmiş ve geleceğe yönelik bazı ipuçları sunulmuştur. Kütüphanecinin felsefi düşünmesi, onun kütüphane, kütüphaneci ve kütüphanecilik mesleği çerçevesindeki “şeyler”i sistemli ve eleştirel bir yaklaşımla sorgulayarak bunların anlam, değer ve amaçlarını belirlemesini ve anlamlı bir yargıya ulaşmasını olanaklı kılan bir süreçtir. Kütüphanecinin kendi mesleki bilgisinden, algılayarak edindiklerinden, beceri, deneyim, birikim ve sezgilerinden yararlanmasını gerektirebilen felsefi düşünme süreci, kurama dayanmalı, tarihsel gerçeklere yönelmelidir. Felsefi düşünme sürecinde kütüphaneci, üzerinde düşündüğü “şey” ile ilgili kavramlara açıklık getirebilir, bu kavramlar arasında bağ kurarak önyargılara ulaşabilir, bunlar arasında da bağ kurarak çıkarımlar yapabilir. Felsefi düşünme eyleminin ürünü felsefi bir düşüncedir. Bu ürün, özellikle yepyeni bir yanıtı içinde barındırıyorsa kütüphaneci bir değer yaratmış olur. Bugün “niçinler”e yanıt aramak üzere felsefi ve düşünsel etkinliklerde bulunan bazı kütüphaneciler varsa da, genel olarak kütüphanecilerin dikkatini hâlâ felsefi düşünmenin önemi üzerine çekmek gerekmektedir. Kütüphanecinin felsefi düşünme etkinliği ait olduğu toplumun genelde kabul gören özgün felsefesinden kopuk olmamalıdır. Günümüzde kütüphaneci, felsefi düşünmesi ve bu süreç sonunda üretebileceği felsefi düşünceleriyle, en başta, kütüphane, kütüphaneci ve kütüphanecilik mesleği aleyhtarlarına güçlü bir şekilde meydan okuyabilecek ve bu kavramların geleceğe aktarılmasında etkili olabilecektir. Aleyhtarların görüşleri kütüphanecilerin felsefi düşünme eylemine yönelmesi için bir fırsat yaratmaktadır. Bütün dünya kütüphanecilerini, özellikle Türk kütüphanecilerini felsefi düşünmeye özendirme amaç ve potansiyelini taşıdığına inanılan bu makalenin, ülkemizde konuyla ilgili olarak üretilecek başka çalışmaların önünü açacağı umulmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

felsefi düşünme, felsefi düşünce, kütüphaneciler, kütüphanecilerin felsefi düşünme eylemi

The Importance and Influence of Philosophical Thinking Activity of the Librarian

The purpose of this paper is to explore the importance and influence of the adoption of philosophical thinking activity by present day librarians and encourage them to such thinking. The meaning of philosophical thinking process is exposed in general context and in the context of librarians and important stages and realization of such thinking are examined. Then comes a discussion on librarians' interest in philosophical thinking in a historical context. The present day importance of philosophical thinking on the part of librarians, influences of such thinking and potential advantages are addressed; particularly, an answer is seeked for the question of “Why librarians' philosophical thinking is important in today's technological conditions?”. Philosophical thinking activity of today's librarians is assessed in the light of the views of some selected librarians and/or theorists of the past. The originality of the paper stems from a present day evaluation in the light of approximately 80 years long past and presentation of some clues for the future. Librarian's philosophical thinking is a process through which “things” in the framework of the library, the librarian and the profession of librarianship are systematically and critically questioned, related meanings, values and purposes are identified and a meaningful judgement is reached at the end. Philosophical thinking activity requires the use of the librarian's own professional knowledge, perceptions, skills, experiences, intuitions and must also be based on theoretical grounds and turn towards historical facts. In this process, the librarian may clarify the concepts about the “thing” s he is thinking on, may establish premisses by linking clarified concepts in relation to that “thing” and draw inferences by linking premisses. The output of philosophical thinking activity is a philosophical thought. If this output contains a brand new answer to some questions, librarian can be said to have a added value. Although there some librarians today who are engaged in philosophical thinking and intellectual activities to seek answers to “whys”, there is still a need to draw the attention of librarians to the importance of philosophical thinking. Philosophical thinking activity of the librarian should not be disassociated with the commonly accepted unique philosophy of a given society. Today, with her/his philosophical thinking and thoughts, the librarian, first of all, can strongly challenge the opponents of library, librarian and the profession in general and be influential in carrying these concepts to the future; views raised by opponents provide an opportunity for librarians to turn towards philosophical thinking activity. The paper is believed to have the objective and potential to encourage all librarians of the world, Turkish librarians in particular, to philosophical thinking. It is also hoped that it may pave ways for further studies in Turkey concerning this subject.

Keywords:

philosophical thinking, philosophical thought, librarians, philosophical thinking activity of librarians,

PDF

___

Abbott, C. (1994). Performance measurement in library and information services. London: ASLIB.
Alkan, N. (2004). Kütüphanecilik felsefesinin değeri. S. Arslantekin ve F. Özdemirci (Yay. Haz.), Kütüphaneciliğin Destanı uluslararasısempozyumu: 21-24 Ekim 2004, Ankara, Bildiriler içinde (ss. 31-51). Ankara: Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü.
Alkan, N. (2006). Bilgi merkezlerinde kullanıcı-kütüphaneci ilişkisi. E. Kaya ve E. Yılmaz (Yay. Haz.), Türkiye'de Bilgi Hizmetleri ve Yeni Yaklaşımlar: 42. Kütüphane Haftası bildirileri: 27Mart-2 Nisan 2006 içinde (ss. 199-221). Ankara: Türk Kütüphaneciler Derneği.
Alkan, N. (2008). The importance and influence of philosophical thinking for librarians. Library Philosophy and Practice, September issue, 1-15. http://www.webpages.uidaho.edu/~mbolin/lpp2008.htm adresinden erişildi.
Atlas, M. C. (2005). Library anxiety in the electronic era, or why won't anybody talk to me anymore?: One librarian's rant. Reference and User Services Quarterly, 44(4), 314-319.
Benge, R. C. (1957). Life without father: The Post-Carnegie period. The Library Association Record, 59(2), 49-52. [Nitecki, J. Z. (1995, bölüm 2.2.1.) tarafından alıntılanmıştır]
Blackburn, S. (1999). Think: A compelling introduction to philosophy. Oxford: Oxford University Press. [Brewerton, A. (2003, s.50-51) tarafından alıntılanmıştır]
Brewerton, A. (2003). The creed of a librarian: A review article. Journal of Librarianship and Information Science, 35(1), 47-55.
Budd, J. M. (2003). The library, praxis and symbolic power. Library Quarterly, 73(1). 19-32.
Butler, P. (1933). An introduction to library science. Chicago: University ofChicago Press.
Cevizci, A. (2000). Felsefe terimleri sözlüğü. İstanbul: Paradigma.
Cevizci, A. (2002). Felsefe sözlüğü. (5.bs. genişletilmiş). İstanbul: Paradigma.
Cronin, B. (2004). Pierce Butler's An introduction to library science: A tract for our times?: A review article. Journal of Librarianship and Information Science, 36(4), 183-188.
Çakın, İ. (1982). Kütüphanecilikte felsefi yaklaşım. Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni, 31(4), 155-157.
Danton, J. P. (1934). Plea for a philosophy oflibrarianship. Library Quarterly, 4(4), 527-551.
Deleuze, G. ve Guattari, F. (1993). Felsefe nedir? (T. Ilgaz, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık.
Doherty, J. J. (2005). Towards selfreflection in librarianship: What is praxis?. Progressive Librarian, 26, 11-17.
Fenerci, T. (2004). Toplum-kültür etkileşimi çerçevesinde kütüphanecilerin işlevselliği. S. Arslantekin ve F. Özdemirci (Yay. Haz.), Kütüphaneciliğin Destanı uluslararası sempozyumu: 21-24 Ekim 2004, Ankara, Bildiriler içinde (ss.84-98). Ankara: Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü.
Foskett, D. J. (1962). The creed of a librarian: No politics, no religion, no morals. London: The Library Association.
Hançerlioğlu, O. (2002). Felsefe sözlüğü. (13. bs. genişletilmiş). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Houle, C. O. (1946). Basic philosophy oflibrary service for adult education. Library Journal, 74(1-2). [Mukherjee, A. K. (1966, s.9) tarafından alıntılanmıştır]
Jochum, U. (2004). The gnosis of media. Library Quarterly, 74(1), 21-41.
Joeckel, C. B. (1932). Supply and demand in the library profession. Library Journal, 57, 103-110. [Danton, J. P. (1934, s.532) tarafından alıntılanmıştır]
Mukherjee, A. K. (1966). Librarianship: Its philosophy and history. Bombay: Asia Publishing House.
Nitecki, J. Z. (1964). Public interest and the theory oflibrarianship. College and Research Libraries, 25(5), 269-278. [Mukherjee, A. K. (1966, s.11) tarafından alıntılanmıştır]
Nitecki, J. Z. (1993). What is philosophy oflibrarianship? The Nitecki trilogy, c.1. Metalibrarianship: A model for intellectual foundations of library information science içinde (Bölüm 6). Denton, Texas: Texas Women's University. 25 Temmuz 2006 tarihinde http://www7.twu.edu/library/Nitecki/metalibrarianship/Ch-06.html adresinden erişildi.
Nitecki, J. Z. (1995). The domain oflibrary information science (LIS). The Nitecki trilogy, c.2. Philosophical aspects of library information science in retrospect içinde (Bölüm 2). Denton, Texas: Texas Women's University. 25 Temmuz 2006 tarihinde http://www7.twu.edu/library/Nitecki/aspects/Ch-02.html adresinden erişildi.
The Oxford universal dictionary illustrated. (1965). (3. bs.). 2.c. Oxford: The Clarendon Press. Öner, N. (2005). Bilginin serüveni. Ankara: Vadi Yayınları.
Passmore, J. (1967). Philosophy. Encyclopedia of Philosophy içinde (c.6, ss.216-226). New York: The Macmillan Company and The Free Press.
Ranganathan, S. R. (1931). The five laws of library science. Madras: The Madras Library Association. [Brewerton, A. (2003, s.53) tarafından alıntılanmıştır]
Reference and User Services Association (RUSA). (2004). Guidelines for behavioural performance ofreference and information service providers. Reference and User Services Quarterly, 44(1), 14-17.
Rogers, A. R. (1984). An introduction to philosophies oflibrarianship. A. R. Rogers ve K. McChesny (Yay. Haz.), The library in society içinde (ss.17-32). Littleton, Colorado: Libraries Unlimited. [Nitecki, J. Z. (1993, bölüm 6.2.1.) tarafından alıntılanmıştır]
Shera, J. H. (1962). S. R. Ranganathan: One American view. Pakistan Library Review, 4(3-4), 6-8. Nitecki, J. Z. (1995, compendium) tarafından alıntılanmıştır]
Shera, J. H. (1965). Libraries and the organization of knowledge. Hamden, Conn.: Archon Books.
Shera, J. H. (1969). The quiet stir ofthought or what the computer cannot do. Library Journal, 94(15), 2875-2880.
Shera, J. H. (1971). On the importance oftheory. The compleat librarian and other essays içinde (ss. 151-153). Cleveland: Case Western Reserve University Press.
Soysal, Ö. (1998). Türkiye'de kütüphanecilik alanında kuram-uygulama ilişkisi. Türk Kütüphaneciliği/ Bilginin yazgısı içinde (ss.101-110). Ankara: Türk Kütüphaneciler Derneği.
Sturges, P. (2002). Remember the human: The first rule of netiquette, librarians and the Internet. Online Information Review, 26(3), 209-216.
Subaşıoğlu, F. (2004). Bilginin sosyal yönleri ve kütüphanecinin değişen rolü. S. Arslantekin ve F. Özdemirci (Yay. Haz.), Kütüphaneciliğin Destanı uluslararası sempozyumu: 21-24 Ekim 2004, Ankara, Bildiriler içinde (ss.111-120). Ankara: Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü.
Tamdoğan, O. G. (2006). Creativity in education: Clearness in perception, vigourness in curiosity. Education for Information, 24(2-3), 139-151.
Türkçe sözlük. (1998-1999). 2 c. Ankara: Dil Derneği.
Wiegand, W. A. (1999). Tunnel vision and blind spots: What the past tells us about the present; reflections on the twentieth-century history ofAmerican librarianship. Library Quarterly, 69(1), 1-32.
Yurdadoğ, B. U. (1997). Enformasyon devriminin getirdikleri, götüremedikleri. B. Yılmaz (Yay. Haz.), Kütüphanecilik Bölümü: 25. yıla armağan içinde (ss.71-85). Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Kütüphanecilik Bölümü.